Çocuklara verilen isimler, dönemin modasını, öne çıkan dizi karakterlerini, sosyal, kültürel ve siyasi atmosferini yansıtıyor. Bazen bir dizi film fenomeni, bazen bir film veya futbol yıldızı, roman kahramanı ve siyasetin ünlü isimleri çocuklara verilecek isimlere ilham oluyor. Ancak ‘Zeynep’ ismi her türlü değişime rağmen isimler arasında hep birinci.
Dil bilimi araştırmaları, her dönemde bazı isimlerin ön plana çıktığını, isimlerin zamanın ruhunu yansıttığını ortaya koyuyor. İsimler daha çok modaya bağlı olarak değişiyor. Özellikle orta-üst ve üst sınıf aileler çocuklarına duyulmamış bir isim verme konusunda arayış içerisinde.
Güncel siyaset etkili
Türkiye’de Cumhuriyet’in ilk yıllarında Emre, Oğuz, Kaan, Hakan gibi isimlerde artış yaşanmış. Bunun, oluşturulmak istenen Türk kimliği ile uyumlu olduğu görülüyor. 1960’lı yıllarda aileler, Kerime Nadir romanlarından etkilenerek Handan, Nalan isimlerini vermiş. 70’lı yıllarda ise politik mücadeleler etkili olmuş. Barış, Umut, Özlem, Eylem bu yıllarda sık rastlanan isimler.
Kenan, Ecevit, İsmet veya Ulaş, Mahir gibi isimler ideolojik tercihlere göre çocuklara veriliyor. 70’li yıllarda milliyetçi cephede ise Kürşat, Alptekin ve ‘han’la biten erkek isimleri yaygın.
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü istatistiklerine göre Umut ismi 1991-2000 ve 2001-2010 yılları arasında en çok tercih edilen 50 erkek ismi arasında. Barış ismi de 1991-2000 yılları arasında en popüler erkek isimlerinden.
Mehmet, Ali, Ayşe, Elif… her ailede var
Ege Üniversitesi’nde çalışmalar yapan Yrd. Doç. Dr. Derya Duman’ın bulgularına göre, ağaç isimleri erkeklere, çiçek isimlerinin de kızlara veriliyor. Çünkü toplumsal bilinçte, erkek adları gücü, dayanıklılığı, cengâverliği çağrıştırırken kız adları güzelliği ve naifliği simgeliyor. Her dönemin kazananı ise Zeynep.
Zeynep, her kesimden ailenin tercihinde yer alabiliyor. Bunun yanı sıra Mehmet, Ali, Ayşe, Elif gibi isimler de toplumun her kesimdeki aile bireylerinde tercih edilebiliyor. Son 20 yılda, çocuklarının yurtdışında zorluk yaşamaması ya da bilgisayar ortamında zorlanmaması için ö, ç, ş gibi Türkçe karakterlerden uzak duran aileler de var. Yurt dışında olan aileler ise bulundukları ülkelerde değişik manalara gelen kelimeleri isim olarak vermekten kaçınıyor.
