HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
İstanbul’un Eseryurt ilçesinde iki sokakta yaşanan çökme ve sonrasında 40 binanın boşaltılması gözleri yine mega kente çevirdi. Zira son bir yılda İstanbul’un çeşitli semtlerinde yollar yarıldı, onlarca bina çöktü. Çarpık kentleşme ve yüzde 60’ları aşan kaçak yapı oranına dikkat çeken uzmanlar, olası 7 şiddetinde bir depremde İstanbul’da en az 1 milyon binanın çökeceğini söylüyor. Bu, 7 milyondan fazla insanın depremden etkilenmesi anlamına geliyor.
Fatih Sultan Mehmet tarafından feth edildiğinde İstanbul’un nüfusu 40 bin civarındaydı. Fetih sonrası yürütülen iskân politikası sayesinde nüfus kısa sürede arttı. Kanuni Sultan Süleyman döneminde 400 bine, 1.800’lere gelindiğinde 900 bine ulaştı. Bugün ise 15 milyondan fazla.
İMAR AFLARI ÇARPIK KENTLEŞMEYİ KÖRÜKLÜYOR
Artan nüfus kentte çarpık yapılaşmayı da beraberinde getirdi. Rant merkezli imar politikaları sayesinde İstanbul’un her yeri beton yığını haline geldi. Zemin etüd çalışmaları bile yapılmadan dikilen kaçak binalara, ‘imar afları’ getirilerek ruhsatlandırıldı. İşte o imar aflarıyla ‘yasal’ hale gelen binalar bugün tek tek çöküyor. Bakanlık tarafından yapılan çalışmalar sonrasında, geçtiğimiz aylarda 19 ilçede 48 alan ‘riskli’ ilan edilmişti.
OLASI DEPREMDE 1 MİLYON BİNA YERLE BİR OLUR
İstanbul’da 2,5 milyona yakın bina bulunuyor. Bu binaların yaklaşık 1.3 milyonu imara aykırı, yani kaçak. İstanbul’da kaçak binalarda yaşayanların oranı ise yüzde 65 olarak açıklanmıştı. Bu 10 milyona yakın nüfusun, kaçak yapılarda hayatını sürdürdüğünü ortaya koyuyor. Mehmet Özhaseki, Çevre ve Şehircilik Bakanı olduğu dönemde yaptığı açıklamada, İstanbul’da 250 bin bağımsız binanın yıkılması gereken ‘riskli’ grupta yer aldığını söylemişti. Bu binalarda yaşayanların sayısı ise 1 milyon 200 binden fazla.
ESENYURT’TA 40 BİNA BOŞALTILDI
Son 1 yılda onlarca bina farklı nedenlerle çöktü. Beyoğlu, Fatih, Kartal, Kağıthane derken en son İstanbul’un en büyük ilçesi Esenyurt’ta 40 bina, yolda meydana gelen derin çatlaklar nedeniyle boşaltıdı. 790 kişi tahliye edildi. İddiaya göre yakınlardaki bir okul inşaatı nedeniyle zemin kaymıştı. Bölgede sondajlama çalışması başlatıldı, zeminde kayma olup olmadığı anlık olarak kontrol edildi. Esenyurt Belediye Başkanı Kemal Deniz Bozkurt, dün akşam saatlerinde yaptığı açıklamada, “Kontrol altında artık. Vatandaşların evlerine geçmesinde bir sakınca olmadığını sizlerle paylaşmak istiyorum.” dedi.
BU BİNALAR NEDEN ÇÖKÜYOR?
Peki binalar neden çöküyor? En büyük sebebi plansız yapılaşma/çarpık kentleşme. Rant odaklı imar politikaları ve bunun sonucu olarak denetimsiz yapılaşma nedeniyle binalar, zemin etüt çalışması bile yapılmadan dikiliyor. 5 katlı ruhsat alınan binaya, kaçak katlar çıkılıyor. Kartal’da geçtiğimiz aylarda çöken bina bunun son örneğiydi. 21 kişiye mezar olan binanın sonradan çıkılan 3 katı kaçaktı. Alt yapı yetersizliği de en büyük sorunlardan biri olarak gösteriliyor. Kendisini bile taşıyamayan zemine 20-25 katlı binalar dikiliyor.
TMMOB: BİNALARDA ZEMİN-ETÜT ÇALIŞMALARI EKSİK
Uzmanlara göre en basit mühendislik uygulamaları bile birçok projede es geçiliyor. İstinat duvarları için yük hesabı bile yapılmadığı belirtiliyor. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Jeoloji Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 2’nci Başkanı Can Akın, “Bina çökmelerinin nedenlerine baktığımızda zemin-etüt çalışmalarının eksik olması en başta geliyor. Üst yapı projeleri de bu eksik etütlerle hazırlanıyor. Ayrıca, zemine uygun bina da seçilemiyor. Bir yıl içerisindeki olaylara bakınca bu çökmelerin devamı gelecek gibi görünüyor.” diyor.
