Yerli otomobil TOGG, milli ‘kambur’ olacak

YUSUF DERELİ | HABER İNCELEME  

‘Yerli ve milli’ otomobil TOGG’un fabrikası, 29 Ekim’de seri üretim bandı açılışını yapacak. Rejim temsilcileri ve iktidar medyasında bir bayram havası var. Sanayi ve Ticaret Bakanı Mustafa Varank’ın açıklamasına göre henüz satış yapılamayacak. Varank, ilk araçların banttan inip sertifikasyon sürecinin de tamamlanması ile 2023 Mart’ta TOGG satışlarının başlayacağını belirtti.

Şarj istasyonları, satış ve servis ağı yok. Fiyatı da belli değil. Ancak yıllık satış hedefleri daha önce açıklanmıştı. Söz konusu üretim ve satış hedeflerinin tamamı tutturulsa bile TOGG’un global bir marka olması ve pazarda pay edinmesi mümkün değil. O halde 4 milyar dolarlık bir yatırım neden yapıldı? Asgari ücretli bir çalışanın bu otomobili alma ihtimali de yok. Bu durumda şu soru da cevaplanmalı; o halde bu araç kim için yapıldı?

Recep Tayyip Erdoğan, ilk yerli otomobil çıkışını başbakan olduğu dönemde Ocak 2011’de TÜSİAD Genel Kurulu’nda yapmıştı. Erdoğan, toplantıda bulunan Rahmi Koç, merhum Mustafa Koç, Ali Kibar, Tuncay Özilhan gibi otomotiv sektörü temsilcilerine, “Babalar burada. Artık Koç gibi bir marka üretin.” diye seslendi.

Aradan 11 yıl geçti. Bu arada yandaş medyada yüzlerce kez ‘Yerli ve milli otomobil şu tarihte yollarda’ diye haberler yapıldı. Nihayet 2018’de TOGG girişim grubu kuruldu. Anadolu Grubu, BMC, Kıraça Holding, Turkcell Grubu, Zorlu Holding. Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş. adıyla kurulan şirkete Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) de ortak oldu. Anadolu Grubu, BMC, Turkcell ve Zorlu Holding yüzde 19’ar payla ortak olurken TOBB’nin payı ise yüzde 5.

29 Ekim’de Gemlik’teki ‘yerli’ otomobil fabrikasının açılışı yapılacak. İlk araç da ‘göstermelik’ olarak banttan inecek.

YERLİLİK ORANI YÜZDE 51 AMA YÜZDE 100 YERLİ OTOMOBİL!

Teknoloji ve Sanayi Bakanı Mustafa Varank’ın açıklamalarına göre araçtaki yerlilik oranı yüzde 51. Varank, 2025’e kadar bu oranın yüzde 65’e çıkarılmasının hedeflendiğini söylüyor. Ancak yandaş medyaya göre TOGG yüzde 100 yerli! Daha bugünkü haberinde Sabah gazetesi, “Peki Türkiye’nin yüzde 100 elektrikli yerli otomobili TOGG’un fiyatı ne kadar olacak?” ifadesini kullandı.

• Tasarım İtalyan, motor Alman, batarya Çinli, mekanik aksam ve şasi sistemini ise İngiliz Myra, entegrasyonu ise Alman EDAG yapıyor. Ancak yandaş medyaya göre TOGG yüzde 100 yerli!

FİYATI NE OLACAK?

En çok merak edilen konulardan biri de TOGG’un fiyatının ne olacağı… Mustafa Varank bu konuyla ilgili de geçtiğimiz günlerde önemli açıklamalarda bulundu. Varank, “C sınıfı SUV bir araçla kendi sınıfında piyasada rekabet edecek bir fiyattan satışa çıkacak. Dolayısıyla Togg’un fiyatını merak edenler bu sınıftaki araçların fiyatlarına bakabilir.” dedi.

Baktık; C sınıfı bir SUV’un fiyatı aracın modeline göre 900 bin liradan başlıyor, 1,2 milyon liraya kadar çıkıyor. Dolayısıyla TOGG’un fiyatının da (bugünkü rakamlarla) 1,1 milyon lira civarında olacağını söyleyebiliriz. Yandaş medyada 900 bin TL olacak şeklindeki rakamlar gerçekçi değil. Zaten daha satış için 5 ay var. 5 ay sonra dolar ne olur, otomobil fiyatları nereye gider kimse bilmiyor.

Bugünkü rakamlarla bir asgari ücretli aldığı bütün maaşı yemeden içmeden biriktirirse, yaklaşık 16 yıl sonra bir TOGG alabilir! Tabi bu arada TOGG’un fiyatı 16 hiç artmayacak!

SORUN ÜRETMEK DEĞİL, SATMAK!

Otomobil üretmek sorun değil; 4-5 milyar dolar yatırım yapar, fabrikayı kurarsınız. İtalya’dan yapılmış hazır bir otomobili alır, içerisine Alman bir motor ve Çinli bir batarya koyarsınız. Şasi sistemi için de İngilizlerle anlaşırsınız; olur biter…

Peki satışı nasıl yapacaksınız? Bayi ağı, servis ve yedek parça ağını nasıl oluşturacaksınız? Nasıl global bir marka haline geleceksiniz? Dünya devleriyle nasıl rekabet edeceksiniz?

Mustafa Varank’ın açıklamalarına ve yandaş medyaya yansıyan bilgilere göre fabrikada önce elektrikli C segment SUV olan TOGG üretilecek. 2023’te yollara çıkacak olan TOGG’da ilk etapta 17-18 bin araç üretilmesi hedefleniyor. Sedan ve hactback modellerin üretimi ise 2023’de öngörülüyor. Üç modelin toplam üretim adeti ise yıllık 25 bin 200 olarak planlanmış. 2025 yılında ise toplam üretim 85 bin 300’e çıkarılması öngörülüyor.

Konunun uzmanlarına göre maliyetlerin düşmesi için belli bir sayının (yılda 250 bin) üzerine çıkmak zorundasınız. 250 bin nere, 85 bin nere! Söz konusu hedef bile ‘zararı baştan kabullenmek’ anlamına gelmiyor.

Üretilmesi planlanan 85 bin otomobilin tamamının satılacağı da kesin değil! Ürettiğinizi satamadığınız zaman artan maliyetleri nasıl sübvanse edeceksiniz?

İHRACAT PLANINIZ VAR MI?

Türkiye’nin ekonomik durumu ortada; yıllık enflasyon yüzde 85’lerde. TL pul oldu. Alım gücü yerlerde sürünüyor. Ekonomik krizle boğuşan insanlara ‘yerli otomobili’ nasıl satacaksınız?

Ürettiğiniz bütün otomobilleri iç pazarda satamazsınız/satamayacaksınız. Yatırımın ‘kara’ dönüşmesi için dünyaya açılmak, ihracat yapmak zorundasınız. Markalaşma ve imaj sorununu çözmeden global pazarda varolabilmek mümkün değil. Bir AB ülkesi vatandaşı, özellikle son dönemde yolsuzluklar, yalanlar ve yasaklarla gündeme gelen bir ülkenin otomobilini alır mı?

O HALDE BU OTOMOBİL NEDEN ÜRETİLDİ?

TOGG’un hedeflenen üretim ve satış rakamlarıyla dünya pazarına girme imkan ve ihtimali yok. İç pazarda ‘devlet destekli’ alımlarla bir miktar satış yaptığınızı varsayalım; ancak bu asla yeterli olmaz ve olmayacak. Devlet yılda 3-4 bin otomobil alsa ne olur? Sadece Renault markası geçtiğimiz yıl Türkiye’de 32 binden fazla otomobil sattı!

TOGG’un ihracatla ilgili bir hedefi de yok; açıklanmadı. İç pazarda asgari ücretli ya da orta gelir grubundaki vatandaşlar da fiyatı 1 milyon liranın üzerinde olacağı anlaşılan bir otomobili alamaz. O halde TOGG neden üretildi?

Merkez Bankası, bugün dünyadaki merkez bankalarının aksine politika faizini neden indiriyorsa TOGG da o yüzden üretiliyor; Erdoğan öyle istediği için…!

Gaybı ancak Allah bilir; ancak 4-5 ay sonra olacakları şimdiden tahmin edebiliriz; şöyle ki;

2023’de seçim var. Yarın asgari ücret de muhtemelen 8 bin lira civarında açıklanacak ve Erdoğan miting meydanlarında aynen şu cümleleri kuracak: “Faizi indireceğiz dedik, indirdik mi? İndirdik… Yerli otomobili yapacağız dedik, yaptık mı? Yaptık… Milletimizi enflasyona ezdirmeyeceğiz dedik, asgari ücreti 8 bin liraya çıkardık mı? Çıkardık… Biz buyuz bu!”

Ali Babacan: “Gerçekten yerli üretim istiyorsak bunun yöntemi tasarımını, pil ve motor teknolojisini başka bir ülkeden almak değil. O zaman TOGG millî ve yerli bir otomobil olmuyor.”https://t.co/hbj1bVHzQw pic.twitter.com/6anlz5CaXv

— DEVA Partisi (@devapartisi) January 7, 2022

Deva Partisi lideri Ali Babacan da geçtiğimiz aylarda bununla ilgili verdiği bir röportajda şöyle demişti: TOGG bir propaganda projesi. Çünkü özel sektör bunu kendi başına yapmadı. Hükümet zorladı. ‘Ya yapın şu işi ben de üzerine şu kadar para vereyim’ dedi.”