Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz ve fiyat istikrarsızlığın bir sonucu olarak ortaya çıkan ekmek krizi her ne kadar Türk medyası tarafından görmezden gelinse de New York Times fırıncıların ve birçok insanın yaşadığı zorlukları sayfalarına taşıdı.
Amerikan gazetesi İstanbul’da Halk Ekmek büfeleri önünde ekmeği daha ucuza alabilmek için uzun kuyruklar oluşturan insanlara dikkat çekerken yüksek enflasyon ve döviz kurunda yaşananlar sebebiyle artık Türk insanının temel ihtiyaçlarını karşılamada bile ciddi sıkıntılar çektiğini yazdı. Yapılan haberde gıda fiyatlarının pandemide tedarik zincirindeki aksaklıklar, yüksek yakıt maliyetleri, küresel gübre kıtlığı ve diğer faktörlerin etkisiyle dünya çapında yükseldiği, Türkiye’de yaşanan döviz krizi ve yüksek enflasyonun bu problemlerin çok daha fazla büyümesine sebep olup krize dönüştürdüğü belirtildi. Türk lirasının sadece şubat ayından bu yana euro ve dolar karşısında yaklaşık yüzde 50 değer kaybettiğinin altı çizildi.
Haberi hazırlayan Carlotta Gall fiyatların her gün artışını izleyen ekmek sırasındaki insanlarla röportaj yapmak istediğinde önce birçoğunun tutuklanmak korkusuyla bunu istemediğini, röportaj verenlerin de isimlerinin gizli tutulmasını istediğini yazdı. Fakat birileri konuşmaya cesaret ettikten sonra diğer insanların da seslerini duyurmaya çalıştığını ve şikayetlerini sıraladığını belirtti. 57 yaşındaki Şengül Essen, “İnsanlar artık geçinemiyorlar. Üniversitede 21 yıl temizlikçi olarak çalıştım ve şimdi ekmek kuyruğunda bekliyorum” dedi. Genç bir kadın durumun nasıl olduğunu sormanın gereksiz olduğunu oluşan uzun sıralara bakmanın yeterli olduğunu söylerken yaşlı bir adam da geceden sabaha fiyatların arttığını ve hükümetin halkın yaşadığı birçok zorluğu umursamadığını söyledi. Başka bir vatandaş ayda 2900 lira kazandığını, 2000 lira kira ödediğini ve artık geçinemediğini belirtti.
Turkey’s bakers say they can’t afford to keep making bread because of price controls and rising inflation. And their customers can’t afford to buy it anyway. https://t.co/eAkJChhEPf pic.twitter.com/0lUzziU4Hj
— The New York Times (@nytimes) December 15, 2021
Diğer taraftan fırıncılar fiyatların artması ve insanların ucuz ekmek kuyruklarını tercih etmesi sebebiyle düşen satışlarına ek olarak Fırıncılar Odasının belirlediği satış fiyatlarının da etkisiyle iflasın eşiğinde olduklarını söylüyorlar. Fırıncı Ahmet Uçar, başta un olmak üzere üretim maliyetlerinin sürekli arttığını ve bunun sonunun iflası olduğunu söyledi. Maya ve susam tohumlarının, elektrik ve gazın da maliyetlerinin sürekli yükseldiğine değinen Uçar kiralardaki zamlarında durumu daha kötüleştirdiğini düşünüyor. Uçar, hükümetin sunma sözü verdiği ucuz una ulaşamadığını bunun göstermelik bir şov olduğunu söyledi. Bazı fırınların da iflas etmemek için artık sabit fiyat uygulamasına uymayı reddederek fiyatları yükselttiği de biliniyor. Fakat Uçar kendisinin fiyat yükseltemeyeceğini, belediyenin cezasıyla karşı karşıya kalmak istemediğini söyledi, belediye müfettişlerinin keyfi para cezaları uyguladıklarını da iddia etti. Uçar “Belediye oy kazanmak için ucuz ekmek satıyor, hükümet de oylarını korumak için ekmek satış fiyatlarını düşük tutuyor” dedi, bunun sonucunda fırıncıların iflasın eşiğine geldiğini söyledi.
