HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Haziran 2021 dönemine ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı. Buna göre Türkiye’de işsizlik oranı, haziranda bir önceki aya göre 2,5 puan azalışla yüzde 10,6 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı 2018 mayıs ayından bu yana görülen en düşük seviyeyi gördü. Geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 22,4 olarak açıklandı. Ancak sorun şu ki, hiç kimse TÜİK’in açıkladığı verilere güvenmiyor. Zira hiç kimse söz konusu verilerin mantıklı bir izahını yapamıyor.
Anlaşılan o ki TÜİK, Erdoğan’ın geçtiğimiz haftaki ‘sinyali’ni almış. Şimdi gözler 12 Ağustos’taki MB’nin PPK toplantısında. MB ‘sinyali’ almış mı almamış mı göreceğiz!
3 Ağustos 2021: Türkiye İstatistik Kurumu, Temmuz ayına ilişkin enflasyon verilerini açıkladı. Buna göre enflasyon Temmuz ayında yıllık bazda beklentileri aşarak yüzde 18,95 oldu. Üretici enflasyonu ise Temmuz ayında yüzde 45’e yaklaştı.
4 Ağustos 2021: AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, katıldığı bir televizyon programında, “Ağustosla birlikte enflasyonda düşüşü göreceğiz. Buradan ben de herhalde sinyalimi belli yerlere vermiş oluyorum. Bundan böyle enflasyonun daha yukarı çıkması mümkün değil! Zira faiz oranlarında da düşüşe geçiyoruz. Yüksek faiz yok. Çünkü yüksek faiz bize yüksek enflasyonu getirecektir. Düşük faiz bize düşük enflasyonu getirecektir.” dedi.
6 Ağustos 2021: TÜİK’ üç atama birden yapıldı. Resmi Gazete’de yayınlanan atama kararlarına göre TÜİK Başkan Yardımcılıklarına Umut Serhat İdman, Abdullah Yüksek ve Nurettin Kaya atandı.
İŞSİZLİK BİR AYDA YÜZDE 2,5 NASIL AZALDI?
10 Ağustos 2021: TÜİK, işsizlik verilerini açıkladı. Buna göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2021 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre inanılmaz bir şekilde 823 bin kişi azalarak 3 milyon 399 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 2,5 puanlık azalış ile yüzde 10,6 seviyesinde gerçekleşti. Geçtiğimiz ay söz konusu oran yüzde 13,2 olarak açıklanmıştı.
Haziran ayı istihdam verilerine bakıldığında, istihdam edilebilecek toplam iş gücü 32 milyon 206 bin kişiden 31 milyon 984 bin kişiye geriledi. Geniş tanımlı işsizlik de 5 puan azalmayla yüzde 22,4’e düşmüş görünüyor. TÜİK, Haziran’da istihdamın Mayıs’a göre 602 bin arttığını açıkladı.
İşgücü Mayıs ayında 32 milyon 81 bin olarak açıklanmıştı. Haziranda bu rakam 31 milyon 984 bine gerilemiş…
DOÇENT: ÖĞRENCİLERİME AÇIKLAYAMAYORUM
Pandemi kısıtlamalarının kalkması, turizm sektöründe yaşanan canlanma ve tarımsal işgücü ihtiyacı nedeniyle Haziran ayında işsizlik rakamlarında gerileme olması zaten bekleniyordu. Ancak hiç kimse sadece bir ayda işsizliğin nasıl yüzde 2,5 oranında azaldığını çözemiyor. Ne oldu da 823 bin kişi işe başladı?
Makroekonomi Doçenti Utku Altonöz, içinde bulunduğu çaresizliği şöyle anlatıyor: “TÜİK’in işsizlik oranlarını nasıl hesapladığını bana öğretmesini istiyorum. Bunda çok samimiyim. Öğrencilerim sorduğunda cevap verebilmeliyim. Çevremde yüzlerce kişi işten çıkarılırken bu hesaplamayı anlatabilmeliyim. Bu benim öğrencilerime TÜİK’in de bana sorumluluğu…”
İşsizlik oranı Haziran ayında % 13,1’den %10,6’ya düşmüş. Ne diyeceğimi bilemediğim için sadece gösterge tablomu güncelledim. https://t.co/jz6XWFpGbA
— Mahfi Eğilmez (@mahfiegilmez) August 10, 2021
DOÇ. DR. KARACA: AÇIKLAYANIN ELİNİ ÖPMEK LAZIM
İktisatçı Doç. Dr. Orhan Karaca ise tabloyu şu sözlerle yorumluyor: “Haziran ayında işsizlik oranı 2,5 puan düşmüş. Bu muazzam bir düşüş ve daha önce görülmüş bir şey değil. Bu nasıl olabilir diye düşündüm; içinden çıkamadım. Ekonomide bunu mümkün kılacak bir gelişme yok gibi görünüyor. Bu düşüşü açıklayabilecek iktisatçının elinden öpmek lazım.”
İSTİHDAM ARTARKEN, İŞGÜCÜNE KATILIM NEDEN DÜŞÜYOR?
‘Eğreti Olmayan İstihdam Oranı’ da 1,7 puan artarak yüzde 29,1 olarak ölçülmüş. Böyle bir artış 2014’ten bu yana hiç görülmedi. Ayrıca işgücüne dahil olmayan nüfusla ilgili rakamlar da garip! Mayıs ayında 31 milyon 366 bin olan rakam, Haziran’da 309 bin kişi artarak 31 milyon 675 bine çıkıyor. Bunun da bir açıklaması yok; ne oldu da işgücüne dahil olmayanların sayısı bu kadar hızlı arttı? İstihdam artarken, işgücüne katılım neden düşüyor sorusunun da cevabı yok!
SIRA MERKEZ BANKASINDA!
Öyle anlaşılıyor ki TÜİK, Erdoğan’ın geçtiğimiz hafta verdiği ‘sinyali’ net olarak alarak gereğini yapmış ve işsizliği yüzde 10,6’ya düşürmüş! Şimdi gözler Erdoğan’ın açıklamalarının bir diğer muhatabı Merkez Bankası’na çevrildi. MB, 12 Ağustos’ta PPK toplantısı yapacak ve politika faizi kararını açıklayacak. Normal şartlarda, mevcut enflasyon oranları dikkate alındığında politika faizinin en azından 100 baz puan artırılması gerekiyor ancak bunu Erdoğan’ın hışmına uğramamak için yapamayacak. Muhtemelen pas geçerek faizi yüzde 19’da sabit tutacak. Dolarizasyonu tetikleme pahasına Erdoğan’ın emrini yerine getirip faizi indirebilir mi? Çok zor bir ihtimal; ancak yaparsa da hiç kimse için sürpriz olmayacak…
İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI HAZİRAN’DA SON BULDU
Bu arada işten çıkarma yasakları konusunda son ay Haziran’dı. Temmuz ayında yaşanan normalleşmeyle birlikte işten çıkarma yasakları da kalktı. Bu nedenle temmuz ayı verilerinde işsizlik rakamlarında artış görülme ihtimali yüksek.
