ABD Başkanı Donald Trump, önceki gün Cumhuriyetçi Parti senatörleriyle yaptığı kapalı görüşmede, Rus S-400 füzelerinin satın alınması sebebiyle Türkiye’ye ağır yaptırımlar uygulamak istemediğini bir kez daha ifade etti. CNN’in toplantıya katılan iki senatöre dayandırdığı haberine göre, bu sözleri pek iyi karşılanmadı.
ABD Senato’sunda yapılan oylamayla Türkiye, CAATSA denilen yaptırımların kapsamına alınmış ve bu karar uygulama için Beyaz Saray’a gitmişti. S-400 füzelerinin ilk teslimatının 12 Temmuz’da Türkiye’ye girmesiyle birlikte yaptırımlar tekrar gündeme geldi.
Trump, S-400 teslimatı sonrası yaptığı açıklamada, “Ne yazık ki Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alma kararı Türkiye’nin F-35 programına katılımını imkansız kılmaktadır” diyerek ilk hamleyi yaptı. Ancak CAATSA konusunda net bir tavır almadı.
CNN’in analistine göre, Trump durumu zamana yayabilecek olsa da, yasalara göre CAATSA’yı uygulamak zorunda. Ancak bazı yorumcular, CAATSA içerisinden en hafiflerinin seçilebileceğini de belirtiyor. Başkan Trump, bunun yanı sıra F-35’leri de Türkiye’ye satmanın bir yolunu arayacağını söylemişti.
Trump, medyaya yansıyan demeçlerinde bir önceki ABD Başkanı Barack Obama’yı suçlayarak, Türkiye’nin Rusya’ya yönelmesinde Obama’nın sorumlu olduğunu savunan sözler sarf etti. Bununla birlikte Cumhuriyetçi Parti’deki etkili senatörlerden Lindsay Graham, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Japonya’da G-20 toplantısında olduğu sırada Türkiye’ye gelerek, yaptırımların yasal olarak mecburî olduğunun altını çizmişti.
Başkan Trump’ın neden Türkiye’ye karşı müsamahakâr davrandığı sorusuna cevap arayan uzmanlar, çeşitli senaryoları dile getiriyor. Bazıları, Türkiye’nin tamamen Rusya’nın tarafına itilmesinin istenmediğini söylerken, Trump’ın damadı aracılığıyla Türkiye’de işlettiği kişisel yatırımlarını korumak istediğini dillendiriyor.
Trump’ın 46 senatörle yaptığı görüşmede, eğer yaptırımları uygulamazsa Erdoğan’la bir anlaşmaya varabileceğini söylemesi de dikkat çekici. Bir senatörün NBC’ye aktardığına göre, Trump bu konuda “ikna kabiliyetine çok güveniyor.”
Amerikan medyası, Japonya’daki zirvede Erdoğan’ın Trump’la görüşmesinde, İncirlik Üssü’nü kapatma ve NATO’dan çıkma tehdidinde bulunduğunu yazmıştı. Bunun ardından Trump, Japonya’daki konuşmasında yaptırımlar konusunda tereddütte olduğunu duyurmuştu.
Dünkü görüşmeye çağrılmayan Demokrat Senatörler de bir bildiri yayınlayarak Trump’a CAATSA’ya uyarak Türkiye’ye yaptırımları uygulaması çağrısında bulundu.