HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Tarım Kredi Kooperatif Marketleri’nde 30 civarında temel tüketim ürününde 15 Ağustos’tan itibaren indirimli fiyat uygulamasına geçiliyor. Tarım Kredi’ye ait marketler bir nevi ‘tanzim satış’ çadırı işlevi görecek. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a göre 30 temel üründe yapılacak yüzde 25-30’luk indirim sonrası piyasaların dengesini bozanlar da hizaya gelecek.
‘Başa baş’ noktasında satış yapılması talimatını verdiğini söyleyen Erdoğan, “Piyasaları böylece daha da rahatlatacağız. Zincir marketler de kendilerini ona göre ayarlayacak.” dedi.
Erdoğan’ın konuşmasından şunu anlıyoruz; talimatı sonrası Tarım Kredi fiyatları indirecek. Bunu gören diğer marketler de ‘rekabet’ edebilmek için fiyatları aşağı çekecek. Dolayısıyla piyasalar da rahatlayacak! Yani esasında hükümetin attığı her adım doğru ama birileri iktidarı zor durumda bırakmak için ‘piyasanın dengesini’ bozuyor!
Kim bunlar?
Marketler!
Rejim, yine gerçeklerle yüzleşmek ve sorunun temeline inmek yerine ‘ötelemeyi’, üzerini kapatmayı tercih ediyor…
Enflasyonun TÜİK’e göre bile yüzde 80’lere dayanmasının sorumlusu marketler mi? Kaldı ki gerçek enflasyon oranının yüzde 150 civarında olduğu tahmin ediliyor.
‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’ diyerek politika faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e çekip, kuru ve dolayısıyla enflasyonu patlatarak yüzde 19’lardan yüzde 80’lere çıkaran kim? Bir yılda akaryakıt fiyatları nasıl 7 TL’den 28-30 TL’ye yükseldi? Bunun temel sebebi, faiz kararı sebebiyle Türk Lirası’nın dolar karşısındaki değer kaybı olabilir mi?
Çiftçinin en büyük gider kalemleri gübre ve mazot. Mazot bir yılda 3’e katlandı. Gübreye son 1 yılda yüzde 200’ün bile üzerinde zam geldi. Elektrik maliyetlerindeki artış yüzde 130! Dolayısıyla üretim maliyetleri katlandı.
Ziraat mühendisi de olan çiftçi Faik Toy’un hesabına göre mevcut tarımsal girdi fiyatlarıyla 1 kg buğdayın üretim maliyeti 9 TL’ye ulaştı. Gelecek yıl rakamın ne olacağı belirsiz!
ÜRETİM MALİYETLERİ BİR YILDA 3’E KATLANDI
Süt üretim maliyetinin yaklaşık yüzde 70’i yemden geliyor. Ancak yem fiyatları koptu gidiyor. Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Başkanı Ülkü Karakaş, “Geçtiğimiz yıl 5 milyon TL’ye aldığım 2 bin 500 ton buğday için bu yıl 15 milyon TL ödedim. Şu anda et, süt, yumurta ve tavuk üreticileri kar etmiyor. Hatta zarar ediyor. Geçin yıl 2 bin 300 liraya aldığım yemlik buğdayı bu yıl 5 bin 900 liraya aldım. Önemli olan üreticiye giden yem fiyatlarının düşürülmesidir.” diyor.
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar da benzer şeyler söylüyor. Süt üreticilerinin yaşadığı sorunlara dikkat çeken Bayraktar, “Üretimin devam etmesi için ya çiğ süt fiyatları artırılmalı ya da yem fiyatlarını düşürmeye ve kontrol etmeye yönelik tedbirler alınmalıdır.” ifadelerini kullanıyor. 1 litre çiğ sütün maliyetinin 8 lirayı geçtiği belirtiliyor.
50 KG’LIK TAVUK YEMİ 400 TL’Yİ AŞTI!
Geçtiğimiz yıl 18-20 TL olan 30’luk koli yumurta bugün 55-60 TL’den satılıyor. Zira geçtiğimiz yıl 150 TL olan bir çuval yem bugün 400-450 lira! Marketlerin ne suçu var?
Akaryakıt fiyatları düşmeyecek, gübre ve yem fiyatları artmaya devam edecek, elektrik ve doğalgaz maliyeti azalmayacak ama fiyatlar ‘talimatla’ aşağı çekilecek ve dolayısıyla ‘piyasanın dengesini bozanlar hizaya gelecek’, öyle mi?
Hayır öyle değil!
Nasıl ki ‘politika faizini’ yüzde 14’e çektiğiniz için faizler inmediyse, talimatla da fiyatlar düşmeyecek. Olacak olan şey şu; rejim, Tarım Kredi’ye ait marketlerde bir süre ‘zararına’ satış yaptıracak. Ürünlerin ‘ucuzladığını’ gören vatandaş da, ‘Bakın gördünüz mü demek ki sorun iktidarda değil, marketlerdeymiş’ diyecek.
Peki o zarar kimin sırtına yüklenecek; KKM’nin maliyeti kimin sırtına yüklendiyse onun sırtına yüklenecek; yani milletin…
Geçtiğimiz yıl 50-60 TL’ye aldığı kıymayı 150 TL olduğu için yiyemeyen vatandaşlar, indirim sonrası 120-130 TL’ye aldığı için ‘mutlu’ olacak…
İNDİRİM YAPILACAK ÜRÜNLER HANGİLERİ?
Bu arada Tarım Kredi marketlerinde indirimli satılacak ürünler şunlar: Makarna, un, salça, pirinç, bulgur, mercimek, nohut, fasulye, şeker, ayçiçek yağı, zeytin yağı, tavuk ürünleri, tam yağlı süt, yarım yağlı süt, yumurta, peynir, tereyağı, bal, zeytin, çay, Türk kahvesi, patates, kuru soğan, karpuz, kavun, çamaşır deterjanı, bulaşık deterjanı, çamaşır suyu, sıvı sabun, peçete, rulo havlu, kolonya, bebek bezi.
Tarım Kredilere talimat verilip 25% – 30% arası fiyat düşürmek ne demek? Ya devletin rekalamını yaptığı bu kooperatif te pahalı satıyordu yani milleti kazıklayan ekbin içinde bunlar da var. Ya da ürünler gerçekten bu fiyat bandında ve düşerse zarar edecekler ama devlet sübvansiyon yapacak. Peki ikinci ihtimalde kooperatifin zararını sübvanse eden devlet, marketlerin zararını ne yapacak? Bu işler iyice çıkmaza girdi artık.