HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
AKP rejimi, yeni swap anlaşmaları ve ‘manipülatif’ haberlerle Türk Lirası’na ‘itibar’ kazandırmaya çalışıyor. Rejimin amacı ‘ödünç’ paralarla Merkez Bankası’nın rezervlerini suni olarak artırmak. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, önceki gün yaptığı açıklamada, yeni swap anlaşmaları için 4 ülke merkez bankası ile görüştüklerini ve ikisi ile görüşmelerin çok iyi noktaya geldiğini belirtti.
Reuters haber ajansına bilgi veren kaynaklar ise görüşmeler arasında en çabuk tamamlanabilecek ülkelerin başında Azerbaycan’ın geldiğini söyledi. Azerbaycan dışında görüşülen ülkeler arasında Malezya ve Güney Kore’nin de öne çıktığını aktarılıyor.
Doları baskılamak için Merkez Bankası’nın 128 milyar dolarlık rezervini 1,5 yılda eriten AKP rejimi, 19 yıllık iktidarının sonunda Türk Lirasını Azerbaycan Manatına muhtaç hale getirdi. Uzmanlara göre Azerbaycan, Çin, Malezya ya da Katar’la yapılacak swap anlaşmaları MB’nin bilançosuna yansıtılarak rezervlerin ‘yüksek’ gösterilmesi TL’ye itibar kazandırmayacak, aksine daha da itibarsız hale getirecek.
AKP iktidarı ekonomi politikalarında yanlışta ısrar ediyor. Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘faiz’ inadı nedeniyle MB’nin 128 milyar dolarlık rezervi sadece 1,5 yıl gibi bir sürede heba edildi. 128 milyar doların kime, hangi kurdan, hangi yöntemle ve ne zaman satıldığı belli bile değil.
Peki sonuç alınabildi mi? Hayır!
Başkanlık sistemine geçildiği 9 Temmuz 2018’de dolar kuru 4,53 TL’ydi. Politika faizi ise yüzde 17,75’ti. Bugün dolar kuru 8,70’e civarında. Politika faizi ise yüzde 19! Kısaca olan MB’nin rezervlerine oldu.
SWAPLAR HARİÇ NET REZERV -49 MİLYAR DOLAR
Swaplar hariç net rezerv 19 Haziran itibariyle eksi 49 milyar dolar civarında. Yani MB bütün rezervlerini çarçur etmekle kalmadı, rezervi makyajlamak için 49 milyar lira da ‘ödünç’ para topladı. Aralık 2019’da 18,4 milyar dolar olan Swap miktarı bugün 65 milyar doları aşmış durumda. MB rezervlerindeki swap oranı ise sadece 1,5 yılda yüzde 17,4’ten yüzde 67’ye tırmandı.
AZERBAYCAN MANATI ALINACAK
Ancak rejim ders almıyor. MB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, önceki gün yeni swap anlaşmaları için 4 ülke merkez bankası ile görüştüklerini ve ikisi ile görüşmelerin çok iyi noktaya geldiğini belirtti. TL’nin değerinin korunması için gereken politika adımlarının atılacağı mesajını verdi.
Reuters’ın haberine göre swap görüşmeleri en çabuk tamamlanabilecek ülkelerin başında Azerbaycan’ın geldiğini söyledi. İsmi açıklanmayan dört kaynak, Azerbaycan dışında görüşülen ülkeler arasında Malezya ve Güney Kore’nin de öne çıktığını ifade etti. Öte yandan görüşülen ülkeler arasında Rusya, Britanya ve bazı diğer Asya ülkeleri de yer alıyor. Katar’la 15 milyar dolar tutarındaki swap anlaşmasının artırılmasına yönelik bir çalışmanın da sürdürüldüğü belirtiliyor.
DEMİRALP: TL BÖYLE İTİBAR KAZANAMAZ
Koç Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden Prof. Dr. Selva Demiralp, ekonomi yönetiminin yanlışta ısrar ettiğini anlatıyor: “Uzun soluklu problemlerin kurda yarattığı baskıları rezerv satarak gidermeye çalışmak baştan en büyük hata. Bu hatanın sonucunda eriyen rezervleri ‘geçici olarak’ yerine koyma haberi ise geçmişten ders alınmadığı endişesini tetiklediği için arzu edilen itibarı kazandırmıyor.”
KAPI KAPI PARA ARAMANIN BEDELİ AĞIR OLUR
Eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz da ‘kapı kapı’ gezip ‘ödünç’ para aramanın TL’nin itibarını artırmayacağını söylüyor: “Merkez Bankaları arasındaki swap rezerv biriktirme aracı değildir. Krizlerde ortaya çıkan geçici yabancı para likidite sıkıntısını çözmek için kullanılır. Kapı kapı dolaşıp swap görüşmesi yapmak yanlış iletişimdir, sorunum var demektir ve bunun da bir bedeli vardır.”
Ekonomist Uğur Gürses ise “Önce rezervlerde duran başka ülkelerin parasını satarak, sonra da kaydi rezerv makyajı için başka ülkelerin bastığı parayla swap arayarak kendi parasına itibar kazandırmaya çalışan ülke olarak tarihe geçiyoruz…” ifadelerini kullandı.
DOLAR NEREYE GİDER?
Ekonomistlere göre İngiltere ve ABD dışında yapılan Swap anlaşmalarının dolar kuruna etkisi son derece sınırlı kalacak. Zaten Merkez Bankası Başkanı’nın önceki günkü açıklamasının ardından döviz kurunda sınırlı bir gevşeme yaşandı. Mart ayından bu yana dolarda bir yükseliş vardı. Geçtiğimiz hafta 8,79’a kadar çıktı ancak oradaki trend kırıldı. Analistlere göre destek bölgesi 8,60 seviyesi. Ancak bu destek noktası yeni swap görüşmelerinin açıklanmasına rağmen kırılamadı. Direnç noktası ise 8,72 olarak gösteriliyor. Bu nokta aşılırsa dolar yeniden 8,78 civarına tırmanabilir.