HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Artan girdi maliyetleri süt üreticilerini zorluyor. Ulusal Süt Konseyi’nin verilerine göre lir litre çiğ sütün üretim maliyeti 7 lira 21 kuruş. Üreticilere göre ise rakam 8 liranın bile üzerinde. Çiğ süt alım fiyatı ise 7,5 lira. Üretim maliyetleri nedeniyle damızlık hayvanlar kesime gönderiliyor. Süt üretimi azalıyor. Sektör temsilcileri önlem alınmaması durumunda önümüzdeki dönemde süt fiyatlarında fahiş fiyat artışları olacağı uyarısında bulunuyor.
Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, çiğ süt fiyatlarının acil olarak artırılması gerektiğini söyledi. Doğru, konuyla ilgili sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Ulusal Süt Konseyi’nin hesabına göre Haziran ve Temmuz ayı ortalama süt maliyeti 7.30 TL. Üreticinin satış fiyatı ise hala 7.50 TL. Sen yeter ki üret sözüne güvenerek ürettik ve üreteceğiz. Ama bıçak kemiğe dayandı. Fiyat artmazsa sütü de üreteni de ararız. Çiğ süt acil zam! ifadelerini kullandı.
BAYRAKTAR: DAMIZLIKLAR KESİME GİDİYOR
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar da geçtiğimiz hafta konuyla ilgili önemli uyarılarda bulunmuştu. Bayraktar, “Üreticimiz bir kilogram süt satarak ancak bir kilogram yem alabilmektedir. Bu durum sürdürülebilir değildir. Sanayiciler çiğ süt bulmakta, marketler ise süt ve süt ürünlerini satmakta sıkıntı yaşıyor. Son dönemde yem fiyatları o kadar arttı ki, üreticilerimiz damızlıklarını kestirip elden çıkarmaya başladı. Süt fiyatlarını baskılayarak enflasyonu önlemeye çalışmak üretimin azalmasıyla birlikte daha yüksek enflasyon olarak bize geri dönecektir.” ifadelerini kullanmıştı.
SÜT ÜRETİMİ AZALIYOR
Şemsi Bayraktar’ın ‘üretimin azaldığına’ dair açıklaması Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’nun 2022 yılı Haziran ayı Süt ve Süt Ürünleri Üretimi verisiyle örtüşüyor. TÜİK’in verilerine göre Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre inek peyniri üretimi yüzde 10.6, içme sütü üretimi yüzde 4.1 azaldı. Arz kısmındaki azalmanın temel sebebi üretim maliyetlerinin artması nedeniyle besicinin para kazanamaması…
YEM, TOPLAM MALİYETLERİN YÜZDE 65’İNİ OLUŞTURUYOR
Süt inekçiliğinde en büyük maliyet kalemi yem giderleri olarak gösteriliyor. Yem masrafları toplam maliyetin yüzde 65’ini oluşturuyor yem masrafları. Ortalama bir süt ineğinin günlük 15 kg yem tüketmesi gerekiyor.
2021 yılı Temmuz ayında 150 lira olan düve yemi bugün ortalama 300 lira civarında. Buzağı yemi ise aynı dönemde 160 liradan 350 TL’ye çıkmış durumda. Süt yeminin çuvalı ise 170 liradan 370 liraya fırladı.
USK’NIN VERİLERİNE GÖRE BİLE BESİCİ KAZANMIYOR
Peki bir ineğin günlük gideri ne kadar?
Resmi veriler üzerinden gidelim; Ulusal Süt Konseyi’nin rakamlarına göre geçtiğimiz yıl Temmuz ayında bir süt ineğinin günlük yem masrafı yaklaşık 44 liraydı. İşçilik, elektrik, su, veteriner, sigorta vs. girdilerle birlikte rakam yaklaşık 66 liraya çıkıyordu. Aynı dönemde 1 litre çiğ sütün maliyeti 3 lira 5 kuruş olarak hesaplanmıştı.
USK’nın 2022 Temmuz verilerine göre ise bir ineğin günlük yem maliyeti 99 lira 80 kuruş. Yani yaklaşık 100 lira… Diğer giderlerle birlikte toplam rakam 151 lirayı aşıyor. 1 litre çiğ sütün üretim maliyeti ise 7 lira 20 kuruş civarında hesaplanmış. Ancak sektör temsilcilerine göre rakam 8 liranın bile üzerinde.
Bir inekten günlük ortalama 20 kilo süt alınıyor. Çiğ süt alım fiyatı 7,5 TL. Bir inek için 151 lira günlük masraf yapan çiftçi (ki sektör temsilcilerine göre rakam daha yüksek), sattığı sütten ise 150 TL kazanıyor!
SÜT ÜRETİCİLERİ NE İSTİYOR?
Süt üreticileri çiğ süt fiyatlarının acilen artırılmasını istiyor. Üreticilerin temel sorunu yem fiyatları ve enflasyon. Çiğ sütün fiyatının yılda bir güncellenmesi ciddi bir problem zira yüksek enflasyon karşısında yapılan zam da bir kaç ayda eriyor. Üreticiler öncelikle çiğ süt alım fiyatlarının aylık güncellenmesini istiyor. İkinci talepleri ise yem desteği. Aksi halde süt fiyatları önümüzdeki dönemde benzin ve mazotla yarışır hale gelecek.
