M. AHMET KARABAY | YORUM
Ülkede çok şeyin değiştiği, fakat hiçbir şeyin değişmediğini sandığımız günleri yaşıyoruz. Cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturan AK Parti Genel Başkanı Tayyip Erdoğan’ın “topal ördek” dediği İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun partisi, şimdi o sıfatı bizzat Erdoğan’ın alnına damga olarak yapıştırmış durumda. Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in Türkiye programı, nelerin değiştiği konusunda pek çok şeyi daha net ortaya çıkardı.
Ekrem İmamoğlu, 5 yıl önce İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olarak seçildiğinde, kendini bir türlü Türkiye’nin cumhurbaşkanı olarak göremeyen Tayyip Erdoğan tarafından “topal ördek” olarak nitelendirilmişti. İBB Meclisinde çoğunluğun AK Partili üyelerden oluştuğuna vurgu yapan Erdoğan’ın sözleri, şimdilerde kendine yönelmiş durumda.
Erdoğan’ın yenilmezlik unvanını 2019’da iki kez yenerek İBB Başkanı seçilen İmamoğlu, ilk olarak bir belediye çalışanının nikahı için gittiği Diyarbakır’dan sonra CHP milletvekili Veli Ağbaba’ya verdiği sözü yerine getirerek Haziran 2021’de Malatya’ya gitmişti. O sırada TR724’teki ilk yazılarımdan birini buna ayırmış ve “İmamoğlu, cumhurbaşkanlığına adaylığını Malatya’da ‘ilan etti’” demiştim.
18 Haziran 2021 tarihli yazımı İmamoğlu’nun Mayıs 2023 seçimlerinde cumhurbaşkanlığına aday olacağını varsayarak yazmıştım. Öyle anlaşılıyor ki İmamoğlu daha açık bir farkla kazanmak için bir sonraki seçimlerde ortaya çıkması gerekiyormuş. Muhtemelen 2028’e kalmadan 2026’da yapılacak seçimlerin en güçlü iki isminden biri İmamoğlu olacak.
Ekrem İmamoğlu’nun doğru aday olup olmadığı ayrı bir tartışma. Ancak Erdoğan’ı seven bu toplum, onun farklı bir versiyonu olan İmamoğlu’nu benimsemiş görünüyor.
ALMAN CUMHURBAŞKANI’NIN TÜRKİYE PROGRAMI
Şubat 2017’de Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier, görev süresinin ilk 5 yıllık döneminde Türkiye’ye gelmedi. Şubat 2022’de yeniden aynı makama seçilen Steinmeier, Türkiye’ye ilk kez görev süresinin yedinci yılında geliyor ama 2018’de Erdoğan’ı ülkesinde ağırlamıştı. Hukuk doktorası unvanına sahip Almanya Cumhurbaşkanı, Berlin’de verdiği yemekte misafirinin yüzüne karşı hukuktan ve insan haklarından uzaklaşılmaması gerektiğini söylemişti. Erdoğan ise, “muhabbet sofrasında bunlar konuşulmaz” diye özetlenebilecek sözlerle tepki göstermişti.
Son seçimde Erdoğan’ın partisi ikinciliğe düştüğü bir dönemde Steinmeier, Türkiye’yi ziyaret ediyor. Erdoğan ile Çarşamba günü yapacağı görüşmenin programı Beştepe Sarayı protokolü belirledi. Ancak İstanbul, Gaziantep ve Erdoğan ile görüşme dışındaki Ankara programını Berlin’deki Bellevue Sarayı belirledi.
İşte bundan dolayı Steinmeier’in Türkiye programının içeriği çok önemli. Dünyanın üçüncü büyük ekonomisi ve Avrupa Birliği’nin (AB) lideri konumundaki Almanya’nın Türkiye’nin içine sürüklendiği çıkmazdan rahatsız olduğu yıllardır biliniyor.
Ülkesinde resmi verilere göre 3,5 milyon Türkiye kökenli barındıran Almanya, Türkiye’nin zayıfladığı dönemde yeniden göç dalgalarına muhatap oluyor. Almanya Federal Göç ve Mülteci Dairesi (BAMF) verilerine göre geçen yıl en çok iltica başvurusunda bulunanlarda Türkiye kökenliler ikinci sıraya yükselmiş durumda. 10 yıl önce yapılan başvurularda Türkiye ilk 5 ülke arasında bile yer almıyordu.
İLK GÖRÜŞME İMAMOĞLU İLE
Alman Cumhurbaşkanı Steinmeier, 31 Mart seçimlerinden “yaralı aslan” olarak çıkan Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından karşılanmadan, İstanbul’da Ekrem İmamoğlu tarafından ağırlandı. İmamoğlu, Steinmeier’i Alman mimar August Jackmund tarafından yapılan (1888-1890) Sirkeci Garı’nda karşılandı. Sirkeci Garı aynı zamanda 62 yıl önce Almanya’ya giden ilk işçi kafilesinin uğurlandığı yer olması açısından da önemli idi.
Ekrem İmamoğlu, bu dört kare fotoğrafı sosyal medya hesabından kısa bir notla paylaştı: “Almanya Federal Cumhurbaşkanı Dr. Frank-Walter Steinmeier’i Almanya’ya işgücü göçünün başladığı nokta olan Sirkeci Tren Garı’nda karşıladık. Yaptığımız karşılıklı görüşme sonrasında Demiryolu Müzesi’ndeki göç ile ilgili sergiyi İlber Ortaylı’nın anlatımıyla gezdik.”
Burada İmamoğlu ve Steinmeier’in başkanlık ettiği “heyetler arası” denebilecek görüşme gerçekleştirildi. Bu görüntüler, İmamoğlu’na itibar ve devlet adamı görünürlüğü kazandırması açısından Beştepe Sarayı’nı hayli rahatsız edecek nitelikte.
Nitekim iktidara yakın yayın organları ve sosyal medya hesapları, farklı gerekçelerle ziyareti küçümseyen yaklaşımlar sergileme gayreti içine girdi. Bir kısmı Sirkeci Garı Müzesi’ni tarihçi İlber Ortaylı’nın gezdirirken İstanbul ve Edirne’yi eski adıyla anmasından hareketle kulp takmaya kalktı.
Düne kadar İsrail’e her türlü araç ve gereci satan Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı protesto edemeyen yurdum esnafı, Steinmeier’i, Nobel Ödüllü edebiyatçımız Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesini gezdikten sonra ayrılırken protesto etmeye kalktı. Çukurcuma’daki Masumiyet Müzesi’nin karşısında yer alan bir antikacı Steinmeier ayrılırken Filistin marşı kabul edilen Kofia grubunun “Leve Palestina” (Yaşasın Filistin) şarkısını çaldı.
ALMAN BASINI STEİNMEİER-İMAMOĞLU BULUŞMASINI NASIL VERDİ?
Alman Cumhurbaşkanı Steinmeier’in İmamoğlu ile buluşması, iki ülke medyasında geniş yer aldı. Eski diplomat Haşim Tekineş, TR724 editörü Mehmet Şahin’e isabetli değerlendirmelerde bulundu.
Almanya’nın önde gelen yayın organlarından olan Der Spiegel, politika sayfasında yaptığı değerlendirmede kullandığı başlık Beştepe Sarayı’nın korktuğu yaklaşımı ortaya koyar nitelikte oldu.
“Erdoğan’dan sonra Türkiye umudu” başlığını kullanan Der Spiegel, Steinmeier’i Erdoğan’dan daha önde olan muhalefetin umudu İmamoğlu’nun karşıladığı ifadelerine yer verdi.
Tagesspiegel de, İstanbul’daki görüşmeye ile ilgili olarak, “Türkiye’deki muhalefete sinyal mi? Steinmeier neden Erdoğan’ın en tehlikeli rakibiyle ilk önce buluşuyor?” değerlendirmesini yaptı.
Alman siyasetinden de Türkiye ziyareti dolayısıyla Steinmeier’e yönelik tavsiyeler yapıldı. Muhalefetteki Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) Dış Politika Sözcüsü Jürgen Hardt AFP’ye verdiği demeçte Erdoğan ile yapacağı görüşmede eleştiri gerektiren noktalarda açık konuşması çağrısında bulundu ve “Devlette yolsuzluk yaygınlaşırken, gazeteci ve insan hakları aktivistlerine yönelik hukuki dayanağı olmayan keyfi tutuklamalar devam ediyor. Bunun yanı sıra Kürtlerin siyasi katılımı ciddi bir şekilde zorlaştırılıyor.” dedi.
Alman-Türk Parlamenterler Grubu Başkanı Max Lucks da, “Yargı tamamen siyasi ve kutuplaştırıcı” dedikten sonra Türkiye’nin yükümlülüklerine rağmen Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararlarının uygulanmadığını hatırlattı. Keyfi uygulamalarının devam etmesi halinde Türkiye’ye yatırımcı gitmeyeceğini belirten Lucks, “Ülkeye yatırımcı gelmezse, sağlanan refah düzeyi artık korunamaz.” diye uyardı.
Almanya Cumhurbaşkanı’nın Türkiye ziyareti üç gün sürecek. Dünü İstanbul’da geçiren Steinmeier, programının ikinci gününde Gaziantep’te depremzedelere yönelik yapılan projelerde incelemelerde bulunacak. Sonra da Ankara’da bir dizi temasları olacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ağırlanacak olan Steinmeier‘in Ankara’daki temasları arasında CHP Genel Başkanı Özgür Özel ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ile görüşmeler de yer alıyor.
Steinmeir’in Türkiye ziyaretinin ilk durağında yaptığı temaslar Almanya’da ne kadar konuşulmaya devam eder bilemem. Lakin Türkiye’deki etkisi yıllar sonra da hatırlanacak.
