Şeffaflığı ve denetimi ortadan kaldıran AKP iktidarının usulsüzlükleri raporlara girdi. Sayıştay raporu aralarında Maarif Vakfı’nın da yer aldığı çoğu vakıf ve sandıklara yapılan 3.7 milyarlık yardımın saklandığını ortaya koydu. Maarif Vakfı, AKP rejimi ve Tayyip Erdoğan tarafından 15 Temmuz sonrasında dünyanın dört bir yanındaki Türk okulları ve eğitim kurumlarını ele geçirmek için politik baskı ve gayri meşru yollarla devletleri etkileme politikalarının aracı olarak kullanılıyor.
Cumhuriyet’in haberine göre, Sayıştay; 2017 yılı denetimlerinde devletin kesesinden dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık gibi kurumlara yapılan yardımlara büyük bir soru işareti koydu. Yardım yapılanlara ilişkin bilgilerin saklandığını belirten Sayıştay; raporunda yardım alanların da faaliyetlerine ilişkin bilgi verilmediğini tespit etti. Önceki yıl raporlarında da bunun eleştiri konusu yapıldığını ifade eden Sayıştay; 2017’de 151 kurumun cebinden, vakıf ve derneklere çıkan paranın hesabını vermediğini belirterek, “Sorumluluk ilkesi gereği hesap verebilirlik ve mali saydamlığı zedeler” uyarısında bulundu. Hesaplamaya göre belediyeler ve il özel idareleri hariç kamu idarelerinin kâr amacı gütmeyen kurum ve kuruluşlara bir yıl içinde yaptığı toplam yardım 3.7 milyar liradan fazla.
151 KURUMA TRANSFERLER GİZLİ
Sayıştay’ın Genel Değerlendirme Raporu’nda, “Yapılan inceleme neticesinde 151 kamu idaresinin yardım yapılan birlik, kurum ve kuruluşlara ilişkin bilgilere idare faaliyet raporunda yer vermediği görülmüştür. Bu idarelerden 10’u genel bütçeli idare, 39’u üniversite, 6’sı diğer özel bütçeli idare, 88’i belediye ve 8’i il özel idaresidir” denildi. Kamu idarelerinin Sayıştay raporlarında yer alan “kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler” kaleminde, “dernek, birlik, vakıf üniversiteleri, kamu işveren sendikaları, memurların öğle yemeği, sosyal amaçlı fonla, Türk kültür varlığının korunması ve tanıtımı, bağımsız spor federasyonları, Türkiye Maarif Vakfı”na yapılan bağışlara işaret ediyor. Belediyeler ve il özel idareleri hariç devlet kurumları; Sayıştay’ın denetlememekten şikâyet ettiği şu harcamaları yapıyor:
-Devletin tepesinden 9.5 milyon: Cumhurbaşkanlığı 2017 yılında; dernek ve vakıf gibi kurumlara 7 milyon 975 bin yardım yaptı. Başbakanlık’ın kesesinden ise yardım için 1 milyon 548 bin 814 lira çıktı. Devletin en tepesi dernek ve vakıflara 2017 yılında 9 milyon 523 bin 814 TL aktardı.
DİYANET’E MİLYARLAR YETMEDİ
-21 bakanlıktan 2.1 milyar: Parlamenter sistemde görev alan 21 bakanlık’ın bütçesinden kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan cari transfer ise 2 milyar 182 milyon 504 bin 450 lira oldu.
Yüksek yargıdan 3 milyon: Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu’nun dernek ve vakıflara toplam yardımı 3 milyon 825 bin 59 TL’yi buldu.
KİRA ÖDEMELERİNDE HATA YAPILDI
-Eğitim dünyasından 22.1 milyon: YÖK’e ilişkin Sayıştay raporunda, cari transferler kaleminde derneklere ve vakıflara yapılan yardımlarla ilgili bilgi yer almıyor. ÖSYM’nin ise dernek ve vakıflara bütçesinden 82 bin 546 TL ödeme yaptığı bilgisi yer alıyor. Sayıştay tarafından denetlenen devlet üniversitelerinden sadece 31 tanesi harcamaları içinde kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler kalemini özel olarak bildirdi. 31 üniversitenin içinde dernek ve vakıfların da olduğu toplam para transferinin 22 milyon 52 bin 919 liraya ulaştığı görüldü.
ULAŞTIRMA BAKANLIĞI, 231 MİLYONLUK İŞE 658 MİLYON TL ÖDEDİ
-Büyük kurumlardan 1.4 milyar: Diyanet İşleri Başkanlığı, Devlet Personel Başkanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, MGK, Sahip Güvenlik Komutanlığı gibi 15 kurumun bütçesinden 1 milyar 442 milyon 497 bin 948 TL dernek ve vakıflar için harcandı. MİT, Jandarma Genel Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün bütçe sonuçlarında ise kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan cari transfer kalemi bulunmuyor.
-61 kurumdan 116.2 milyon: Aralarında Savunma Sanayii Müşteşarlığı, TÜBİTAK, Kredi ve Yurtlar Kurumu, TİKA, Yurtdışı Türkler Başkanlığı, İŞKUR, BTK, SPK, RTÜK’ün de bulunduğu 61 kurumdan kâr amacı gütmeyen kuruluşlara 116 milyon 242 bin 898 TL harcandı.
SAYIŞTAY’DAN AÇIKLAMA
Sayıştay haberler üzerine açıklama yaparak şu savunmayı yaptı: “Denetim raporunda olumlu görüş verildiği açıkça belirtilmiş ve bütçe ile verilen ödeneklerin aşılmadığı tespit edilmiş olmasına rağmen ekindeki mali tablolardaki bilgilerden hareketle gerçeklerle bağdaşmayan değerlendirmelerde bulunulması hem genel ahlaki ilkeleri hem de basın ilkeleriyle bağdaşmamaktadır.”
