YORUM | ORHAN ÖZCAN
Beklenen oldu ve FED (ABD Merkez Bankası) faizleri çoğunluğun beklentisi doğrultusunda 75 baz puan artırdı. FED, politika faizini yüzde 3,75 – 4,00 aralığına çıkararak 2008’den beri en yüksek seviyeye yükseltmiş oldu.
Merkez bankalarının sözlü/yazılı mesajlarını, açıklamalarını tanımlamak için “şahin” veya “güvercin” kelimeleri, merkez bankalarının para politikası stratejileri için de “sıkılaştırma/sıkı” veya “gevşeme/gevşek” kelimeleri kullanılır. Eğer bir merkez bankası, bir nedenle bankaları fonladığı faizin artışına gidiyorsa “sıkılaştırmadan”, “sıkı para politikasından”, bankaları fonladığı faizi indirdiğinde ise “gevşemeden/gevşek para politikasından” bahsedilir.
Sıkılaştırmaya gideceğini, para politikasını daha da sıkılaştıracağını söyleyen bir merkez bankasının mesajı “şahin” olarak nitelendirilirken, faizi indirmeye çalışan veya mevcut durumun değişiklik olmadan devamı mesajını veren bir merkez bankası “güvercin” olarak nitelendirilir.
FED’in son toplantısı sonrası yayınlanan karar metni nispeten “güvercin” olarak değerlendirilirken, toplantı sonrası basın toplantısında FED başkanı Jerome Powell’ın sözlü açıklamaları ve sorulara verdiği cevaplar “şahin” olarak değerlendirildi. Sıkılaşlaştırmanın artarak devam edeceği anlaşıldı.
Bu durum ABD’de enflasyonun tam olarak düştüğünden emin olunana kadar, FED faiz artışlarına devam edecek demektir. Bu açıklamalardan hemen sonra birçok kurum, önümüzdeki yıl yüzde 5,00 seviyesine yükseltilmesi beklenen faiz tahminini yüzde 5,25 seviyesine çekti.
FED’in mart ayından beri devam eden agresif faiz artışları, doğrudan dolar endeksini (DXY) etkilemekte. Dolar endeksi, ABD dolarının, euro, Japon yeni, İngiliz poundu, Kanada doları, İsviçre frangı ve İsveç kronundan oluşan ve tüm dünyada işlem gören bu altı para birimi karşısındaki değerini gösteren bir endekstir. Bu endeks, son dönemde FED’in sert faiz artışları sonrası yükselmiş, 113 seviyelerine kadar çıkmıştı. Bu endeks değerinin yükselmesi demek, ABD dolarının bu adı geçen paralara karşı değer kazanması demek. Dolar endeksi, Powell’ın basın toplantısı sırasında 110 seviyelerine gerileyip, hemen sonra tekrar 112 seviyelerinde hareket etmeye devam etti.
Dolar endeksinin yükselmesi, başta euro olmak üzere belli başlı paralar karşısında değer kazanması demek olduğundan, bu endeksin bu seviyelerde olması ve daha da yükselmesi, ihracatının çok büyük bir bölümünü Euro bölgesine yapan Türkiye için önemli bir dezavantaj. Bu son dönemde azalan ihracat gelirleri ve giderek artan cari açığın daha da kötüleşmesi demek.