TARKAN TEKTEN | FİNLANDİYA
Avrupa Birliği, İngiltere ve ABD, Ukrayna savaşı sonrası Rusya’nın petrol, gaz ve kargo taşımacılığında kullanılan yüzlerce gemiyi yaptırım listelerine ekledi. Ancak Rusya, Batı’nın uyguladığı yaptırımları aşmak için kullandığı gölge filonun sahiplik ve bayrak bilgilerini sürekli değiştirerek ticari faaliyetlerine devam ediyor.
Finlandiya’dan Türkçe yayın yapan www.haberfin.com haber sitesinin Finlandiya’nın kamu yayın kuruluşu Yleisradio’nun araştırma dergisi MOT’ta yayımlanan rapora dayandırdığı haberinde, Dubai’nin bu faaliyetlerin merkezi haline geldiği bilgisi yer alıyor.
MOT raporuna göre, Dubai’deki kayıtlı şirketler, yaptırım listelerinde bulunan en az 55 gemiye sahip. Dubai merkezli bir şirket ise Avrupa Birliği ve İngiltere’nin ambargo listelerinde yer alan 24 gemiyi yönetiyor.
Bu gemiler arasında, Finlandiya Körfezi’nde Finlandiya ve Estonya arasındaki elektrik kablosuna zarar verdiği şüphesiyle el konulan Eagle S gemisi de bulunuyor.
Gemiler sürekli bayrak ve sahip değiştiriyor
Yaptırımlar, Rusya’nın enerji satışlarından elde ettiği gelirle Ukrayna’daki askeri operasyonlarını finanse etmesini engellemeyi hedefliyor. MOT’un raporuna göre, Rusya’nın kullandığı gemilerin isimleri, bayrak ülkeleri ve sahipleri birçok kez değiştirilerek izlenmesi zor bir yapıya bürünüyor.
Araştırmaya dahil edilen gemilerin yaklaşık üçte biri, yaptırım kararının alındığı ay içinde veya hemen sonrasında isim değişikliğine gitti. Aynı dönemde, birçok gemide sahiplik ve günlük operasyonlardan sorumlu yönetim şirketleri de değiştirildi. Bunun yanı sıra, gemilerin beşte birinden fazlası bayrak ülkesini değiştirdi.
Ancak bu rakamların daha yüksek olma ihtimali bulunuyor. Çünkü Avrupa Birliği ve İngiltere, Aralık ortasında onlarca tankeri ambargo listesine ekledi. Bu listedeki gemilerin bayrak ülkesi ve sahiplerindeki değişiklikler henüz tamamıyla görünür hale gelmemiş ya da kayıtlara yansımamış olabilir.
Dubai’nin ‘gölge filosundaki’ rolü
Dubai’deki 13 şirket, toplamda 55 yaptırım altındaki gemiye sahip. Bu şirketler, mülkiyet bilgilerini genellikle kamuya açıklamıyor ve adres olarak lüks otelleri gösteriyor. Bununla birlikte, gemi sahibi şirketlerin yalnızca kağıt üzerinde Dubai’de faaliyet gösterdiklerine dair işaretler bulunuyor.
Dubai merkezli şirketlerden biri olan Avebury Shipmanagement LLC-FZ, yaptırım listesinde 24 gemiyle yer alıyor. Şirketin internet sitesi bulunmuyor ve iletişim bilgileri kamuya açık değil.
Dubai, aynı zamanda Batı yaptırımlarını aşmak için kullanılan yüksek teknoloji ürünlerinin Rusya’ya ihracatı gibi yasa dışı faaliyetler için de bir merkez haline geldi. Dubai’nin yanı sıra Hindistan’da, Çin’de, Rusya’da ve gerçek sahiplerinin gizlenmesinin kolay olduğu küçük ada devletlerinde çok sayıda bu tür şirketler var.
AB ve diğer Batılı ülkeler, Rusya’nın enerji gelirlerini kısıtlamak için yaptırımlar uygulasa da gölge filosu, Dubai gibi merkezler aracılığıyla ticari faaliyetlerini sürdürmeye devam ediyor. Bu durum, yaptırımların etkisini sınırlarken, Rusya’nın uluslararası ticaretteki varlığını koruduğunu gösteriyor.
Rus ‘gölge donanması’ nedir?
Rus Gölge Donanması, öncelikli olarak Rusya’nın petrol ve gaz taşımacılığında kullandığı, yaptırım uygulanan ülkelerin dışında kalan ülkelerin bayrakları altında faaliyet gösteren gemileri ifade ediyor.
Bu gemilerin mülkiyeti genellikle vergi cennetleri aracılığıyla gizleniyor. Gemiler Panama veya Barbados gibi ülkelerde tescil ediliyor. Bu yöntem, gemi sahiplerinin kimliklerini ve bağlantılarını gizlemek için kullanılıyor.
Rus gölge filosunun, yaptırımları aşmak ve enerji ihracatını sürdürmek amacıyla kullanılan yüzlerce gemiden oluştuğu belirtiliyor.
