Türkiye dün Çin’in Xinjiang bölgesinde kurulan ve bir milyonun üzerinde Uygur’un yerleştirildiği “yeniden eğitim” kamplarını kınadı ve buraların kapatılmasını talep etti.
Oysa Çin hükümeti, burada çok önemli bir görevin ifa edildiğini düşünüyor: Bir toplumu radikal düşüncelerden arındırmak. Bir nevi, “terörle mücadele”.
Bu sebeple Çinli yetkililer, bu yılın başında bir grup diplomat ve yabancı gazetecinin belirlenmiş kamplara girip içeriden haber yapmasına müsaade etti.
Bu “kontrollü” haberlere göre, burada temel hukuk bilgisi, radikal fikirlerin kötülükleri ve Çince öğretiliyor. Çin hükümeti, Uygurların yeterince “Çinli” olmamasından şikayetçi. Özellikle mevcut Devlet Başkanı Xi Jinping, “tek devlet, tek millet” yanlısı bir lider.
Ancak kampların çıkış noktası, 2010’ların başında yaşanan bir takım silahlı saldırılar. Uygurların radikalleşmesinden ve içinden terör örgütleri çıkmasından endişe eden Çinli yöneticiler, bu yeniden eğitim kamplarını icat ediyor.
Bu kampta kalmak için bir suçtan dolayı gözaltına alınmak ya da tutuklanmak gerekmiyor. Yerel polis, eğer sizin radikalleşme eğilimleri gösterdiğinizi düşünüyorsa, bu kamplardan birine yönlendirebiliyor.
Çin’in bir diğer çekincesi Suriye’deki iç savaşa giden çok sayıda Uygur kökenli militanın olması. Görünene göre, Çinli yetkililer İslam’ın da radikalleşmede ciddi bir kaynak olduğunu düşünüyor ve dinî hayata da müdahalelerde bulunuyor.
Kampın içine giren Reuters, bir sınıfta öğretmenin düğünlerde dans etmemeyi veya bir cenazede ağlamamayı radikalleşme eğilimi olarak örnek verdiğini aktarmış. Bir başka sınıfta şarkılar söyleniyormuş. Çinli yetkililerin gözetiminde yapılan röportajlarda ise insanlar, radikalleşmeyle zehirlendiklerini, burada bundan kurtulduklarını anlatıyormuş.
BBC’ye röportaj veren ve şu an Türkiye’de yaşayan Abdusalam Muhanet, bir cenazede Kuran okuduğu için bu kamplardan birine gönderildiğini ve hakkında bir suçlama olmamasına rağmen burada zorla tutulduğunu aktarmış.
Çinli yetkililer 1 milyon Uygur’un burada tutulduğunu yalanlasa da, her yıl yeni ve daha büyük kamplar inşa ediliyor.
Çin bürokrasisinde yer alan Uygurlar ise durumdan memnun. Onlardan biri olan Shohrat Zakir mesela, 21 aydır hiçbir terör eylemi yaşanmadığını, mücadelenin neredeyse sonuna yaklaştığını söylemiş.
Bu ne bicim haber neredeyse alkis tutacaksiniz? Vallahi bravo. Yonlendirme, radikallikle mucadele vs vs bu nedir yahu? Bir tane editor yok mu bu gazetede?