YORUM | M. AHMET KARABAY
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın hastalığına ilişkin, kamuoyunda genel bir kanaat var. Bunu ortaya koyan görüntüler, giderek daha sık yayınlara yansımaya başladı. Erdoğan’ı bütün rahatsızlığına rağmen adaylıkta ısrar ettiren kafayla, 10. Osmanlı padişahı Sultan Süleyman’ı hasta halde Zigetvar’a götüren kafa aynı kafa.
Osmanlı devletinde pek çok padişahın ölümü halktan gizlendi. Gizlenmesinin asıl nedeni, tarih kitaplarında yazıldığı gibi “düşman yeni padişah tahta geçinceye kadar saldırırdı” gerekçesine dayanmıyor.
O dönemde savaş için sefere hazırlık süreci aylar, kimi zaman yıllar alırdı. Şimdiki gibi binlerce kilometre uzaktan fırlatılabilen füzeler olmadığından savaşmak için bizzat at üzerinde haftalarca, kimi zaman aylarca gitmek gerekiyordu.
Bu notu şunun için düştüm. Sayılan başka iddiaların hepsini mantık süzgecinden geçirin. Padişahların ölümünün gizlenmesinin tek nedeni vardı. O da dış değil iç sebep.
İç nedenin de iki kaynağı vardı:
🔺 Padişahın “şehzade” unvanı verilen oğulları arasında yaşanması muhtemel bir taht kavgası,
🔺 Bir de asker arasında çıkabilecek isyan ihtimali.
Osmanlı’da ölümü gizlenen ilk hükümdar 5. padişah olan “Çelebi” unvanına sahip I. Mehmet oldu.
Büyüklenmesi ve rakibine hakaretleri yüzünden 1402’de Ankara Savaşı’nda Timur’a yenilen Yıldırım Bayazıt, aynı zamanda ülkesinin parçalanmasına da neden oldu. 1413’e kadar Osmanlı devleti, tahta geçmek isteyen kardeşlerin 11 yıl süren kavgalarına sahne oldu.
Mehmet Çelebi 1421’de öldüğünde Yıldırım’ın oğullarından (kimi tarihçiler reddeder) “Düzmece” sıfatlı Mustafa’nın gelip taht iddiasında bulunmasından çekinildi. Amasya’daki şehzade II. Murad gelip Bursa’da tahta geçinceye kadar ölüm olayı 42 gün boyunca dışarıya sızdırılmamaya çalışıldı.
KANUNİ, ZİGETVAR SEFERİNE HASTA OLARAK YOLA ÇIKTI
“Kanuni” lakabıyla bilinen Sultan Süleyman, babası I. Selim’in 1520’de ölmesiyle 25 yaşında tahta oturdu. Tahtın sorunsuz yeni isme geçtiği nadir değişimlerden biriydi bu. Kanuni, Osmanlı’nın 10’uncu padişahı, Yavuz’un hilafeti ele geçirmesiyle de 89’uncu İslam halifesi oldu.
Hayatını Osmanlı’ya yeni toprak katmakla geçiren Sultan Süleyman, 13’üncü seferine yola çıkmak istediği sırada hasta idi. 71 yaşında vücut olarak bitmiş durumdaydı.
Bugün Macaristan’ın güneyinde bulunan Zigetvar/ Szigetvár’a gitmek üzere atalarının yaptığı gibi önce Eyüp Sultan türbesini ziyaret etti. Ziyareti 5 Nisan 1566’da yapıp oradan yola çıkacakken hastalandı. Yapılan tedaviden sonra yola çıkıldığında tarih 29 Nisan idi.
Yolculuk sırasında at üzerinde gidecek dermanı olmadığı için Veziriazam Sokullu Mehmet Paşa, arabayı hazırlattı ve padişah ona alındı. Yol boyunca güzergah tekerlekli arabanın geçebilmesi için düzeltildi.
Zigetvar’ın girişinde orduya moral vermek amacıyla zorla atın üzerine alındı. Şehrin kuşatması birinci ayını doldurduğu sırada Sultan Süleyman 6 Eylül akşamı öldü. Veziriazam Sokullu, durumu bilenlere bunun bir sır olarak saklanmasını emretti. Dışarıya bilgi sızmaması için de padişahı yattığı yerin altına gömdü.
Tahtın tek varisi durumundaki Kütahya Sancakbeyi olan II. Selim’e haber göndererek Zigetvar’a çağırdı.
Zigetvar Kalesi, 7 Eylül günü komutan Nicolas Zriny’nin yaptığı huruç harekatının başarısız olması üzerine ele geçirildi. Macar komutan da orada öldürüldü. Sokullu, kalenin alınması üzerine olağan işlerin hepsini yaptırdı. Yararlılık gösterenlere hilat giydirdi, tayinler belirledi ve düşman askeri öldürenleri deftere kaydettirdi.
Aradan 22 gün geçip asker bahşişlerini almayınca dedikodular hızla yayılmaya başladı. Sokullu, Kanuni’nin başkanlığında divan toplantısı yapılacağını ilan etti. Birçok vezirin bile ölümden haberi yoktu.
Sokullu, asker içinde bir bozgunculuk çıkmaması için padişah hayattaymış gibi her şeyin olağan akışında yürütülmesi gerektiğini anlattı. 9 Ekim 1566’da divan toplantısı yapıldı. Ali Ağa isimli Yeniçeri ağası, çıkıp askerlere hitaben, padişahın “Yüzleri ak, gazaları mübarek olsun. Yoldaşlığı tamam edip kaleyi iyi bir duruma getirsinler. Bütün bahşiş ve zamları verilsin” dediğini aktardı.
Asker dağıldı ve “padişah öldü” dedikoduları büyük ölçüde önlendi. 42 gün gizlenen ölüm, II. Selim’in (Sarı Selim) Zigetvar’a gelmesiyle duyurulmuş oldu.
YENİ OSMANLICILIK PLANI İÇTEN FETHE DÖNÜŞTÜ
Yapılan seferler, “i’la-yı kelimetullah” yani Allah adının yüceltilmesi kılıfı ile sunuluyordu. Esasında ise bu yöntem Osmanlı’nın ekonomik modeliydi. Devlet çarkı ilk günden bu yana, yeni toprakların alınması ve buradan zenginliğin merkeze aktarılması üzerine kuruluydu.
Tayyip Erdoğan da 2010’lu yılların başından itibaren “Yeni Osmanlıcılık” diye nitelenen politikalarla benzeri adımlar atma hevesine girdi. Şam’daki Emevi Camii’nde Cuma namazı hülyası bu düşüncenin ürünü olarak ortaya çıktı.
Türkiye’nin Suriye’yi işgal planı, sonunda Rusya’nın akıl hocalığı ve Avrupa’nın da konuya farklı yaklaşıp sığınmacıları Anadolu topraklarında tutmak istemesi üzerine Türkiye’nin içeriden ele geçirilmesine dönüştü.
ERDOĞAN’IN HASTALIĞI ZİRVEDE, ADAYLIĞI SÜRÜYOR
Erdoğan, hastalığının zirvesinde olduğu dönemi yaşıyor. Bir iki ay öncesine kadar hastalık iddiaları muhaliflerin ortaya attığı karalama olarak nitelendiriliyordu. Şimdi neredeyse çıktığı her canlı yayında izleyici bir hastalık sahnesine şahit oluyor.
Bir ay önceki canlı yayında rahatsızlanması, soru soran Ülke TV Genel Yayın Yönetmeni Hasan Öztürk’ün yüreğini ağzına getirmişti. Bu kez A Haber’de Banu El, soru sorarken Erdoğan’ın içi geçti.
AKP’lilerin Cumhurbaşkanı Erdoğan, A Haber ‘in canlı yayınında uyudu.
Ayakta uyuyan birine ülke TESLİM EDİLEMEZ .. ülkenin geleceği için 28 Mayısta oylar Kılıçdaroğlu’na#KararVerOyVer#BenimOyumKılıçdaroğluna pic.twitter.com/1k2CcamM6d
— Yazan Adam (@twit_Meclisi) May 26, 2023
Erdoğan’ın uyukladığı andan itibaren kamera açısı hemen değiştirildi ve Banu El de yanındaki arkadaşına dönerek konuşmaya devam etti.
Erdoğan’ın uyuklamaları hayli meşhur. Geçtiğimiz yıl Angola’da basın toplantısı sırasında uyuklaması oldu. Fransa Cumhurbaşkanı Macron konuşurken uyuyakaldı. 2018’de Ukrayna mevkidaşı Poroşenko ile basın toplantısında uyuyakalması hatıralarda tazeliğini koruyor. Poroşenko, Erdoğan’ı uyandırmak için masaya vurmak durumunda kalmıştı.
Geçen sene bayram mesajı yayınında baygınlık geçirir gibi uyuması hiç unutulmadı.
Erdoğan yıllar önce “metal yorgunluğu” iddiasıyla İstanbul ve Ankara büyükşehir belediye başkanlarını istifa ettirmişti. İktidar kanadı sürekli olarak ülkenin iç ve dış sorunlar açısından benzeri görülmemiş bir süreçten geçtiği vurgusu yapıyor.
En önemli toplantılarda uyuyakalan, dahası kendisi konuşurken uyuklayan ve ne zaman hastalığının nüksedeceğinin bilinmediği bir liderle bu badireler nasıl atlatılacak? Bunu “Adam gece gündüz çalışıyor, ne yapsın?” gibi bir trol mantığıyla geçiştirmek mümkün değil.
Bedensel hastalık bir ölçüde önemli olmayabilir. Dahası, prompter konuşmasından çıktığı andan itibaren verdiği cevaplar rahatsızlığının sadece fiziki olmaktan öte olduğunu gösteriyor. Böyle biri, kendi şirketi olsa onu yönetmesine çevresindekiler izin vermezler.
Etrafındakiler, kurulan menfaat çarkının bozulmaması için Erdoğan’ı ekran koruyucusu gibi tutmaya devam ediyorlar.