RÖPORTAJ | TÜRKMEN TERZİ, JOHANNESBURG TR724
Güney Afrika’nın Johannesburg şehrinde düzenlenen G20 ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda gazetecilerin sorularını cevaplayan Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, İsrail’in Gazze’de orantısız güç kullandığını söyledi. Eide, Filistin devletinden başka bir çözüm olmadığını ve Trump’ın Gazzelileri gönderme planını desteklemediklerini açıkladı. Norveç’in Filistin Devleti’ni geçen yıl tanıdığını ifade eden Eide, Gazze’nin Batı Şeria’ya siyasi olarak tekrar bağlanması gerektiğini, İsrail Savunma Kuvvetleri’nin (IDF) aşırı şiddetiyle tamamen yıkılmış olan Gazze’nin en kısa zamanda yeniden inşasının gerektiğini ifade etti.
Eide ayrıca, Ukrayna halkına ve savaşın gerçekleştiği yer Avrupa olduğu için, Avrupa devletlerine sormadan ABD ve Rusya’nın bir barışa imza atamayacağını ifade ederek, Moskova’nın barış istemediğinin altını çizdi.
Norveç Dışişleri Bakanı, TR724’ün de aralarında bulunduğu gazetecilerin sorularına şu ifadelerle yanıt verdi.
Filistin’in geldiği son durum konusunda ne düşünüyorsunuz?
Biz Norveç olarak Filistin devletinden kesinlikle yanayız ve tek bir kalıcı çözüm olduğunu düşünüyoruz. Basitçe hiçbir alternatif yok. Filistin devletine ihtiyacımız var Ve tabii ki, IDF’nin, İsrail Savunma Kuvvetleri’nin aşırı şiddetiyle tamamen yıkılmış olan Gazze’nin yeniden inşa edilmesi gerekiyor, ancak fiziksel olarak yeniden inşa edilmesi gerekiyor, aynı zamanda politik olarak da. Ve bu politik yeniden yapılanma, onu Batı Şeria’ya politik anlamda yeniden bağlamalı, yani bir kez daha Filistinli otoritelerimiz olacak, bu da toplamda Filistin’i yönetecek. Oslo Anlaşmaları’nda tanınan Filistin ve gerçek bir devlet kurmak için ilerleyebiliriz. Norveç geçen yıl Filistin’i bir devlet olarak tanıdı.
Bu noktaya gelmek için onlarca yıldır çalışıyoruz ve geçen yıl bunu yapmaya karar verdik ve Arap ülkelerinden oluşan önemli bir grupla ve ayrıca bu yönde ilerlemek için diğer ilgili ülkelerle çok yakın bir şekilde çalışmaya devam ediyoruz. Bazı sinyallerden endişeleniyorum. Filistinlileri başka topraklara sürmekle ilgili çıktı. Bu bizim görüşümüz değil. Bu uluslararası hukukun ihlalidir. Yapmamız gereken şey Filistinliler için hayatı iyi hale getirmek ve Filistin’de kendi devletlerine sahip olabilmelerini sağlamaktır.
Yani, sizinle paylaşmalıyım ki bir Avrupa ülkesi olarak endişeliyim ve sanırım birçok Avrupa ülkesi adına konuşuyorum, Ukrayna’yı, onların (Kiev’in ve halkının) varlığı ve rızası olmadan barışı dayatmaya çalışmak endişe verici. Ve sömürgeciliği ve Apartheid’i deneyimlemiş insanların, büyük güçlerin orada yaşayan insanlara sormadan sınırları paylaştığı o zamanları bitirmemiz gerektiğini anlayacağını düşünüyorum.
Ve bu, hoşlanmadığımız bir geçmişin kalıntısı. Barış iyi bir şey olurdu, elbette ve bu savaşın durmasını istiyoruz, ancak uluslararası hukukun temel ilkelerine uygun adil bir barış olması gerekiyor. Ve Ukrayna’nın bundan bağımsız ve egemen bir ülke olarak kendi kararlarını alma hakkına sahip olarak çıkması gerekiyor.
Bu yüzden Ukrayna’nın eğer barış anlaşmaları olacaksa masada olmasını talep ediyoruz. Onlara ne tür bir barış istedikleri sorulmalı. Elbette Rusya ile görüşme onların pozisyonlarıyla birlikte gelecek ve Avrupa’nın da orada olması gerekiyor çünkü bu Avrupa’da bir savaş ve tıpkı Afrika’da olduğu gibi. Afrika Birliği ve bölgesel örgütler Afrika’daki çatışmaları çözmeye yardımcı olmaya çalışıyor. Avrupa’nın Avrupa sorunları çözüldüğünde orada olması gerektiği açık.
G20 grup fotoğrafı iptal edildi. Doğru mu? Bazı ülkeler Rusya ile fotoğraf çektirmeyi reddetti. Norveç Dışişleri Bakanı olarak sizin Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ile aynı karede olmak istemediğiniz için mi aile fotoğrafı iptal edildi?
Bunu iddiayı duydum. Ben, buna dahil değildim. Ama bunun bir sorun olduğunu duydum. Ama söyleyecek başka bir şeyim yok.
ABD’nin G20’de neredeyse hiç olmaması, Avrupa ülkelerinin Ukrayna’daki barış sürecinin nasıl olması gerektiği konusunda seslerini duyurmaları için iyi bir fırsat mı?
Yani, daha önce de söylediğim gibi, ABD’yi siyasi temsilcisi Marco Rubio ile masada görmeyi tercih ederdim ve meslektaşlarıyla iyi bir toplantı yapardı. Ama biliyorsunuz, işler böyleyken, sanırım hemen hemen tüm Avrupalılardan, az önce söylediklerimle uyumlu olarak, barışın adil olması gerektiği yönünde net bir açıklama geldi.
Sadece barışa ihtiyacımız yok, adil bir barışa ihtiyacımız var. Ve bu bizim için önemli. Ve bence bu aynı zamanda Avrupa’nın Afrika, Latin Amerika ve Asya’daki tüm dünya bölgeleriyle bağlarını güçlendirmesi için de bir fırsat.
Çünkü bu gezegenin gerçek sorunlarının çoğu yalnızca işbirliğiyle çözülebilir. Norveç gibi küçük bir ülke için çözebileceğim çok fazla (uluslararası) sorun yok. Sadece kendi topraklarım içinde sorunları çözebilirim. Ve eğer savaş ve barış kurallarını, ticaret kurallarını, sağlık ve pandemi önleme konusunda işbirliği kurallarını özümser ve kanunlara dayalı bir düzende ilerlemezsek, kendi iç işlerinizi yapmanız çok zor.
Norveç, Sergey Lavrov’un orada olduğu bir grup fotoğrafı fikrinden rahatsızlık duydu mu? Bu ilk soru. İkincisi, İngiliz Bakan’ın Rusya tarafından yapılan girdiler, müdahaleler hakkındaki yorumlarını gördüm. Ve sanırım, Rus beyefendilerin uydurmalarına inanmıyoruz demişti. Rusya’nın şu anda masaya koyduğu ileriye dönük yol haritası hakkındaki düşünceniz nedir? Rusya’nın kalıcı barış bulma konusunda bir iştahı olduğuna inanmadıklarını söylüyor. Düşüncelerinizi rica ediyorum?
(Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı) David Lammy’ye katılıyorum, (Rusya’nın barış için) gerçek bir ilgi duyduğunu düşünmüyorum. Yani, elbette herkes barış istiyor, eğer bu kendileri için tam bir zafer anlamına geliyorsa. Yani, eğer kazanırlarsa barış istemeyecek herhangi bir savaşan taraf duymadım. Ama mesele şu ki, gerçek anlamda, adil ve hakkaniyetli olan ve ayrıca Ukrayna halkının ve Ukrayna devletinin rolüne saygı duyan bir barış, Rusya’nın aradığı bir şey değil.
Yani, ben, David Lammy’nin söylediklerine katılıyorum. Bir araya gelmemizin iyi olduğuna inanıyorum çünkü birbirimizle buluşup konuşmamız ve etkileşimde bulunabilmemiz iyi. Bu yüzden Norveç’in herkese hitap etmesinden yanayım. Ve biz, bilirsiniz, eğer sadece benimle aynı fikirde olan insanlarla konuşursam, biraz sıkıcı olur ve bu durum dünyayı hiçbir yere götürmez.
Yani birbirimizle konuşmalıyız, ama aynı fikirde olmadığımız noktaları da belirtmeliyiz. Ve ben, Sergey Lavrov’a katılmıyorum. Fotoğraf söz konusu olduğunda, başkalarına sormanız gerekir çünkü biz, fotoğraf çektirip çektirmemeyi tartışarak zaman harcayanlardan değiliz. Bir toplantıdaysak fotoğraf çekebileceğimizi düşünüyoruz.
