Av. Nurullah Albayrak, idari yargı duruşmalarında bilinmesi gerekenler önemli noktaları ve adli yardım alma şartlarını NE YAPILABİLİR’de anlattı.
tr724 YouTube kanalındaki yayını kaçırmayın!
- DAVA AŞAMASINDA CEVAP VERME SÜRECİ HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER
İdari yargıda süreç davacının dava dilekçesinin ve eklerinin davalı tarafa tebliğ edilmesiyle başlar. Davalı idare tarafından dava dilekçesine karşı hazırlanacak olan dilekçe 30 gün içerisinde hazırlanıp mahkemeye gönderilir.
Davalı idare tarafından sunulan savunma dilekçesi davacı tarafa gönderilir. Davacı tarafın da savunmaya karşı cevaba cevap dilekçesi hazırlayıp 30 gün içerisinde mahkemeye sunması gerekmektedir..
Davalı taraf davacının 2. dilekçesine karşı 2. savunmasını sunar. Davalının 2. savunma dilekçesi de davacıya tebliğ edilir, ancak bu dilekçeye karşı davacı tarafından yeni bir dilekçe verilmez. Ancak, davalı tarafın 2. savunmasında cevaplanması gereken hususlar varsa, bu durum belirtilerek cevap dilekçesi verilebilir.
Taraflar, yapılacak tebliğlere karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde cevap verebilir. Bu süre, ancak haklı sebeplerin bulunması halinde, taraflardan birinin isteği üzerine görevli mahkeme kararı ile otuz günü geçmemek ve bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Sürenin geçmesinden sonra yapılan uzatma talepleri kabul edilmez.
Taraflar, sürenin geçmesinden sonra verecekleri savunmalara veya ikinci dilekçelere dayanarak hak iddia edemezler. Davalı tarafın savunma dilekçesine karşı süresinde cevap verilmemiş olması, davalı tarafın savunmasında belirtilen hususların kabul edilmediği anlamına gelmektedir.
- İDARİ YARGIDA DURUŞMA KONUSUNDA BİLİNMESİ GEREKENLER
Duruşma, davacının önceki iddia ve savunmalarını tekrarlamak suretiyle mahkemeyi aydınlatmasını(ikna etmesini) sağlamak için kullanabileceği tamamlayıcı bir aşamadır.
Mahkemece resen karar verilmesi hali dışında, duruşma yapılması tarafların talebine bağlıdır. Duruşma için talep yeterlidir, gerekçe gösterilmesi gerekmez. Talep yazılı olarak yapılmalıdır.
Dava dilekçesinde ya da davalının 1. savunma dilekçesine vereceği cevap dilekçesinde duruşma talebinde bulunulduğunda mahkeme duruşma yapmak zorundadır. Dava dilekçesi ve 1. cevap dilekçesi sonrasında talepte bulunulduğunda duruşma yapılması mahkemenin takdirinde olup zorunlu değildir.
Duruşma mahkeme heyetinin nezaretinde, davacı ve varsa avukatı ile davalı kurum avukatı katılmak suretiyle gerçekleşir. Davacı ve davalı taraf duruşma günü gelmezlerse duruşma yapılmaz.
Davacı duruşmadan önce bir dilekçe ile duruşmadan vazgeçmiş ise ya da duruşmaya gelerek vazgeçtiğini bildirmiş ise duruşma yapılmaz. Duruşma isteyen taraf, duruşma yapılıncaya kadar bu talebinden vazgeçebilir.
Duruşma sırasında davacı, varsa vekili mahkeme başkanına göre sol tarafta, davalı ise mahkeme kuruluna göre sağ tarafta yerlerini alırlar.
Duruşmaya davalı ve davacı taraf katılmışsa, taraflara karşılıklı ikişer kez söz verilir. Taraflardan yalnız biri gelmişse bir kez söz verilir ve dinlenir. Her iki taraf da hazırsa, önce davacıya söz verilir ve davasını kısaca, dayanaklarıyla anlatması istenilir. Davacının vekili varsa önce vekile söz verilir. Davacı tarafın açıklamalarından sonra davalı tarafa söz verilerek savunması dinlenir. Davacıya tekrar olmamak şartıyla davalının savunma açıklamalarına karşı ne diyeceği sorulur. Sonra tekrar davalıya da söz hakkı verilir.
Tarafların iddia ve savunmalarına müdahale edilmez. Ancak, davaya etkisi olmayan ayrıntıdan kaçınılması söylenebilir. Başkan konuşma sürelerini sınırlandırabilir. Ancak, tekrara kaçılmadığı ve gereksiz uzatılmadığı müddetçe konuşma sonlandırılmaz.
Duruşmada yazılı metin okunmayıp, hatırlatma amacıyla notlara bakılarak sözlü olarak anlatılmalı.
Duruşma sırasında taraflar iddia ve savunmalarını ispat için belge ve bilgi sunabilirler.
Mahkeme heyeti tarafından taraflara soru sorulabilir. Davacı ile davalı taraf karşılıklı birbirlerine soru sormazlar.
İdarî yargıda duruşmada katip bulundurulmaz. Ceza yargılamalarında olduğu gibi tutanak tutulması söz konusu değildir.
Duruşmalı işlerde kararlar duruşma gününden başlayarak on beş gün içinde verilmelidir. Duruşma sonrasında dosyadaki bilgilerin esastan karar vermek için yeterli olmadığı değerlendirilise ek bilgilerin toplanmasına karar verilebilir.
- ADLİ YARDIM KONUSUNDA BİLİNMESİ GEREKENLER
Kimler başvurabilir? Kendisi ve ailesinin geçimini zor duruma düşürmeksizin, yargılama giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, adli yardımdan yararlanabilirler.
Adli Yardımın Kapsamı nedir? Mahkemeye başvuru ve yargılama süresi içerisinde yapılacak tüm yargılama giderlerinden geçici olarak muafiyet imkânı sağlar.
Başvuru nasıl yapılır? Yargılamanın görüleceği mahkemeye verilecek bir dilekçeyle yapılır. Dilekçede yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri (Başvurucunun üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bilgileri, başvurucunun aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı, vb.) mahkemeye dilekçe ekinde sunulmalıdır.
Başvuru ne zaman yapılır? Başvuru dava açılma aşamasında yapılabileceği gibi dava açıldıktan sonra da yapılabilir. Mahkeme aşamasında yapılmamış olsa dahi istinaf aşamasında da adli yardım talebinde bulunulabilir.
Yargılama giderleri sonradan ödenmek zorunda kalınır mı? Kural olarak adli yardım kararından dolayı alınmayan tüm yargılama giderleri, dava sonunda haksız çıkan kişi tarafından ödenir. Davacı eğer davasını kaybederse yargılama giderlerini ödemek zorunda kalır.
Ancak adli yardım kararından dolayı ödenmeyen yargılama giderlerinin tahsilinin, adli yardımdan yararlananın mağduriyetine neden olacağı mahkemece değerlendirilirse, mahkeme, kararında ödemeden muaf tutulmasına karar verebilir.
Adli Yardım Talebi reddedilirse ne olur? Mahkeme adli yardım talebini reddederse, ödenmesi gereken dava harçlarının tahsili için davacıya yazı yazar ve harçların ödenmesini bildirir. Mahkemenin verdiği süre içerisinde yargılama giderlerinin ödenmesi gerekir. Aksi takdirde dava açılmamış sayılır.
- DAVANIN REDDİ ÜZERİNE ÖDENMESİ GEREKENLER KONUSUNDA BİLİNMESİ GEREKENLER,
İdari yargıda davanın reddiyle sonuçlanması üzerine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin ödenmesi gerekmektedir.
Yargılama giderlerinin ödenmesi, mahkeme kararının kesinleşmesi sonrasında olmakta. Eğer adli yardım talebiniz varsa, dava reddedilse bile karar kesinleşeceği ana kadar yargılama ile ilgili bir ödeme yapılması gerekmemekte.
Vekalet ücretinin ödenmesi ise yargılama giderinin aksine idare mahkemesi ret kararından sonra söz konusu olmakta. Ret kararı verildikten sonra idare öncelikle bir yazı göndererek ödenmesini istemekte, ödenmezse icra işlemleri başlatılmakta. İcra konusunda eğer gayrimenkul mal varlığı yoksa ve sabit bir gelir yoksa icrai olarak yapılacak çok bir işlem yok, ancak mali durum müsaitse ödenmesi icrai takibatı engellemek için iyi olacaktır.
Yargılama aşamasında yapılabilecek, Hak Arama Özgürlüğü/Mahkemeye Erişim Hakkı kapsamında vekalet ücretine hükmedilmemesi talebinde bulunulabilir. Dava reddedilirse, istinaf aşamasında bu konu ayrıca belirtilerek kararın vekalet ücreti yönünden ayrıca bozulması istenebilir.
