Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) politika faizi indiriminin ardından kredi büyümesine ve ticari kredilerde uygulanan faiz oranlarına yönelik düzenleme yaptı. Resmi Gazete’de yayınlanan düzenlemelerle, bankalar verecekleri ticari kredilerde faiz oranlarına getirilen katsayıya bağlı olarak menkul kıymet tesis etmek zorunda kalacak.
HAKAN KARA: BANKALAR VE KOBİLER OLUMSUZ ETKİLENİR
Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, söz konusu düzenlemeyi, “TCMB kredilere hem miktar hem faiz sınırlaması getirmiş. Bankalara ‘çok kredi vermeyin verirseniz benim belirlediğim faiz aralığında verin ya da Hazineyi ucuza fonlayın’ diyor. KOBİ’ler olumsuz etkilenir, bankalar olumsuz etkilenir. Bir sonraki aşamada bunun yan etkilerini gidermek için yeni bir düzenleme yapılır, vs.” şeklinde yorumladı.
KERİM ROTA: YETER Kİ VATANDAŞ KREDİ KULLANAMASIN!
Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota, yeni düzenlemeyi sosyal medya hesabından değerlendirdi. Eski bankacı olan Rota, “Şirketlere kredi verebilirsiniz ama faizi benim belirleyeceğim sınırlar içinde olur. Faizi % 23’ün üstünde kredi verirseniz kredinin %20’si kadar, % 29’un üstünde verirseniz % 90’ı kadar hazine tahvili alıp bende tutmanız lazım. Yeter ki şirketler % 140 ÜFE varken % 20 civarında kredi kullanıp mallarına % 100 zam yapıp kar edebilsinler. Vatandaş da kredi filan alamasın.” ifadelerini kullandı.
Başkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şenol Babuşçu, “Memura, işçiye, emekliye, asgari ücretliye, dar gelirliye kullandırılan kredilerde faiz serbest. İşadamına, şirketlere, holdinglere kullandırılan kredilerde faiz üst sınırı var.” diyor.
UCUZ KREDİ YOLUYLA SERVET TRANSFERİ
Ekonomist İris Cibre ise kararı şöyle yorumladı: “Krediye zorunlu karşılık artık tahvil olacak. Ticari kredi faizi % 29.25 üzeri, kredinin yüzde 90’ı zorunlu karşılık alınacak. İhtiyaç kredi faizinde sınır yok. Çok kredi verirsen ona da ek zorunlu karşılık alınıyor. En önemli sonuç; şirketlere ucuz kredi yoluyla gelir transferi artarak devam. GSYH datasında işgücü gelirlerinin payının daha da düşmesi, sermayenin payının daha da artmasıyla gözümüze iyice sokarlar gelir transferini…”
YENİ DÜZENLEMEDE NELER VAR?
Yeni düzenlemeyle kredi büyüme hızına sınırlama getirilirken, kredilerdeki faiz oranlarını politika faizi (yüzde 13) ile uyumlu hale getirmek amaçlanıyor. Faizi yüzde 22,85’i aşan krediler için yüzde 20, yüzde 29,38’i aşan krediler için kredi tutarının yüzde 90’ı kadar menkul kıymet tesis edilecek. Düzenleme ile ticari kredilerde yüzde 30’u aşan faiz uygulaması da zorlaştırılmış oldu.
Düzenlemeye göre bankalar kredi faizinde, TCMB tarafından belirlenen ve son olarak yüzde 16,32 olan yıllık bileşik referans oranının 1,4 katı olarak uyguladıkları krediler için yüzde 20 menkul kıymet tesisi yapmak zorunda olacak.
Eğer kredi faizi referans katsayının 1,8 katı ve üzerine çıkarsa, tesis oranı yüzde 90 olarak uygulanacak. Katsayılar baz alarak yapılan hesaplamaya göre ilgili faiz oranları sırasıyla yüzde 22,85 ve yüzde 29,38 düzeylerini gösteriyor.
Bu düzenleme ile yüzde 29,38’in üzerinde ticari kredi faizi, fiilen uygulanabilir olmaktan çıkarılmış oldu. Diğer yandan TCMB, kredi büyüme hızının makroihtiyati tedbirler çerçevesinde sınırlandırılması için de yeni düzenleme yaptı. Buna göre, zorunlu karşılığa tabi kredilerde yüzde 20 olarak uygulanan zorunlu karşılık tesisi, yüzde 30 menkul kıymet tesisi ile değiştirildi.
DÖVİZE DÖNÜŞÜN ÖNÜ KESİLMEK İSTENİYOR
Ayrıca 29 Temmuz tarihinden yılsonuna kadar kredi büyümesi yüzde 10’u aşan bankalar için, aşan kısım kadar menkul kıymetin 1 yıl boyunca tesis edilme yükümlülüğü getirildi.
Bu düzenlemeye dâhil edilmeyen kredi türleri ise ancak harcama karşılığı kullandırılabilecek. Eğer krediler harcama karşılığı kullandırılmaz ise, bu krediler de menkul kıymet tesisine tabi tutulacak. Son düzenleme ile farklı kredi türleri ile alınan kredilerin dövize dönüşünün önüne geçilmesi hedefleniyor.
