Mayısın gelişi nisandan belli

HABER-YORUM | SEMİH ARDIÇ

Öyle bir Hazine Bakanımız var ki ne dese ya üç vakte kalmadan kadük hale geliyor ya da beyanları tam aksi rakamlarla tekzip ediliyor.

Sene başında, “Ekonomide en kötü geride kaldı. Şubat ocaktan, mart şubattan, nisan marttan, mayıs nisandan daha iyi olacak.” demişti.

MARTIN SONU BAHAR OLDU MU?

Hazine Bakanı Berat Albayrak her kürsüye çıktığında o kadar parlak bir tablo çizdi ki 31 Mart Mahallî İdareler Seçimi’ne hazırlanırken Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tarafından slogan olarak seçilmese “Martın sonu bahar” demesine bile ramak kalmıştı.

Martın sonu keşke bahar olsaydı. İstanbul, Ankara ve Antalya gibi büyükşehirleri Adalet ve Kalkınma Partisi’nden (AKP) alma hedefini yakaladığı için CHP kendi zaviyesinden “Martın sonu bahar” diyebilir.

Mamafih mutfakta yangın büyüdü, işsizlik arttı ve piyasada yaprak kımıldamıyor.

ENFLASYON CANAVARI SOFRAYA GÖZ DİKTİ

Teferruatında zerre kadar ümit verici bir veri bulunmadığı halde nisan ayına ait enflasyon rakamlarını bile pembe gözlüklerle tevil eden Hazine Bakanı adeta vatandaşın aklıyla alay ediyor.

Senelik tüketici enflasyonu nisanda (TÜFE) yüzde 19,50 olarak tahakkuk etti. Fiyatlar genel seviyesi bir evvelki aya kıyasla yüzde 1,69 arttı.

Enflasyon sepetinde 418 maddenin 294’ünün fiyatı arttı. Kuru soğanın fiyatı sadece bir ay içinde yüzde 31,5, patatesin yüzde 23,2, domatesin yüzde 21 arttı.

GIDAYA SON 15 SENENİN EN YÜKSEK ZAMMI

Nisanda sadece kırmızı et fiyatına yüzde 7,5’i zam geldi. Kırmızı et zaten ateş pahasıydı daha da pahalandı.

Gıda ve alkolsüz içecekler kaleminde senelik enflasyon yüzde 31,8. Son 15 yılın en yüksek gıda enflasyonuna ulaşıldı.

Vatandaş gıdaya TÜİK ortalamasından daha fazla harcama yapıyor. Dolayısıyla daha yüksek bir enflasyon görmeye devam ediyor.

İşlenmemiş gıda enflasyonu yüzde 45,7, taze sebze-meyve enflasyonu yüzde 74!

Yıllık oranda en yüksek fiyat artışı sebze kaleminde gerçekleşti, sebze fiyatları yüzde 96,3 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 30 arttı

ÜRETİCİNİN ENFLASYONU YÜZDE 30,1

Üretici (Yİ-ÜFE) fiyatlarındaki artış tüketici fiyatlarının çok fevkinde. Senelik ÜFE yüzde 30,1. Enflasyon enerjide yüzde 52,3, ara malında ise yüzde 34,7.

Hâl böyle iken Merkez Bankası 2019 sonunda TÜFE’nin yüzde 14,6 olacağını tahmin ediyor.

Sigarada maktu vergi yükseltildi, cep telefonu için ödenen Özel Tüketim Vergisi artırıldı. AKP’li belediyeler şehiriçi ulaşıma zam yapmaya başladı bile.

Bu ve diğer zamların tesiri ile mayıs enflasyonu da yüksek çıkacak. Kalan 8 ayda fiyatların sadece yüzde 10,2 artması halinde TCMB’nin enflasyon tahmini tutabilir.

UCUZ İRAN PETROLÜ YASAK!

Petrol fiyatı yükselirken, dolar tırmanırken böyle bir ihtimal mümkün mü? İran’dan gelen ucuz petrol de artık tarihe karıştı. Amerika Birleşik Devletleri, 2 Mayıs itibarıyla Türkiye dahil 8 devletin müeyyide imtiyazına son verdi.

Artık İran’dan petrol ithal etmek yasak! Buradan da akaryakıt zamlarına kapı aralanacak.

ÜFE’de bir önceki aya kıyasla en fazla artış yüzde 17,12 ile ham petrol ve doğal gaz, yüzde 8,83 ile tütün ürünleri ve yüzde 7,40 ile kok ve rafine petrol mamüllerinde gerçekleşti.

Enerji maliyetlerindeki yüksek artış endişe verici. Müteakip aylarda iğneden ipliğe zam gelecek demektir.

ARADAKİ FARK EŞİTTİR KRİZ

Üretici fiyatları ile TÜFE arasındaki makasın bu kadar açık olması talebin zayıflığı ile izah edilebilir. Maliyet artışı fiyatlara tam olarak aksettirilemiyor. Zira krizde işlerin daha da azalacağı endişesi hâkim.

Bu makas öyle ya da böyle kapanacak. Kapanırken de TÜFE yukarı çıkacak.

Erdoğan’ın “tek adam” rejimini fiilen ve resmen hayata geçirdiği 24 Haziran 2018’den bugüne fiyat artışı yüzde 15 iken, gıda fiyatlarındaki artış yüzde 23 oldu.

Bir başka ifadeyle “tek adam” rejiminin getirdiği hayat pahalılığı gıda fiyatlarına 1,5 kat fazla aksetti.

ARABA SATIŞLARI YA DA BAHARDA KIŞ MEVSİMİ

Bilvesile Hazine Bakanı ve AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı olan Berat Albayrak’a araba satışlarını hatırlatayım. Nisanın marttan iyi geçmediğini gösterdi satış rakamları. Baharda kış mevsimi!

2018 senesi nisan ayında 71 bin 126 adet otomobil ve hafif ticari taşıt satılırken bu sene satışlar yüzde 56,46 azalarak 30 bin 971 adet seviyesine geriledi.

Nisanda 24 bin 416 adet otomobil 6 bin 555 adet hafif ticari taşıt satıldı.

GÜNDE HER ŞEHİRDE 12,3 ARABA SATILABİLDİ


Günde ortalama 1.000 araba satılmış. Devlet Bahçeli’nin hesabıyla 1.000:81 eşittir 12,3. Nisan ayında günde 12,3 araba satılabildi.

İstanbul ve Ankara’da böyle bir satış hasılatı ile o plaza kiralarının, işçi ücretlerinin ve diğer vergilerini üstesinden gelmek mümkün mü? Mümkün değil.

Satışların daha fazla azaldığı Anadolu’da otomobil bayilerinin nasıl bir krizle karşı karşıya kaldığını varın siz hesap edin.

31 YILDA ÇOK KRİZ GÖRDÜM, BU KRİZ BAŞKA!

Mercedes-Benz Türk İcra Kurulu Başkanı Süer Sülün, “31 yıldır çalışıyorum. Türkiye’de çok kriz yaşadık. Türkiye hızlı şekilde dibe vurur sonra V şeklinde hızlıca krizden çıkardı. Bu sefer çıkış uzun sürecek.” diyor.

Her ay yüzde 50’den fazla daralan bir sektörde bu kadar firma nasıl ayakta kalacak?

Türkiye’nin 1 numarası Koç, Türk Otomobil Fabrikaları AŞ’de (TOFAŞ) vardiya sayısını üçten ikiye düşürmüştü.

Japon otomotiv devi Honda’nın Kocaeli’nin Gebze ilçesinde 23 senedir faal olan tesisi kapatmıştı.

YENİ BİR KASIRGA

Sanayinin devlerinin bu kararları niye aldığı şimdi daha iyi anlaşılmış olmalı. Yıkıcı bir kasırga geliyor.

Krizi inkâr edince kriz bitmiyor ki! Keşke, “Nisan marttan daha iyi olacak.” demekle işler yoluna girseydi!

Yeni kur şokları yüzünden enflasyon tsunamisi kıyılarımızı vuracak. Kriz şartları kimsenin tahmin edemeyeceği kadar ağırlaşacak.