Mars’ta güney kutbu yakınlarında dört yeraltı gölü keşfedildi. Bu göllerden birinin mevcudiyetine dair ilk sinyaller 2018’de alınmıştı. Sıvı haldeki su yaşam için kritik öneme sahip.
BBC’nin aktardığı habere göre, bu yüzden Güneş Sistemi’nde yaşam izlerini arayan bilim insanları bu keşfi yakından takip ediyor. Öte yandan göllerin son derece tuzlu olduğu tahmin ediliyor. Bu da orada bir yaşam ihtimalini imkansız kılmasa da zorlaştırıyor.
Mars çok ince bir atmosfere sahip. Bu yüzden yüzeyde sıvı suyun bulunması neredeyse imkansız. Fakat su, yeraltında sıvı halde var olabiliyor.
Son keşif, 2003’ten beri Kızıl Gezegen’in yörüngesinde dönen Avrupa Uzay Ajansı’nın Mars Express aracındaki radar enstrümanları sayesinde yapıldı. 2018’de araştırmacılar Mars’ın güney kutbundaki buzun 1,5 kilometre altında, 20 kilometre genişliğinde bir göl olabileceğine dair ilk bulguları elde etmişti.
2012-15 yılları arasındaki 29 radar verisini inceleyerek yapılan o açıklamanın ardından aynı ekip bu sefer de 2010-19 arasındaki 134 radar verisini karşılaştırdı ve dört gölün varlığından emin oldu.
Araştırma ekibinde yer alan Roma Tre Üniversitesi’nden Elena Pettinelli, “2018’de şüphelendiğimiz gölün pozisyonu ve büyüklüğünü onaylamanın yanı sıra üç yeni su kütlesi daha fark ettik” dedi ve ekledi: “Ana gölün etrafında daha küçük su kütleleri de var fakat bunlar birbiriyle bağlantılı mı bilmiyoruz.” Bu keşif, bilim insanlarının Antarktika, Kanada ve Grönland gibi bölgelerde buzulların altındaki gölleri keşfetmek için kullanılan bir inceleme tekniğini Mars’ta kullanmaya karar vermesiyle yapıldı.
Roma Tre Üniversitesi’nden araştırmaya katılan bir diğer bilim insanı olan Sebastian Lauro, “Elimizdeki verilerle en çok örtüşen yorum, grafikteki bu bölgelerde göl olduğu yorumu” dedi.
Mars’ın güney kutbunda o derinlikte sıvı suya olanak sağlayacak bir sıcaklık yok.
Araştırmacılar bu yüzden suyun tuz oranının çok yüksek olduğunu ve bu sayede donmadan kalabildiğini tahmin ediyor. Yemeklerde kullandığımızdan farklı yapıda olan kimyasal tuzlar suyun donma sıcaklığını düşürebiliyor. Dünya üzerinde yapılan deneylerde magnezyum ve kalsiyum perklorat (klorine bağlı dört oksijen atomundan oluşan bir kimyasal bileşik) tuzları içeren suların -123 santigrat derecede bile donmadan, sıvı olarak kalabileceği tespit edilmişti.
Araştırmada yer alan Avustralya’daki Güney Queensland Üniversitesi’nden Graziella Caprarelli, “Bu deneyler gösteriyor ki tuzlu sular, Mars’ın kutuplarındaki gibi saf suyun donma ısısının çok daha altındaki düşük sıcaklıklarda bile jeolojik olarak uzun sayılabilecek zaman dilimlerinde varlığını sürdürebiliyor” dedi ve ekledi:”Bu yüzden Mars’taki buz altı su kütlelerinde tuz oranının yüksek olduğunu tahmin ediyoruz.”
Mars’taki bu göllerde yaşam olup olmadığı suların ne kadar tuzlu olduğuna bağlı. Dünya’da yalnızca halofiller denen bazı spesifik mikrop türleri en tuzlu sularda yaşayabiliyor.
Araştırma ekibinin başında bulunan Roberto Orosei, bulgularla ilgi yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Buzun altında tek bir gölün varlığı oradaki bir volkan gibi sıra dışı koşullara bağlanabilirdi.
“Fakat biz orada bir göller sistemi keşfettik. Bu da, bu göllerin oluşumunun basit ve sıradan bir olay olduğu, muhtemelen Mars tarihinin büyük bir kısmında orada olduğunu ima ediyor.
“Bu nedenle Mars’ın daha yoğun bir atmosfere, yüzeyinde sıvıya ve daha ılıman bir iklime sahip olduğu, Dünya’ya benzediği dönemden kalma yaşam formlarının izlerini taşıyabilir.”
