HABER-YORUM | TARKAN TEKTEN
Belarus Merkezi Seçim Komitesi 9 Ağustos günü gerçekleştirilen Devlet Başkanlığı Seçimlerinde Aleksandr Lukaşenko’nun yüzde 80,2 oranında oy alarak yeniden devlet başkanlığına seçildiğini açıkladı.
26 yıldır ülkeyi demir yumrukla yöneten Belarus Devlet Başkanı seçimler öncesi kendisine rakip gördüğü muhalefet adaylarından Bankacı Viktor Babariko ve blog yazarı Sergey Tihanovskiy’i hapse attırdı daha sonra da ABD eski Büyükelçisi Valeri Tsepkolo’yu çocuklarıyla birlikte yurtdışına kaçmaya zorladı.
Bunun üzerine lidersiz kalan muhalefet, vlog yazarı Sergey Tihanovskiy’nin ev hanımı olan eşi Svetlana Tihanovskaya üzerinde birleşerek seçimlere girdi.
Seçimlerde yüzde 10 oy aldığı açıklanan muhalefetin lideri Svetlana Tihanovskaya sonuçların gerçeği yansıtmadığını ve kabul edilebilir olmadığını ifade etti.
Açıklamanın ardından Minsk sokaklarında gösteriler başladı. Polis göstericilere sert bir şekilde müdahale etti ve yaklaşık 6 bin 700 kişiyi gözaltına alındı. Gözaltında bulunan bazı kişilere işkence yapıldı ve bu işkenceler uluslararası kuruluşlar tarafından teyit edildi.
Olayların büyümesinin ardından ortadan kaybolan muhalefet lideri Tihanovskaya’nın can güvenliği gerekçesi ile Litvanya’ya sığındığı haberi geldi. Hapiste bulunan eşi ve yakınlarının can güvenliğinden ciddi derecede endişe duyan Svetlana Tihanovskaya protestoların durdurulması çağrısında bulunmak mecburiyetinde kaldı.
Ancak protestolar büyüyerek devam etti. İşçi örgütleri ve sendikalar da protestoya destek verdiler. Ülkenin en büyük 10 kuruluşundan 8’inin çalışanları bu protestoya katıldıklarını açıkladı.
Ülke çapında yayılan protesto gösterileri karşısında Vladimir Putin ile görüşmek zorunda kalan Lukaşenko, Putin’den yardım sözü aldığını açıkladı. Putin yardım sözünü doğruladı.
Aleksandır Lukaşenko protesto gösterilerinin arkasında Belarus’u zor duruma düşürmek isteyen dış güçlerin bulunduğunu ve bu dış güçler içinde Polonya, İngiltere ve Çek Cumhuriyeti’nin başı çektiğini açıkladı.
Devlet Başkanı, Belarus’un dış baskılara boyun eğmesi durumunda varlığının sona ereceğini, NATO’nun Belarus sınırına 15 dakika mesafede tank ve uçaklarının hazır beklediğini ifade etti.
Litvanya Savunma Bakanı ise iddiaları yalanlayarak bunun Belarus’un iç meselesi olduğunu söyledi.
Aleksandr Lukaşenko pazar günü kendisine yakın yayın organlarının propagandası ve devletin imkanlarıyla Belarus’a destek amaçlı bir toplantı organize ettirdi. Toplantıya resmi rakamlara göre 65 bin, AFP ajansının haberine göre 10 bin kişinin katıldığı bildirilirken aynı gün muhaliflerin organize ettikleri protesto yürüyüşüne ise 200 bin kişilik bir kalabalığın katıldığı belirtildi.
Uluslararası Demokrasi Endeksine göre geçen yıl 150. sırada yer alan Belarus’ta bağımsız kamuoyu araştırması yapan bir şirket olmadığından dolayı Lukaşenko ve muhalefetin oylarının ne kadar olduğu konusunda bir tahmin yürütülemiyor.
Koronavirüs salgını bahane edilerek yabancı gazeteci ve gözlemcilerin seçimleri izlemesi engellendiğinden sağlıklı bir tespit yapılması da mümkün görünmüyor.
Seçimler öncesi Lukaşenko’nun oy oranının yüzde 3 civarında olduğu haberinin sosyal medyada yayılmasının ardından sosyal medyadaki bu haberlere erişim yasağı getirilmişti.
Yaşanan gelişmelerin akabinde Avrupa Birliğinin Belarus’a yaptırım uygulaması gündemde. Yaptırımların gerçekleştirilebilmesi için Avrupa Birliğine üye 27 ülkenin ortak kararı gerekiyor. Ancak Macaristan, Belarus’a yapılması planlanan yaptırımlara sıcak bakmıyor.
