HABER-ANALİZ | YUSUF DERELİ
Kyani, kozmetik ve besin takviyeleri alanında faaliyet gösteren uluslararası bir firma. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2018’de açıklanan listede ‘piramit’ sistemine dayanan ‘saadet zinciri’ yapılanmaları arasında gösterilmişti. Sisteme girip satış yapabilmek için Türkiye’de fiyatları bin 700 TL’den başlayan ‘reklam setlerinden’ bir tane almanız şart. Avrupa’da ise ülkeye göre fiyat değişiyor. Reklam seti almazsanız ‘distribütör’ olamıyorsunuz. Ürünlerin internetten, marketlerden veya pazar yerlerinden satışı da yapılmıyor. Kimilerine göre ‘fırsat’ olarak tanımlanan Kyani, kimilerine göre ise para tuzağı!
Özellikle son dönemde artan işsizlikle birlikte insanlar para kazanmak için yeni yollar aramaya başladı. Korona salgınının da etkisiyle Network Marketing de bu yollardan biri olarak sivrildi. Bu alanda faaliyet gösteren farklı markalar var.
Son dönemde bu konuda öne çıkan markalardan biri de Kyani. Peki nedir Kyani? Sisteme nasıl giriliyor? Para kazanmak için ne yapmanız lazım? Riskleri var mı? İnternetten satış yapılabiliyor mu? Fırsat mı yoksa tuzak mı?
Kyani 2005 yılında kurulmuş bir firma. Kozmetik ve besin takviyelerinde 3 ürünle piyasaya giriyor. Bugün ürün sayısı 10’a ulaşmış. Firma, Türkiye’deki faaliyetlerine yaklaşık 7 yıl önce başladı. Türkiye’den distribütörlerin verdiği bilgiye göre, 7 yılda 130 milyon TL prim dağıttı.
GİRİŞ İÇİN REKLAM SETİ ALMAK ZORUNDASINIZ
Peki nasıl distribütör olunuyor? Bunun için firmanın mevcut reklam setlerinden birini satın almanız şart koşuluyor. Aksi halde satış yapamıyorsunuz. Şirket bunun ‘giriş bedeli’ olmadığı, karşılığında ürün verdiklerini iddia ediyor. Türkiye özelinde en ucuz giriş setinin fiyatı 1.700 TL. İsteyenler 4 bin 700 TL’lik pakete de para yatırabiliyor. Farklı ülkelerde farklı fiyatlar var. Bu paketlerden herhangi birini aldığınızda artık ‘distribütör’ oluyorsunuz.
GETİRİLEN HER ‘DİSTRİBÜTÖR’DEN KOMİSYON!
Network marketing sistemleri, ana unsur olarak ürün satışını esas alıyor. Kyani’de sattığınız ürünlerden yaklaşık yüzde 20 kazanıyorsunuz. Ancak asıl parayı yeni ‘iş ortakları’ yani ‘distribütörler’ bulduğunuzda kazanıyorsunuz. Bunun için de ilk aşamayı geçmeniz, birkaç reklam seti almanız ya da en azından 3-4 yeni ‘distribütör’ bulmanız gerekiyor. Bunları yaptığınız zaman ‘Jade’ oluyorsunuz. Yani sistemde ‘terfi’ ediyorsunuz. Bu durumda getirdiğiniz her yeni ‘iş ortağı’ için şirketten komisyon alıyorsunuz. Bu sebeple sözkonusu yapı ‘titan saadet zinciri’ne benzetiliyor.
KOMİSYONLAR NEREDEN ÖDENİYOR?
Yasal bir network marketing firmasını ayırt etmedeki en önemli kriterlerden biri komisyonlar. Uzmanlara göre, komisyonların gerçek değeri olan ürünlerin satılması veya aracı olunmasıyla ödenmesi gerekiyor. Eğer üye kaydından dolayı komisyon ödeniyorsa bu şirketler şüpheli olarak kabul ediliyor. Kayıt sayısı ile kazanç arasında paralel bir ilişki olması durumu ‘sakıncalı’ olarak değerlendiriliyor. Kyani’de üye kaydından komisyon alındığı için sistem ‘sakıncalı.’ Ancak sisteme dahil olanlara göre, ortada alınıp satılan bir ‘ürün’ var bunun için dolayısıyla sorun yok.
‘REKLAM SETİ’ ALMAK NEDEN DAYATILIYOR?
Sistemin eleştirilen yönlerinden biri İnternet’ten satışının olmaması. Sistemi tuzak olarak değerlendirenler, ‘Madem ürünleriniz bu kadar kaliteli, neden internetten veya marketlerden de satmıyorsunuz?’ diyor.
Tr724 bu soruyu şirkete sordu. Firmanın cevabı şöyle: ‘Karışıklık olmaması için internetten satışımız yasak.’
Bir başka eleştiri de sisteme giriş yani satıcı olmak için neden reklam seti almak zorunda olunduğu. Örneğin, yıllardır aynı sistemle satış yapan bir başka marka, Avon’un ürünlerini satmak için ‘reklam seti’ almak ya da distribütör olmak zorunda değilsiniz!
HER ZAMAN ‘KASA’ KAZANIYOR
Sistemi eleştirenlere göre, parayı asıl kazananlar her zaman piramidin en tepesindekiler oluyor. Fakat sisteme dahil olanlar, ‘ne kadar çok çalışılırsa, o kadar para kazanılacağını’ savunuyor. Kyani’nin ‘tuzak’ olduğunu savunanlar, benzerlerinde olduğu gibi insanların sosyal çevrelerinden ‘sömüreceği’ kimse kalmadığında sistemin tıkanacağını belirtiyor. Peki sistem çöker mi? Kyani distribütörlerine göre sistem sağlıklı işliyor.
BAKANLIK: SAKINCALI ŞİRKET
Burada son olarak Ticaret ve Gümrük Bakanlığı’nın listesine bakmakta fayda var. Bakanlığın yaklaşık iki yıl önce hazırladığı listede Kyani, ‘piramit sistemler’ içerisinde gösteriliyor. Yani bakanlığa göre Kyani, ‘saadet zinciri’ riski taşıyor.