ENSAR NUR, TR724 HABER
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) dün güncellediği küresel silah ticareti verilerini yayımladı. 2018-22 döneminde uluslararası silah transfer hacmi 2013-17 dönemine kıyasla yüzde 5,1 düşerken, 2022 yılı uluslararası silah ticaretinin keskin bir şekilde tırmanışa geçtiği bir yıl olarak kayıtlara geçti.
Stockholm merkezli SIPRI, küresel silah ticareti verilerini 2022 yılını da dahil ederek güncelledi. Verilerde, ABD’nin ve Fransa’nın silah ihracatındaki artışlar dikkat çekerken, Rusya’nın payı yüzde 22’den 16’ya düştü.
2018-22 arasındaki 5 yıllık dönemde en büyük beş silah ihracatçısı olan ABD, Rusya, Fransa, Çin ve Almanya dünya silah ihracatının yüzde 76’sını gerçekleştirdi.
SIPRI Silah Transferleri Programı Araştırmacısı Pieter D. Wezeman, “Silah transferleri küresel olarak azalsa da, Rusya ile diğer birçok Avrupa ülkesi arasındaki gerilim nedeniyle Avrupa’ya yapılan transferler keskin bir şekilde arttı” dedi.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından Avrupa devletleri daha fazla ve daha hızlı silah ithal etmek istiyor. Stratejik rekabet başka yerlerde de devam ediyor: Doğu Asya’ya silah ithalatı arttı ve Orta Doğu’ya yapılanlar yüksek seviyede kalmaya devam ediyor.
ABD VE FRANSA İHRACATI ARTIRDI, RUSYA DÜŞÜŞTE
ABD’nin silah ihracatı 2013-17 dönemine kıyasla yüzde 14 arttı ve 2018-22 döneminde küresel toplamın yüzde 40’ını oluşturdu. Fransa’nın silah ihracatı ise 2013-17 ve 2018-22 arasında yüzde 44 artarak büyük bir yükseliş gösterdi.
En çok silah ihraç eden ilk 5’teki diğer ülkeler ise büyük düşüş yaşadı. Silah ihracatında Rusya yüzde 31, Çin yüzde 23 ve Almanya yüzde 35’lik bir azalma gördü.
Uzun zamandır ABD ve Rusya’nın hakimiyetinde olan küresel silah ihracatı hakimiyeti, Fransa’nın oyuna girmesiyle farklı bir yöne doğru ilerlemeye başladı. ABD ve Rusya arasındaki fark giderek açılırken, Rusya ile üçüncü en büyük tedarikçi olan Fransa arasındaki fark oldukça daraldı.
ABD’nin silah ihracatı 2013-17 dönemine göre yüzde 14 oranında arttı ve ABD 2018-22 döneminde küresel silah ihracatının yüzde 40’ını gerçekleştirdi. Rusya’nın silah ihracatı 2013-17 dönemine göre yüzde 31 oranında azaldı ve küresel silah ihracatındaki payı yüzde 22’den yüzde 16’ya düştü.
Araştırmacı Siemon Wezeman’a göre, Ukrayna’nın işgali Rusya’nın silah ihracatını önümüzdeki dönemde daha da sınırlayacak. Zira Rusya kendi silahlı kuvvetlerinin tedarikine öncelik verecek ve Rusya’ya uygulanan ticari yaptırımlar ile ABD ve müttefiklerinin Rus silahlarını satın almamaları yönünde artan baskıları nedeniyle diğer devletlerden gelen talep düşük kalacak.
Üçüncü en büyük silah ihracatçısı olan Fransa’nın payı ise önceki döneme göre yüzde 44 aratarak yüzde 7,1’den yüzde 11’e yükseldi.
Fransa’nın ihracatının çoğu Asya ve Okyanusya ile Orta Doğu’daki ülkelere yapıldı. Hindistan, 2018-22 döneminde Fransa’nın silah ihracatının yüzde 30’unu aldı ve Fransa, Rusya’dan sonra Hindistan’ın en büyük ikinci silah tedarikçisi olarak ABD’yi geride bıraktı.
Araştırmacı Pieter D. Wezeman, “Hindistan’da görüldüğü üzere, Rusya’nın silah ihracatı azaldıkça Fransa küresel silah pazarında daha büyük bir pay kazanıyor” dedi. Bu durum devam edecek gibi görünüyor, zira 2022 yılı sonunda Fransa’nın Rusya’dan çok daha fazla silah ihracatı siparişi bulunuyor.
AVRUPA’DA SİLAH İTHALATI YÜZDE 47 ARTTI
2018-22 döneminde en büyük beş silah ithalatçısı Hindistan, Suudi Arabistan, Katar, Avustralya ve Çin oldu. Bu 5 ülke dünya silah ithalatının yüzde 36’sını gerçekleştirdi.
2018-22 döneminde en büyük alıcı bölge Asya ve Okyanusya (küresel silah ithalatının yüzde 41’i) olurken, bu bölgeyi Orta Doğu (yüzde 31), Avrupa (yüzde 16), Amerika (yüzde 5,8) ve Afrika (yüzde 5,0) izledi.
Asya ve Okyanusya hala en çok silah ithal eden bölge olarak kalmaya devam ediyor. Özellikle Çin ve Kuzey Kore tehditleri bölge ülkelerinin daha çok askeri yatırım yapmasına neden oluyor.
Rusya’dan gelen tehdidin arttığı algısına karşılık olarak cephaneliklerini güçlendirmeye çalışan Avrupa ülkeleri tarafından silah ithalatı 2013-17’ye kıyasla yüzde 47 arttı. Bu sayı Avrupalı NATO devletlerinde yüzde 65 oranında bir artışa ulaşıyor.
UKRAYNA 2022’DE DÜNYANIN EN BÜYÜK ÜÇÜNCÜ SİLAH İTHALATÇISI OLDU
Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından ABD ve birçok Avrupa ülkesinden gelen askeri yardımlar sonucunda Ukrayna, 2022 yılında (Katar ve Hindistan’dan sonra) en büyük 3’üncü, 2018-22 döneminde ise en büyük 14’üncü büyük silah ithalatçısı haline geldi. Ukrayna beş yıllık dönemde küresel silah ithalatının yüzde 2’sini gerçekleştirmişti.
ORTA DOĞU’DA SİLAH TALEBİ YÜKSEK
2018-22 döneminde en büyük 10 ithalatçının üçü Orta Doğu’dan: Suudi Arabistan, Katar ve Mısır. Suudi Arabistan 2018-22 döneminde dünyanın en büyük ikinci silah ithalatçısı oldu ve bu dönemde tüm silah ithalatının yüzde 9,6’sını gerçekleştirdi. Katar’ın silah ithalatı ise yüzde 311 artarak 2018-22 döneminde dünyanın en büyük üçüncü silah ithalatçısı oldu.
Orta Doğu’ya yapılan silah ithalatının büyük çoğunluğu yüzde 54 ile ABD’den gelirken, onu yüzde 12 ile Fransa, yüzde 8,6 ile Rusya ve yüzde 8,4 ile İtalya takip etti. Bunlar arasında 260’tan fazla gelişmiş savaş uçağı, 516 yeni tank ve 13 fırkateyn bulunuyor. Sadece Körfez bölgesindeki Arap devletleri 180’den fazla savaş uçağı siparişi verdi.
TÜRKİYE SİLAH SATIŞINI YÜZDE 69 ARTIRDI
Türkiye silah ihracatını önceki döneme göre yüzde 69 artırdı ve dünyada 12’inci sıraya yükseldi.
Öte yandan, ABD’nin Türkiye’ye silah ihracatı, ikili gerilimler nedeniyle önemli ölçüde azaldı. Türkiye, ABD’nin en büyük 7’inci silah alıcısı konumundan 27’inci sıraya geriledi.
Türkiye, silah ihtiyacının yüzde 35’ini İtalya’dan, yüzde 20’sini İspanya’dan ve yüzde 19’unu Rusya’dan karşılıyor.
Türkiye’den en fazla silah alan üç ülke ise sırasıyla Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman olarak kayıtlara geçti.
