MEHMET ÖZDEMİR | LONDRA, TR724
İngiltere, bu hafta tarihte hiç görmediği sıra dışı günler yaşayacak. Nisan ayında 96 yaşına giren Kraliçe 2. Elizabeth’in tahta çıkışının 70’inci yılı anısına çok özel kutlamalar yapılacak. 4 gün sürecek kutlamalar için 2-5 Haziran arası resmi tatil ilan edildi. 2. Elizabeth, tarihte en fazla tahtta kalan kraliçe olarak ‘Platin Jübile’ diye adlandırılan kutlamaları yapan ilk hükümdar. Elizabeth’ten önce tahtta en fazla kalan kişi 63 yıl 7 ayla Kraliçe Victoria idi ve 18 yaşında taç giymişti (1837-1901).
Kraliçe Elizabeth’in bu kadar uzun tahtta kalmasının en önemli sebebi 26 yaşında hükümdar olması. Kendisinden sonra tahtta çıkacak kişi şu an 73 yaşındaki oğlu Galler Prensi Charles. Onun veliahdı ise halen 39 yaşında olan Cambridge Dükü Prens William. İngiltere’de monarşi sürse bile yakın gelecekte bir kral veya kraliçenin görev başında 70 yılı tamamlaması çok düşük bir ihtimal görülüyor. 2. Elizabeth’in 1947 yılında evlendiği Edinburgh dükü Philip geçen yıl 9 Nisan’da 99 yaşında iken hayatını kaybetmişti.
Kraliçe Elizabeth, babası Kral VI. George’un hastalığı sebebiyle ölümü üzerine 6 Şubat 1952’de tahta geçti. Dolayısıyla 70’inci yıl etkinlikleri aslında 6 Şubat’ta başladı ve yıl boyu sürmesi planlandı. Ancak bu tarih kış mevsimine rastladığı için asıl kutlamalar daha rahat ve geniş çaplı yapılabilsin diye haziran ayına ertelendi. Bu hafta aynı zamanda tüm okulların ara tatilde olduğu bir dönem.
Kutlamaların maliyeti 15 milyon sterlini bulacak
‘Platin Jübile’, monarşi tarihinde ilk kez kutlandığı için İngilizler bu günlere daha farklı anlamlar yüklüyor. Dolayısıyla perşembe gününden pazar gününe kadar devam edecek ana etkinliklerin hayli büyük ve özel olmasına özen gösteriliyor. Medyaya yansıyan bilgilere göre kutlamaların maliyeti 15 milyon sterlini bulacak.
Buckingham Sarayı’ndan yapılan açıklamaya göre, Platin Jübile kutlama programı kapsamında sokak partileri düzenlenecek, ‘eğlence dünyasının en büyük bazı yıldızları’ özel bir konserde bir araya gelecek ve Kraliçe 2. Elizabeth’in sarayları ziyarete açılacak.
2 Haziran’da, Covid-19 pandemisi başladığından bu yana İngiltere’de ilk kez askeri bir geçit töreni düzenlenecek. Törene 1400’den fazla asker, 400 müzisyen ve 200 at katılacak. Aynı gün Birleşik Krallık’ın yanı sıra ülkenin anakara dışındaki topraklarında 1500’den fazla nokta ile İngiliz Milletler Topluluğu üyesi 54 ülkenin başkentlerinde de ilk kez özel ışıklar yakılacak.
16 bin sokak partisi düzenlenecek
3 Haziran’da Aziz Paul Katedrali’nde Kraliçe 2. Elizabeth için Şükran Günü Ayini yapılacak. 4 Haziran’da Buckingham Sarayı’nda özel bir parti organize edilecek. Halktan belli sayıda kişi de yapılacak çekiliş sonucu bu partiye katılabilecek. 5 Haziran’da İngiltere çapında özel bir öğle yemeği etkinliği organize edilecek. Aynı gün ülke, başta Buckingham Sarayı çevresi olmak üzere çok sayıda sokak partisine sahne olacak. İngiltere Yerel Yönetimler Birliği, sokak partilerinin 16 binden farzla noktada düzenleneceğini açıkladı.
İngiltere’de monarşiden rahatsız olan kesimler de var. Örneğin tam demokrasi istediklerini belirten Republic (Cumhuriyet) adlı bir grup önceki kutlamalarda kraliyet karşıtı sloganlar atmıştı. Aynı grup Platin Jübile kutlama programları ilan edildiğinde de bir açıklama yaparak monarşiye son verilmesi çağrısında bulunmuştu. Gruba bağlı kişilerin bu haftaki programlarda boy göstermesi ve artık devlet başkanını halkın seçmesi gerektiği yönündeki taleplerini dile getirmesi bekleniyor.
Jübile kutlamaları İncil’e dayandırılıyor
Birleşik Krallık’ın resmi internet sitesinde (www.royal.uk) yer alan bilgiye göre, Jübile kavramının aslı Hristiyanlığa ve İncil’e dayanıyor. Yeni Ahit’te İsa, kendisini “Tanrı’nın lütfunun yılını vaaz etmeye” geldiği için “eski Jübile’yi tamamlayan kişi” olarak sunar (İşaya 61: 1-2). Roma Katolik Kilisesi’nde, jübileler MS 1300’de resmen kutlanmaya başlandı ve ‘günahların bağışlanması ve uzlaşma yılları’ sayıldı. Her 25 senede bir kutlanan jübilenin son yılı 2000 idi.
Günümüzde ise jübileler, çok kraliyet ailesi ile terimin simgelediği tören ve gösteriler için kullanılıyor. Bir hükümdarın hayatını ve saltanatını kutlamak için bir fırsat olarak görülüyor. Kraliçe 2. Elizabeth, tahtta 25’inci yılını doldurduğu 1977’de Gümüş, 50’nci yılını tamamladığı 2002’de de Altın Jübile kutlamaları yapmıştı. Jübile törenleri 50’nci yıldan sonra her 10 yılda bir düzenleniyor. 2. Elizabeth tahtta 60’ıncı yılını geçirdiği 2012’de Elmas Jübile’yi kutlamıştı.
Kraliçe Elizabeth’in 1977 yılındaki ilk kutlaması olan Gümüş Jübile törenleri, destansı bir havada geçmişti. Bu kutlamalardaki bazı görüntüler Netflix’te yayınlanan ve 2. Elizabeth’in hayatını anlatan ‘The Crown’ dizisinin 3. sezonunda da gösterildi.
15 farklı İngiliz başbakan gördü
Kraliçe 2. Elizabeth 1952 yılında tahtta çıktığında Joseph Stalin hala Sovyetler Birliği’nin lideriydi, ABD Başkanı ise Harry Truman’dı. Elizabeth, tahtta bulunduğu süre boyunca Winston Churchill’den Boris Johnson’a kadar 15 İngiliz başbakanı gördü. İngiliz Milletler Topluluğu’nun başbakanları hesap edildiğinde bu sayı 150’yi geçiyor.
1953 yılındaki taç giyme töreni ise televizyondan canlı yayınlanan ilk kraliyet taç giyme töreni olmuştu. Kraliçenin tahtta kaldığı süre içinde dünyada ‘Soğuk Savaş’ başladı ve bitti, ‘Berlin Duvarı’ inşa edildi ve yıkıldı. Kraliçenin taç giydiği 1952 yılında 50 milyon olan Birleşik Krallık nüfusu bugün 66 milyona ulaştı.
50 yıl ve daha fazla tahtta kalan hükümdarlar
Dünyada 70 yıl tahtta kaldığı bilinen bir diğer hükümdar 2016’da hayatını kaybeden Tayland Kralı Bhumibol Adulyadej idi. Öldüğünde 88 yaşında olan Adulyadej, 1946 yılında 18 yaşında tahta oturmuştu.
Dünyanın en zengin isimlerinden biri sayılan Brunei Sultanı Hassanal Bolkiah, az sayıdaki mutlak monarşilerinden birinin başında bulunuyor. 4 Ekim 1967’de babası Haj Ömer Ali Saifuddin’in çekilmesi ile tahta çıkan Bolkiah 55 yıldır hükümdarlık yapıyor.
Umman’da 1970 yılında babasını tahttan indiren Sultan Kabus bin Said ise hayatını kaybettiği Ocak 2020’ye kadar ülkeye hükmetti. Öldüğünde 79 yaşında olan Kabus bin Said 50 yıl tahtta kaldı.
Tahtta 50 yılı tamamlayan bir diğer isim Danimarka’nın ilk kraliçesi II. Margrethe. Halkın büyük sevgi duyduğu ve ‘Daisy’ diye andığı Margrethe, babasının 14 Ocak 1972’de hayatını kaybetmesinin ardından tahta çıkmıştı.
15 Eylül 1973’de taç takarak İsveç Kralı olan Carl Gustaf ise tahtta 49 yılı geride bıraktı.
