İmam Şamil ve ‘Kadirovtsyler’

HABER ANALİZ | YÜKSEL DURGUT 

Bugün Çeçenya’da laik bağımsız Çeçenler ile terörü kontrol aracı olarak kullanan İslamcılar arasında bir tansiyon var. Ukrayna’nın Rusya tarafından işgalinden sonra Çeçenya cumhurbaşkanı Rusya’yı desteklemek için ‘Kadirovtsy’ olarak bilinen bir Çeçen seçkin birimi gönderdi.

Batı medyasında avcılar, suikastçılar ve Putin’in piyadeleri olarak biliniyorlar. Çeçenler, Ukrayna’da Rus ordusunun yanında savaştıkları için yine dünya gündemini meşgul etmeye başladılar.

Kadirovtsy, Çeçenistan’da cumhurbaşkanı Ramazan Kadirov’a bağlı silahlı Çeçen birliklerine atıfta bulunmak için yaygın kullanılan bir terim. Yüksek eğitimli şehir savaşçıları, bazıları Gürcistan ve Suriye’nin gazileri. Rusya’nın güdümünde yüksek teknolojili silahlar ve tanklarla donatıldılar.

Şimdi ise Ukrayna sahnesindeler. Hedeflerinde, Nazi ideolojisini takip eden ve beyaz üstünlüğüne inanan Ukrayna’nın Milliyetçi Azak Taburu var. Putin, Ukrayna’yı askerden ve Nazilerden arındırmaya kararlı olduğunu her fırsatta dile getiriyor. Bu temizlik işini ise Kadirovtsy’lere emanet etmiş durumda.

Bazı Çeçen grupların Ukrayna’da Kadirovcular ve Ruslarla savaşacağını duyurmasıyla çatışmaya bir yenisi daha eklendi. Böyle bir grup, adını ilk Çeçen cumhurbaşkanından alan Dzhokhar Dudayev’in Çeçen Taburu. Diğer grup ise şu anda Ukrayna’nın Mariupol kentinin yakınında faaliyet gösteren Şeyh Mansur Taburu.

Çeçenistan, Kuzey Kafkasya’da Rusya’nın Güneydoğusunda yer alıyor. Güneyde Gürcistan, batıda İnguşetya Cumhuriyeti, kuzeydoğuda Dağıstan Cumhuriyeti ve kuzeyde Stavropol Krayı ile komşu.

Rus genişlemesine karşı kurtuluş savaşı, Şeyh Uşurma Mansur altında başladı. Onu Kafkasya’nın özgürlük mücadelesinin öncüsü olan ve Dağıstan’da kahraman olarak görülen ünlü İmam Şamil izledi. Hem Dağıstan hem de Çeçenistan’ın imamı ilan edildi. O sadece dini bir lider değil, aynı zamanda Rusya’ya karşı direnişe öncülük eden askeri bir komutan olarak tanındı.

Çeçenya’yı ele geçirmek için ilk girişim 1706’da Çar Petro tarafından gerçekleşti ancak başarısız olundu. Kuzey Kafkasya Müslümanları 47 yılı aşkın bir süre Rusya ile savaştı ve çatışma 1850’lerde İmam Şamil’in yakalanmasıyla sona erdi. 1922’de Çeçen-İnguş özerk bölgesi kuruldu. 23 Şubat 1944’te Stalin, Çeçen ve İnguş halklarının Nazilerle işbirliği yaptıkları iddiasıyla Sibirya, Kazakistan ve Kırgızistan’a sınır dışı edilmelerini emretti. Bu sürgün sonucunda yüzde 30’unun yollarda öldüğü kayıtlara geçti.

Çeçenlerin anavatanlarına dönmesine izin veren Kruşçev’di. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra, Rus hava kuvvetlerinde bir general olan Dudayev’in cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasıyla Çeçenler Rusya’dan bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bağımsızlık ilanı, Rusya’nın Çeçenya’yı işgaline yol açtı. Çeçen sivillerin yanı sıra binlerce askerinin de katledilmesinden sonra geri çekilmek zorunda kalan Ruslar için bu savaş tarihe kara bir leke olarak kaydedildi.

İkinci Çeçen savaşı, Dağıstan’da 1999’da Çeçenlerin sınırı geçmesi ile Rus birlikleriyle çıkan çatışmaların ardından başladı. 2000 yılında Çeçenya’nın başkenti Grozni ele geçirildi ve doğrudan Rusya’nın egemenliğine girdi. 2003 yılında Çeçenya Rusya’nın bir parçası oldu ve Akhmat Kadirov cumhurbaşkanı seçildi. 2006’da oğlu Ramzan Kadirov Başbakan, 2007’de de cumhurbaşkanı oldu.

Rusya’yı bir boru hattıyla Hazar Denizi petrol sahalarına bağladığı için Çeçenya’nın konumu çok önemli. Çeçenistan, petrol üretimi ve rafinerileri nedeniyle de önemlidir. Karadeniz ve Hazar Denizi’ne yakınlığı büyük önem taşıyor. Hazar Denizi, Orta Asya’ya karadan daha hızlı erişim sağlıyor. Savaş lordları arasında devam eden çatışmalar ve toplumsal huzursuzluklar Kuzey Kafkasya bölgesini bu nedenle hep olumsuz etkiledi.

‘Kadirovtsy’, Ukrayna güçlerinin Afganistan, Suriye ve Irak’ta masum sivilleri öldürmesinin intikamını almak için Ukrayna’da oldukları açıklamasını yaptılar. Ukrayna, Afganistan ve Irak’ı işgalinde NATO’ya binlerce asker gönderdiği için Kadirovtsy’ler tarafından hedef seçilmiş. Evet doğru, Ukrayna, Irak işgalinde ikinci en büyük birliği sağlamıştı.

Ancak ne kadar acı ki, NATO’nun bayrağı altında birçok ülke bulundu. Bunun anlamı Kadirovtsy’nin tüm dünyaya savaş açması anlamına mı geliyor? Rusya’ya karşı direnişin sembol ismi İmam Şamil’in torunları şimdi Rusya saflarında dünyaya meydan okuyor.