HABER ANALİZ | YUSUF DERELİ
Merkez Bankası’nın faiz artışı kararının ardından geçen hafta son 1 ayın en düşük seviyesi olan 7,50’ye kadar çekilen dolar kuru, yeni haftaya yükselişle başladı. Sabah saatlerinde 7,64 seviyesinde seyreden dolar gün içerisinde 7,95’i gördü. Euro ise 9,45’e kadar yükseldi.
Piyasaların da bir sabrı var. Sadece ‘reform reform’ diyerek hukukta, adalette, ekonomide reform yapılmaz. Harekete geçmek, söylemlerinizle eylemlerinizle desteklemek zorundasınız. Ancak AKP iktidarı sadece ‘konuşarak’ reform yapabileceğini ya da piyasaları bir süre daha oyalayabileceğini düşünüyor. Söylemlerle paralel icraatlar bir yana, tam tersi eylemler döviz kurunun ateşini yükseltiyor. İktisatçı Mahfi Eğilmez de ‘riskler’ devam ettiği için kurdaki yükselmenin de sürdüğünü söylüyor.
Sadece bir hafta önce para politikası faizi 475 baz puan artırılmasına rağmen kur neden yükseldi? Öncelikle, ‘bal bal demekle ağız tatlanmaz.’ İktidar temsilcileri 10 gündür sadece konuşuyor. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, son 1 haftadır her konuşmasında, “Hukukta, adalette, ekonomide reform yapacağız,” diyor. Somut olarak atılan tek bir adım bile yok. Aksine ülkenin her yerinden yeni hukuksuzlukların haberi geliyor. Bir yandan ‘hukuk, demokrasi, adalet’ diyen Erdoğan, diğer taraftan insanları ‘terörist, vatan haini’ diye yaftalamaya devam ediyor.
TL’nin dünkü değer kaybının temel sebebi de Erdoğan’ın önceki gün Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş’la ilgili yaptığı açıklamalar. Erdoğan, yine ‘hukuku’ askıya aldı, kendisini hakim, savcı yerine koyarak iki ismi de mahkum etti.
FAİZ ARTIŞI YETERLİ OLMADI MI?
Faiz 475 baz puan artırıldı, neden yeterli olmadı? Öncelikle sadece faizi artırarak doların düşüremezsiniz. Faiz artışı acilen atılması gereken adımlar için zaman kazandırmaktan başka bir işe yaramaz. Kaldı ki politika faizinin artırılmasıyla aslında ağırlıklı ortalama piyasa faiziyle, politika faizi birbirine yaklaştırdı. MB, zaten piyasayı 14.75 faiz oranıyla fonluyordu. MB, ağırlıklı ortalama piyasa faiziyle (14.75), politika faizini çakıştırdı. Aslında faizler sadece 0,25 baz puan artırılmış oldu 19 Kasım’da… Bunun dışında ne yapıldı? Hiçbir şey! Sadece Erdoğan başta olmak üzere iktidar temsilcileri her fırsatta ‘reform’ dedi. O kadar!
JEOPOLİTİK RİSKLER VE BELİRSİZLİK SÜRÜYOR
Ayrıca her şey Türkiye’nin elinde de değil. AB’nin aralık ayında Türkiye’ye yönelik bir yaptırım kararı alıp almayacağını kimse bilmiyor. Diğer tarafta Joe Biden faktörü var. Oradan da bir yaptırım kararı gelebilir. Suriye, Libya, Karabağ… Ne olacağı belli değil. Bir de Doğu Akdeniz krizi var. Hiç kimse bu konularla ilgili öngörüde bulunamıyor. Goldman Sachs’ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın son faiz artırımından sonra yayımladığı raporda aynen şöyle deniliyor: “Çeşitli nedenlerden ötürü TL’nin daha fazla değer kazanma imkanının sınırlı olduğunu düşünüyoruz. Yetkililer Türkiye’nin ticaret dengesini olumsuz etkileyeceği için TL’nin daha fazla değer kazanmasını istemiyor olabilir. Ayrıca jeopolitik riskler yerinde duruyor. Rezervleri negatife düşen Merkez Bankası da döviz piyasasına müdahale etmeyi (döviz alımı yapmayı, BS) tercih edebilir.”
MAHFİ EĞİLMEZ: RİSKLER DEVAM EDİYOR
İktisatçı Mahfi Eğilmez de dünkü paylaşımında kurdaki oynaklığa değinde. Risklere dikkat çekti Eğilmez: “Ne oldu da kur yükseldi? Düşerken ne olduysa şimdi tersi olduğu için yükseldi. Faiz artırıldığı halde niçin böyle oldu? Faiz artışı tek başına kur sorununu çözmez. Asıl olan riskleri düşürmektir. Risk yaratmaya devam edersek kur da yükselmeye devam eder.”
ARALIK’TA FAİZ ARTIŞI OLUR MU?
Bu sorunun cevabını muhtemelen Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal da bilmiyor. Bir kez faizi artırmak için izin alınmıştı Erdoğan’dan. İkinci bir izin çıkar mı, bilemiyoruz. Bu iznin çıkması biraz da kurun durumuna bağlı olacak gibi görünüyor. Dolar kuru yeniden 8,5 seviyelerine doğru tırmanırsa bir ihtimal 150-200 baz puanlık bir artış için izin alınabilir. Aksi halde Erdoğan’ın faiz artışı için izin vermesi pek mümkün gözükmüyor.
