Hollanda’da kritik milletvekili seçimi 22 Kasım’da

BASRİ DOĞAN | AMSTERDAM, TR724

Hollanda’da 150 sandalyeli Temsilciler Meclisi’ni yenilemek için 13 milyon seçmen, 22 Kasım’da kritik bir seçim için sandık başında olacak. Partiler ülke genelinde seçim çalışmalarına başladılar. Fakat hiç bir parti lideri hangi parti ile koalisyon kuracağından bahsetmiyor.

Hollanda tarihinin en uzun süre görevde kalan başbakanı Mark Rutte, 22 Kasım erken genel seçimlerin ardından siyasetten çekileceğini duyurmuştu. 2010’dan bu yana dört koalisyon hükümetine liderlik eden Rutte, Hollanda’nın göç politikasının sıkılaştırılması konusunda yaşanan anlaşmazlıkların ardından dört partili koalisyonun dağılmıştı.

RUTTE İLE 13 YILLIK ZORLU DÖNEM

Rutte’nin istifası Hollanda’da 13 yıllık zorlu bir dönemin de sona erdiğini işaret ediyor. Zira başbakanın siyasi zekası, hem koalisyon ortaklarını bir arada tutmayı hem de muhalefetin de desteğini alarak birçok tartışmalı yasayı geçirmesini sağlamıştı. Meclis’te 20’den fazla partinin bulunması da bu görevin aslında ne kadar zor olduğunun bir göstergesi.

2010’da ilk defa göreve gelen Rutte, Hollanda’yı sel felaketinden 2014 yılında Malezya Havayollarına ait MH17 sefer sayılı uçağın Ukrayna’nın doğusunda düşürülmesine kadar uzanan krizler boyunca yönetti. Hollanda ile Rusya arasında MH17 gerginliği; Rus Büyükelçi Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı. Siyasi muhalifleri bile, yaklaşık 200 Hollanda vatandaşının ölümüne neden olan uçağın düşürülmesinin ardından sergilediği tutuma övgülerde bulunmuştu.

GEÇMİŞTEKİ HATALARINDAN DOLAY  ÖZÜR DİLEMİŞTİ

Rutte aynı zamanda Hollanda hükümetinin geçmişteki politikaları için af dilemesiyle de tanındı. Bir parlamento komisyonu, Avrupa’nın en büyük doğal gaz sahası Groningen’de kazılar nedeniyle yaşanan depremlerden hükümeti sorumlu tutmasının ardından Rutte özür dilemekten ve enerji krizine rağmen gaz sahasını kapatma kararı almaktan çekinmemişti.

Başbakan ayrıca çok çocuklu ailelere yapılan yardımlarda oluşan bir hata nedeniyle ödemelerin yanlış yapılmasından dolayı oluşan mağduriyet karşısında da yine özür dileyerek istifa etmişti. Fakat bir sonraki seçimlerde partisinin sandıktan ilk sırada çıkması Rutte’nin dördüncü defa başbakanlık koltuğuna oturmasını sağladı. Fakat bu sefer kurulan koalisyon sadece bir buçuk sene dayanabildi. Rutte’nin siyasette farklı uçları bir araya getirmedeki başarısı geçmişte NATO ya da Avrupa Birliği’nin iplerini eline alması yönünde teklifler almasını sağlamıştı.

26 PARTİ 22 KASIM’DA YER ALACAK

Rutte sonrasında 22 Kasım sonrasında oluşacak yeni hükümetin nasıl şekilleneceğini zaman gösterecek. Bir önceki parlamento seçimlerine 37 parti katılmıştı. Bu sayı şimdikinden 11 fazlaydı. 22 Kasım seçimlerine 26 parti katılacak. Bu partiler: VVD, D66, GroenLinks / Partij van de Arbeid (PvdA),  PVV (Özgürlük için Parti), CDA,  SP (Sosyalist Parti), Demokrasi için Forum Partisi, Hayvanlar İçin Parti, Hıristiyan Birliği, Volt, JA21, Siyasi Reform Partisi (SGP), DENK, 50PlUS,  BBB, BIJ1, Korsan Partisi – Yeşiller, BVNL / Group of Haga, Yeni Toplumsal Sözleşme, Splinter, LP (Liberteryen Parti), LEF – Yeni nesil için, Hollanda için birlikte, Planlı Hollanda, PartyvdSport ve  Temel Gelir için Siyasi Parti katılıyor.

Partiler ülke genelinde seçim çalışmalarına başladılar. Fakat hiç bir parti lideri hangi parti ile koalisyon kuracağından bahsetmiyor. Nieuw Sociaal Contract (NSC) lideri Pieter Omtzigt hangi partilerle kabine kurmak isteyebileceğini henüz söylemek istemiyor. Liberal Parti (VVD), GroenLinks/PvdA ve BBB liste liderlerinin de davet edildiği Üniversite Turu Seçim Tartışması’nda Omtzigt bir tercih belirtmek istemedi. Omtzigt, “Üçüyle de akrabayım, ancak tercih ettiğim bir koalisyon belirtmemeyi tercih ederim” dedi.

Yeni NSC partisi anketlerde üst sıralarda yer alıyor, bu nedenle Amsterdam Vrij Üniversite’deki salondaki sorulardan biri, Omtzigt’in 22 Kasım’daki Meclis seçimlerinde bu anketleri nakde çevirmeyi başarması halinde nasıl bir kabine olacağını bilmek istedi.Amsterdam kökenli bir  öğrenci, “NSC ile kurulacak bir kabinede sol-ilerici bir imza mı yoksa sağcı bir imza mı olacak?” diye sordu.

Omtzigt, “Fikirlerimizi en iyi şekilde hayata geçirebileceğim partilerle koalisyona gireceğim” dedi ve bunun içerikle ilgili olması gerektiğinde ısrar etti: “Ve kuklalar hakkında değil.”

Diğer taraftan Mark Rutte’den VVD liderliğini devralan Dilan Yeşilgöz de tercih ettiği koalisyon konusunda net bir cevap vermedi. “Her şeyden önce sulu tavizler vermek istemiyorum” dedi. Daha önce, selefi Rutte’nin yıllardır yaptığı gibi PVV ile koalisyonu artık göz ardı etmeyeceğini belirtmişti.

Sol partilerden Yeşil Sol (GroenLinks) ve  İşçi Partisi (PvdA) ilk kez ortak bir liste sundu. Oy pusulasında GroenLinks / Partij van de Arbeid (PvdA) olarak yer alacaklar.

Hollanda’da ki siyasi partiler ve 2 yıl önceki sandalye dağılımları