YUSUF DERELİ | HABER İNCELEME
Türkiye ekonomisinde 2022 büyüme performansının detayları belli oldu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre Türkiye, 2022’de yüzde 5,6 büyüme kaydetti. 4. çeyrekte gayrisafi yurt içi hasıla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,5 arttı. Son çeyrekte bir önceki çeyreğe göre ise yüzde 0,9’luk büyüme kaydedildi.
TÜİK’in açıklamasında, “2022 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 176 bin 589 TL, ABD doları cinsinden 10 bin 655 olarak hesaplandı.” deniliyor. Kişi başına milli gelir 10 bin 655 dolara çıkmış! Geçtiğimiz yıla göre kişi başına milli gelir yaklaşık 1,100 dolar artmış…
Dolarizasyon sürüyor; dolar kuru 18,90’a dayandı. Dolar, muhtemel seçim öncesi patlamasın diye rejim bütün imkanlarını seferber etmiş durumda.
Ocak ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38,4 artarak 14 milyar 237 milyon dolara çıktı. 2022 yılının tamamında ise dış ticaret açığı yüzde 137 artarak 46,2 milyar dolardan, 109,5 milyar dolara yükselmişti.
2022’de Türkiye ekonomisi 48,8 milyar dolarla 2013 yılından bu yana en yüksek cari açığı verdi. 2021 yılında cari açık 14 milyar 882 milyar dolar olarak kayda girmişti. Halbu ki yeni ekonomi modeliyle cari açık azalacak, dış ticarette fazla verilecekti!
Halk her geçen gün daha da yoksullaşıyor, enflasyon TÜİK’e göre bile yüzde 58’e yakın! Barınma krizinin önü alınamıyor. İnsanlar ev kirasını bile ödeyemez hale geldi. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde 100 metre kare evlerin kiraları 8-10 bin liraya çıktı.
Bu arada işsizlik de azalmıyor!
Alım gücü her geçen gün daha da azalıyor ama TÜİK’e göre Türkiye ekonomisi yüzde 5,6 büyümüş!
İstihdam yaratmayan, refah seviyesini artırmayan aksine halkı daha da yoksullaştıran, reel sektörü zayıflatan bir büyüme!
Peki nasıl büyümüş?
Türkiye 2022’de büyüme tarafında hane halklarının tüketimi yine öne çıktı. 2022’de iç tüketim yüzde 19,7 büyüdü. Sektörel dağılıma bakıldığında 2022’de tarım sektörünün yüzde 0,6 büyüdüğü görüldü. Sanayi tarafında 2022’de yıllık büyüme yüzde 3,3 oldu. Finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 21,8, hizmet faaliyetleri yüzde 11,7, mesleki, hizmetler sektörü 11,7, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 9,9 büyüdü.
İnşaat sektörü 2022’de oldukça kötü bir performans sergiledi. 2022’nin tamamında inşaatta daralma yüzde 8,4 oldu ve salgın yılı olan 2020’deki yüzde 5,5’lik daralmanın üzerine çıktı.
TÜİK’in tablolarında çok daha önemli bir veri var. Buna göre yüzde 5,6’lık ‘büyüme’ kapsayıcı olmadığı gibi enflasyonu düşürmüyor, istihdamı artırmıyor, işsizliği azaltmıyor. Aksine gelir adaletsizliğinin daha da büyüdüğünü görüyoruz: “İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yıl yüzde 30,1 iken bu oran 2022 yılında yüzde 26,5 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 52,5’ten yüzde 54,5’e yükseldi.”
Tabloya göre emeğin, GSYH’nın içindeki payı giderek azalıyor. 2022’nin 4. çeyreğinde yüzde 25,2 olarak açıklanan emekçinin GSYH’dan aldığı pay, üç yıl önce yüzde 36,8’di! Özetle, ’emekçiyi’ daha da fakirleştiren bir büyüme!