Hayır işlerine koşturan bir Afgan tümgeneral

HABER PORTRE | YÜKSEL DURGUT

Ölüm haberini ilk duyduğumda gözümün önüne uzun beyaz sakalı, her daim gülümseyen yüzü, yardımseverliği ve insanlığa şefkatle uzattığı elleri geldi. İsmi de Hacı idi. Ama adını bilmeseniz de ‘Hacı’ lakabının yakışacağını düşünürdünüz. Hacı Nizamettin (66), dünyanın birçok yerindeki hayırseverler gibi Afganistan’da evinin kapısını Hizmet insanlarına sonuna kadar açmış ve vefatına kadar da bu güzide topluluk için her türlü yardıma koşmuştu.

Hacı Nizamettin, 1954 yılında, Afganistan’da bugünlere kadar sürecek iç karışıklıkların başladığı dönemde dünyaya gözlerini açtı. O yıllarda Sovyet yanlısı Muhammed Davud Han başbakan olmuş, ekonomik ve askeri yardım için Rusya’yla masaya oturmaya karar vermişti. İki yıl sonra Sovyet Başbakanı Nikita Kruşçev, yardım etmeyi kabul etti ve yeni bir müttefikliğin kapısı aralandı.

Bu tarihten tam 23 yıl sonra, 1979’da, Hacı Nizamettin Askeri üniversiteden onur derecesiyle mezun olacak ve genç bir teğmen olarak askerlik mesleğine adım atacaktı. 

Aynı yıllarda Rusya’nın Afganistan’ı işgali başladığında, Hacı Nizamettin subay olarak cephedeydi. 1984’te tuğgeneral rütbesindeyken ordudan ayrıldı ve ‘Penşir Aslanı’ olarak bilinen, Sovyetlere karşı direnişin sembol isimlerinden Ahmed Şah Mesud’un yanında bulundu. Mesud, 2001’de suikast girişimiyle öldürülecekti. Bu arada Hacı Nizamettin, Mücahid Hükümetler döneminde de, Taliban döneminde de görevine geri dönememişti. 

Ülkede kardeşin kardeşe silah çektiği, etnik savaşın hüküm sürdüğü bir dönemde Hizmet’in Afganistan’da gözü kulağı olmayı seçti. En zor zamanlarda Afgan-Türk NGO adına okulların açılmasında ön ayak oldu. Hem tercümanlık hem de danışmanlık görevi üstlendi. Hazara’nın Özbek’e, Türkmen’in Peştun’a karşı savaştığı bir dönemde eğitim kurumlarında çocukların beraber eğitim almalarını benimseyen Hacı Nizamettin, bir asker olarak Hizmet’in barışçıl misyonunu çok iyi kavramıştı. 

Taliban’ın 1997’de ülke yönetimini ele geçirmesinden kısa süre sonra, ülkede eğitim kurumları ardı ardına kapatılırken Hacı Ağabey, Hizmet okulları için mücadele etmişti. Samimiyeti her kesimden saygı gören, samimiyeti, gayreti ve fedakârlığı ile bütün kapıların açılmasını sağlayan Hacı Nizamettin, Taliban’a rağmen okulların eğitime devamının garantörü olmuştu.

Benim Hacı Nizamettin Ağabey ile tanışıklığım da bu zaman dilimine rastlıyor. Kendisi ile İslamabad, Peşaver, Celalabad ve Kabil güzergâhında karayolu ile birkaç defa seyahat etme şansım oldu. Gazetecilik çerçevesinde, diğer gruplarla bağlantısını kullanmama müsaade etmişti. Taliban’ın Kabil’de hüküm sürdüğü dönemde Dışişleri Bakanlığı’na akredite işlemlerimin yapılmasından, Ahmed Şah Mesud ve General Abdul Raşit Dostum ile yaptığım röportajlara kadar bana yol gösterici olmuştu.

Hatta Taliban’ın Dışişleri Bakanlığı üzerinden dünyaya yaptığı açıklamaları bakanlığın bahçesindeki çimlere benimle birlikte oturarak tercüme etmesini hiç unutamam. 

“Estağfurullah Hocam” diyerek başladığı her sözünde alçak gönüllülüğü görünürdü. Hacı Nizamettin Ağabeyin anılarda kalan üniformalı resimlerini görmemiş olsanız, general rütbesine kadar tırmanmış bir asker olduğu aklınıza bile gelmezdi.

2001’deki 11 Eylül saldırıları sonrası Taliban Afganistan’daki gücünü kaybedince, orduya yeniden tuğgeneral rütbesiyle dönmüş, askerî savcı olarak kısa süre görev yapmıştı. 2005 yılında, tümgeneral rütbesindeyken, emekliliğini isteyerek ordudan ayrıldı.

Tanıştığım dönemde, üniformasıyla değil güleryüzü ve mütevazı duruşu ile kapıların sonuna kadar açılmasını sağladığına şahitlik ettim. 2001 öncesi neden göreve dönmek için mücadele etmediğini sorduğumda, “Allah isterse olurum,” der, sadece tevekkül ederdi.

Cumartesi günü Hakk’ın rahmetine kavuşmuş Hacı Nizamettin Ağabey. Hayırseverlikleri ile anılmayı her zaman hak eden güzel insanlar gibi, Hacı Ağabeyimizin de ardından bir Fatiha okumayı unutmayalım.