HABER-KULİS | TUNA YILDIZ
15 Temmuz darbe girişimi sonrasında savcılıklar binlerce insan hakkında yurt dışına çıkış yasağı koydu. Yargılamalarda beraat ya da takipsizlik kararı alanların yasakları mahkemelerce kaldırıldı. Ancak bu kararları hiçe sayan İçişleri Bakanlığı yasaklara devam etti. Darbenin devamında ilan edilen OHAL yasaları gerekçe gösterilerek, yüz binden fazla kişi hakkında ‘İrtibat/İltisak’ iddiası gerekçesiyle ‘pasaport tahdidi’ konuldu. Darbenin üzerinden 6 yıl geçmesine rağmen, İçişleri Bakanlığı yapılan hiçbir başvuruya olumlu karşılık vermedi. Gerekçe olarak da 2019/14 sayılı genelgenin 3. maddesinin ‘b’ bendi gösterildi.
Söz konusu hukuksuz uygulama, 2019 yılında hukukçular tarafından Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşındı. Yüksek Mahkeme’nin yaklaşık üç yıldır önünde bekleyen başvuru, geçtiğimiz hafta karara bağlandı. AYM, ‘İrtibat/İltisak’ sebebiyle tesis edilen ‘pasaport tahdidi’ işlemlerinin Anayasa’nın 13. ve 23. maddesine göre aykırı olduğuna karar verdi. Mahkemenin 2019/114 E., 2021/36 kararı uyarınca 14.07.2022 tarihi itibariyle Hâkim kararı olmaksızın idarece pasaport verilmeme işlemine son verilmesi yönünde hükmünü ortaya koydu.
Tr724’ün güvenlik bürokrasisinde elde ettiği bilgilere göre; AYM’nin söz konusu kararı 20 Temmuz günü İçişleri Bakanlığı’na ulaştı. Bakanlık bünyesinde, hukuk müşavirlerinden oluşan özel bir ekip, kararı incelemeye aldı. AYM’nin iptal etme gerekçeleriyle ilgili yapılması planlanan bazı çalışmalar ortaya konuldu. Katılımcıların çoğunluğu AYM’nin kararına uyulması yönünde görüş beyan etti.
Mahkemelerin ve savcılıkların sanıklara yurtdışı yasağı koyması durumunda, pasaportların iptal edilmesi ya da çıkış yasağı koyulması yönünde karar verilmesinin doğru olacağı belirtildi. Bu yöndeki hukuki mütalaa da rapor halinde İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun onayına sunuldu. Aynı kaynakların aktardığı bilgilere göre; Soylu’nun söz konusu kararı onaylayacağı belirtiliyor. Bakan’ın imzasının ardından da AYM’nin ‘İrtibat/İltisak’ sebebiyle tesis edilen ‘Pasaport Tahdidi’ yasağının kaldırılması için ivedi olarak İl Nüfus Müdürlükleri’ne ve İl Emniyet Müdürlükleri’ne genelge gönderilecek. Yarından itibaren pasaport yasağı kademeli olarak kaldırılacak. Mahkemelerin ve savcılıkların yasak koyduğu şahıslar haricinde, iptal edilenlerin pasaportları iade edilecek.
Hukukçular, AYM kararının bağlayıcı olduğunun altını çizerek, İçişleri Bakanlığı’nın zaman geçirmeden bütün iptal edilen pasaportları iade etmesi gerektiğinin altını çiziyor. Bakanlığın yaklaşık 6 yıldır hukuksuz bir işleme imza attığını ve söz konusu kararda imzası olan her bürokrat için yargılama yolunun açık olduğunu kaydeden hukukçular, pasaport tahdidi devam eden vatandaşların ise acilen yargı yoluna gitmesi uyarısında bulunuyor.
