TÜRKMEN TERZİ | JOHANNESBURG TR724
Güney Afrika’da bu akşam yerel saatle 18:30 açıklanan resmi seçim sonuçlarına göre ülkeyi ırkçı rejimin sona erdiği 1994’ten beri tek başına yöneten Afrika Ulusal Kongresi (ANC) ilk defa çoğunluğu kaybederek yüzde 40.18 oranında oy aldı. Afrika’nın en büyük ekonomisi olan Güney Afrika’da önümüzdeki iki hafta süresince hareketli koalisyon görüşmeleri yaşanacak.
Johannesburg’taki Gallagher Kongre Merkezi’nde kurulan Ulusal Sonuç Operasyon Merkezi’nde Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, siyasi partilerin liderleri, üst düzey devlet görevlileri, diplomatlar ve seçkin davetlilerin katıldığı programda dev ekranlara yansıtılan kesin sonuçlara göre, beyazların partisi olarak bilinen Demokratik İttifak (DA) oyların yüzde 21.81’ini alarak ana muhalefet olarak konumunu korudu. Eski devlet başkanı Jacob Zuma’nın kurduğu Ulusun Mızrağı (MK) sürpriz bir başarı ile 14.58 oranında oy alarak, yüzde 9.52 oranında oy alan radikal sol olarak bilinen Ekonomik Özgürlük Savaşçıları (EFF) partisini açık ara geride bırakmayı başardı. Zulu milliyetçisi olarak bilinen Inkatha Özgürlük Partisi (IFP) 2019’daki seçimlere göre oylarını biraz artırarak yüzde 3.85 oy alırken, göçmen karşıtı ve İsrail yanlısı söylemleri ile öne çıkan eski mahkum Gayton Mckenzie’nin Vatansever İttifak (PA) ise sürpriz bir başarı ile yüzde 2.6 oranında oy alarak meclise girmeyi başardı. Diğer bir göçmen karşıtı parti ActionSA de yüzde 1.2 oy alarak parlamentoda temsil edilecek.
Seçim sonuçlarına göre en büyük altı partiden ANC parlamentoda 159, DA 87, MK 58, EFF 39, IFP 17 ve PA 9 vekille temsil edilecek. Güney Afrika’da seçim barajı olmadığı için bazı partiler sadece bir vekille de temsil edilecek.
29 Mayıs’ta organize edilen yedinci Güney Afrika seçimlerinde yaklaşık 28 milyon kayıtlı seçmenin, 16 milyon 290 bin 156’sı sandıklara gitti. Toplam 23 292 sandıkta gerçekleşen seçimlere katılım oranı yüzde 58.64 oldu. Milyonlarca genç yüksek işsizlik, çok uzuk elektirik kesintileri ve suç oranlarının yüksekliği gibi sorunlardan dolayı seçimlerde oy kullanmadı.
Güney Afrika’da kabilecilik yükselişte
Güney Afrika medyasında yer alan haberlere ve siyasi analistlerin yorumlarına göre ANC lideri ve Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, ülkenin asıl zengini beyaz iş insanlarının üyesi olduğu ve Batılı uluslararası yatırımcıların kendisine yakın hissettiği DA ile koalisyon kurmak istiyor. ANC’deki Ramaphosa karşıtı grup ise koalisyon için EFF ve MK partisini ve kendilerine yakın küçük partileri tercih ediyor. Öte yandan yeni parti kurarak ANC’ye tarihinin en büyük yenilgisini yaşatan Zuma ise Ramaphosa’nın başında olduğu ANC ile ittifak kurmak istemiyor. Partiler reddetse de sİyasi yorumculara göre kabilecilik yükselişte ve Zulu kabilesi MK partisine, melezler PA’e, Mandela’nın kabilesi Xhosa’ya mensup olanlar ise genelde ANC’ye oy verdi.
Sistemin çökmesi seçimin güvenirliğine gölge düşürdü
31 Mayıs sabahı, sandıkların yüzde 51’i açılmışken, Güney Afrika Seçim Komisyonu’nun (IEC) verilerine internet sitesinde ve sonuç merkezindeki dev ekranlarda “teknik bir arızadan dolayı” bir saatten fazla süre erişilememesi üzerine büyük bir panik yaşandı ve seçimlere hile karıştırıldığı iddiaları ortaya atıldı. Başta Zuma’nın partisi MK olmak üzere, 26 parti seçimlere hile karıştırıldığı için resmi sonuçların açıklanmasının geciktirilmesi için Güney Afrika Seçim Komisyonu’na (IEC) toplam 579 şikayette bulundu. IEC üyeleri dün gece yaptıkları basın konferansında, bütün gece uyumayarak bütün şikayetleri değerlendireceklerini ve resmi sonuçları daha önce ilan edilen 2 Haziran Pazar günü akşam ilan edeceklerini açıkladılar ve bu akşam seçimleri “özgür ve adil” olarak ilan ettiler.
Güney Afrika’daki seçimler Afrika kıtası ve Dünya için neden önemli
Güney Afrika, ekonomide Nijerya ve Mısır ile yarışırken, dünyanın en zengin maden rezervlerine sahip bir ülke. Hint Okyanusu ile Atlas Okyanusu’nun birleştiği noktada bulunan ülke, Ümit Burnu’nun keşfiyle yüzyıllardır deniz ticaretinde önemli bir yer edindi. Geçmişte İngiltere’nin kolonisi olan Güney Afrika, günümüzde Amerika ve Avrupa Birliği ülkelerinin çok büyük yatırımlarının olduğu bir ülke. Batı ile yakın ilişkileri yanında Güney Afrika Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya’nın kurucusu olduğu BRICS üyesi. G-20 üyesi olan Güney Afrika, Afrika Birliği’nde de çok önemli söz sahibi.