HABER-İNCELEME | İLKER DOĞAN
Gazi Üniversitesi Hastanesi’nde yayınlanan ‘ekonomik nedenlerden dolayı hayati önemde olmayan ameliyatların yapılmamasına’ ilişkin genelge gözleri sağlık sistemine çevirdi. Sayıştay’ın denetim raporuna göre çok sayıda araştırma hastanesi iflas noktasında. Büyük umutlarla 2012 yılında uygulamaya konulan Genel Sağlık Sigortası (GSS) uygulaması ise tamamen çökmüş durumda. SGK verilerine göre geçen yıl 6,4 milyona vatandaş aylık 53 TL olan GSS primini bile ödeyemedi. Gelinen noktada acil olmayan durumlarda ameliyatlar için gün bile verilemiyor.
AKP iktidarının en iddialı olduğu alanların başında geliyordu sağlık. Ancak son dönemde ‘reform’ diye hayata geçirilen yanlış uygulamalar sağlık sisteminin de deyim yerindeyse duvara toslamasına neden oldu. Öyle ki bugün devlete bağlı hastanelerde bir çok ameliyat için gün bile verilemez hale gelindi. Örneğin, biyonik kulak ameliyatları durduruldu. Binlerce çocuk ‘duyabilmek’ için sırada bekliyor.
ACİL OLMAYAN AMELİYATLARI DURDURUN!
Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Gazi Hastanesi Başhekimi Prof.Dr. Ahmet Demircan’ın ‘hayati önemi olmayan ameliyatları durdurun’ genelgesi kamuoyunda çok tartışıldı. CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun gündeme getirdiği genelgede, döviz kurlarındaki artış gerekçesiyle ilaç ve tıbbi malzemelerin fiyatlarında artış olduğu belirtilerek, ‘bu süreçte hayati öneme haiz malzemeler alınacak olup, diğer elektif ameliyat , işlem vb. için kullanılacak olan malzemelerin alımı bir süreliğine ertelenecektir’ ifareleri kullanılmıştı. Diğer hastanelerde de durum farklı değil.
SAYIŞTAY: HASTANELER BATIK DURUMDA
Türkiye’deki devlet üniversitelerinin 2017 yılına ilişkin denetim raporu geçtiğimiz haftalarda yayımladı. Raporlarda, üniversite hastaneleri için yapılan ‘iflas noktası’ ve ‘mevcut yapılarını devam ettirmeleri mali olarak imkânsız’ tespitleri yer aldı. Raporlara göre, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi hesapları doğru yansıtılmadı. Hastane faaliyetlerinden elde edilen gelirler, giderleri karşılayamadı. Bu nedenle hastanenin yıllar itibarıyla bozulduğu hatta iflas noktasına geldiği tespit edildi.
SDÜ’NÜN ZARARI 13 MİLYON TL
Karadeniz Teknik, Dicle, Uludağ, Atatürk, Celal Bayar ve Süleyman Demirel Üniversitesi için de benzer tespitler yer aldı. SDÜ Araştırma Hastanesi’nin 13 milyon 633 bin lira zarar ettiği belirtilen raporlarda, hastanenin sağlık hizmeti sunmaya uzun süre devam etmesinin olanaksız olduğunun altı çizildi.
İŞSİZ VATANDAŞA, GSS CEZASI
Genel Sağlık Sigortası, Sağlıkta Dönüşüm Projesi kapsamında hayata geçirilen uygulamalardan biriydi. Sistemin amacı bütün vatandaşların temel sağlık hizmetlerinden yararlanmasını sağlamaktı. Ancak sonuç tam bir fiyasko oldu. Milyonlarca işsiz vatandaş binlerce lira borçlandırıldı. Zaten işsiz olan ve hiç bir geliri bulunmayan vatandaşın sırtına bir de GSS borcu yüklendi.
YANLIŞTA ISRAR, MALİYETİ BÜYÜTÜYOR
Sistem tıkandı. 2017’de borç nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanamayanlar için yeni bir düzenleme yapıldı. 8 Mart 2017 vatandaşın ödemesi gereken tutar 53.33 TL’ye düşürüldü. Bu düzenlemenin gerekçesi ise GSS’ye başvurmayan 4.5 milyona yakın kişinin toplam 12 milyar lira prim borcu bulunmasıydı. 2012’den itibaren gelir testine girip tescil almayan bir kişinin borcu 20 bin TL’yi buluyordu. Bu düzenleme ile geçmişe yönelik ceza ve faiz silinerek, borç aylık 53 TL’den yeniden yapılandırıldı. Peki bu yeniden yapılandırmanın faydası olacak mı? Hiç sanmıyorum. Vatandaşın borç yükü daha da artacak.
6,4 MİLYON KİŞİNİN BORCU SİLİNDİ!
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı Dr. Mehmet Selim Bağlı’nın 28 Mart 2018’deki açıklaması da sistemin çöktüğünün itirafıydı. O tarihe kadar vatandaşların GSS pirim borcunu ödeyemediğini kabul eden Bağlı, 6834 sayılı Kanun’la 6.4 milyon vatandaşın yaklaşık 8.5 milyar TL civarındaki borcunun silindiğini söyledi. İzmir Tabib Odası’dan Dr. Ergün Demir ve İstanbul Tabip Odası’ndan Dr. Güray Kılıç’ın Sosyal Güvenlik Kurumu verileriyle yaptığı araştırmaya göre ise Türkiye’de 14.4 milyon kişi en temel hak olan sağlığa ulaşamayacak kadar yoksullaştı.
****
‘Sağlık harcamaları, genel bütçeden karşılanmalı’
Türkiye Tabipler Birliği, sağlık sistemindeki sorunları geçtiğimiz aylarda hazırladığı bir raporla kamuoyuna duyurdu. GSS’nin de eleştirildiği raporun sonuç bölümünde ise şu öneriler yer aldı: “Türkiye için sağlık hizmetlerinin finansmanında en uygun model Genel Bütçe’den finansmandır. Kişilerin prim ödeme gücüne bakılmaksızın, adil ve direkt vergilere yaslanan bir vergi politikasıyla oluşturulan Bütçe’den sağlığa yeterli kaynak ayrılmalı ve bu kaynağın uygun bir şekilde kullanılacağı entegre, basamaklı, kamusal anlayışla ücretsiz hizmet sunan bir sağlık sistemi yapısı oluşturulmalıdır. Sağlık Bakanlığı ve üniversite hastanelerinde performans sisteminin ve döner sermaye bütçesi uygulamasının kaldırılarak merkezi yönetim bütçesinin esas alınması; çalışmadığı görülmüş olan GSS sisteminin terk edilerek ülkedeki tüm bireyleri kapsamı içine alan ve kimsenin cebinden ek para ödemek zorunda kalmadığı, finansmanı prim ödenerek değil, genel bütçeden karşılanan bir sosyal güvenlik sisteminin oluşturulması tek çözüm olarak görünüyor.”