Beşar Esad rejimi yetkilileri hakkında Fransa’da açılan ilk dava bugün başladı ve 3 üst düzey güvenlik görevlisi insanlığa karşı suç ve savaş suçlarına iştirakten gıyaben yargılanacak.
Paris Ceza Mahkemesi, 2013 yılında Şam’da tutuklanan 2 Suriyeli Fransız Mazzen Dabbagh ve oğlu Patrick’in ölümündeki rolleri nedeniyle 3 yetkili hakkında açılan davaları görecek. Beşar Esad’ın yakın çevresi tarafından Suriye’de işlenen insanlığa karşı suçlar ilk kez bir mahkeme tarafından inceleniyor.
Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH) “Fransız mahkemeleri ilk kez Suriyeli yetkililerin suçlarını ele alacak ve Mart 2011’de Suriye devriminin patlak vermesinden bu yana mahkemeye çıkan en üst düzey yetkilileri yargılayacak” dedi.
Suriye rejiminin ihlallerine ilişkin davalar Avrupa’nın başka yerlerinde, özellikle de Almanya’da görüldü. Ancak bu davalarda yargılanan kişiler alt rütbelerdeydi ve duruşmalarda hazır bulunuyorlardı.
Ulusal Güvenlik Bürosu (istihbarat servisi) eski başkanı Ali Memlük, Hava Kuvvetleri istihbarat servisi eski müdürü Cemil Hasan ve Şam’daki servisin eski soruşturma şefi Abdülselam Mahmud hakkında uluslararası tutuklama emri bulunuyor ve gıyaplarında yargılanacaklar. Ali Memlük 2016’ya kadar rejimin en güçlü 3 isminden biri olarak kabul ediliyordu.
Esad rejimi ile aralarında İslam Devleti’nin de bulunduğu silahlı muhalif gruplar arasındaki savaş, hükümetin 2011 yılında demokrasi yanlısı barışçıl protestoları bastırmasının ardından patlak verdi. Çatışmalar yarım milyondan fazla insanın ölümüne, milyonlarca insanın yerinden edilmesine ve Suriye’nin ekonomisi ile altyapısının harap olmasına neden oldu.
İşkence ile öldürüldüler
Patrick Dabbagh tutuklandığı sırada Şam Üniversitesi’nde sanat ve beşeri bilimler ikinci sınıfta okuyan 20 yaşında bir öğrenciydi. Babası Mazzen ise Şam’daki Fransız lisesinde kıdemli eğitim danışmanı olarak çalışıyordu.
İkili Kasım 2013’te Suriye Hava Kuvvetleri istihbarat servisine mensup olduklarını iddia eden subaylar tarafından tutuklandı.
Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu, “Tanık ifadeleri, Mazzen ve Patrick’in Suriye Hava Kuvvetleri İstihbaratı tarafından yönetilen ve acımasız işkence uygulamalarıyla ünlü Mezzeh Askeri Havaalanı’ndaki bir gözaltı merkezine götürüldüklerini doğruluyor” dedi.
Gözaltına alınan Patrick’in öldüğü 21 Ocak 2014 tarihinde ailesine resmen bildirildi. Babası Mazzen ise yaklaşık dört yıl sonra, 25 Kasım 2017’de öldü.
Soruşturma hakimleri, baba-oğulun “Hava Kuvvetleri istihbaratının binlerce tutuklusu gibi, ölecek kadar yoğun işkenceye maruz kaldıklarının” “yeterince tespit edildiğini” söyledi.
Soruşturma sırasında Fransız müfettişler ve bir sivil toplum kuruluşu olan Uluslararası Adalet ve Hesap Verebilirlik Komisyonu (CIJA), aralarında eski tutukluların da bulunduğu düzinelerce tanıktan Mezzeh cezaevinde elektrik şoku ve cinsel şiddet de dahil olmak üzere işkence ve kötü muameleye ilişkin ifadeler topladı.