ENSAR NUR | STRAZBURG TR724
Fransa genel seçimler için dün sandığa gitti. Bardella’nın önderliğini yaptığı aşırı sağcı RN partisi yakaladığı rüzgarı sürdürerek sandıktan birinci çıktı. Sol partiler ittifakı NFP ikinci parti oldu. Siyasi aktörlerden 7 Temmuz’da yapılacak seçimin ikinci turunda RN adaylarına karşı baraj yapma çağrısı geliyor.
Fransa, Ulusal Meclis’in Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından Avrupa Parlamentosu seçimlerinin ardından sürpriz bir şekilde feshedilmesinden üç hafta sonra sandığa gitti.
Sonuçları itibari ile Fransa siyasetinin en kritik seçimi olabilecek erken seçime, Fransızlar alışılagelmişin ötesinde sandığa giderek reaksiyon gösterdi. Ulaşılan yaklaşık yüzde 67’lik oran ile 1997’den bu yana en yüksek katılım gerçekleşirken, 2022 genel seçimlerine kıyasla yüzde 20’lik bir artış gözlemlendi.
Resmi olmayan sonuçlara göre, aşırı sağ blok yüzde 33,9; sol blok yüzde 30,9; merkez blok yüzde 22; ve sağ blok ise yüzde 10,2 aldı.
RN rüzgarı devam ediyor
Rassemblement National (RN), Avrupa seçimlerindeki güçlü performansının ardından kazandığı ivmesinin geçici olmadığını gösterdi. Tahminlere göre, Jordan Bardella’nın başkanı olduğu Marine Le Pen’in partisi RN yüzde 33,2 ile ülke genelinde birinci parti olmayı başardı.
RN, ikinci turda da benzer bir performans sergilemesi halinde 577 sandalyeli mecliste 240-270 arası vekil çıkararak nispi çoğunluğu alabilir.
RN, yıllar içerisindeki yükselişini sürdürürken 2007’de yüzde 4, 20212’de yüzde 14, 2017’de yüzde 13 ve 2022’de yüzde 19 oy almıştı. Parti, Pazar günü büyük bir atılım gerçekleştirerek yüzde 33,2 ile birinci oldu. Aşırı sağcı parti, son iki AP seçimlerinden de birinci olarak çıkmıştı.
Yeni Halk Cephesi’nden iyi performans
İkinci sırada yer alan sol ittifak Nouveau Front Populaire (NFP) yüzde 28,1’lik oy oranıyla beklenenden daha iyi bir performans sergiliyor. Polemikleri ve tartışmaları geride bırakarak birlik halinde seçime giren sol, Macron’un merkez ittifakının zayıflamasıyla mutlak çoğunluğa sahip bir aşırı sağ hükümetinin önündeki ana engel olarak duruyor.
Başkanlık çoğunluğu düşüşte
Macron’un meclisteki başkanlık çoğunluğu, oyların sadece yüzde 21,2’siyle 2022’ye kıyasla keskin bir düşüş yaşadı. Bu zayıf sonuç Macron’un Meclis’teki hakimiyetinin resmen sona erdiğini gösteriyor. Cumhuriyetçiler (Les republicains-LR) ise herhangi bir ilerleme kaydedemedi. LR oyların yüzde 10,2’sini aldı.
Rekor katılım
Erken parlamento seçimlerinin yüksek riskler barındırması Pazar günü tüm gün boyunca oy verme merkezlerinde uzun kuyruklar oluşmasına yol açtı. İlk tahminlere göre rekor bir katılım gerçekleşti. Katılım oranı yüzde 67’ye ulaşırken, bu oran çok az seçmenin katıldığı 2022’nin ilk turuna kıyasla 20 puanlık bir artışı temsil ediyor.
Pek çok seçim bölgesinde ikinci tura 3 aday kaldı
76 milletvekili ilk turda seçilirken, 501 seçim bölgesi için ikinci tura gidilecek. İkinci turda tahminlere göre 285 ila 315 arası seçim bölgesinde 3 veya daha fazla aday, 186 ila 216 arası seçim bölgesinde 2 aday yarışacak. Bir adayın ikinci tura kalabilmesi için kayıtlı seçmenlerin %12,5’ine denk gelen sayıda oy alması gerekiyor. Katılımın düşük olduğu önceki seçimlerde, seçim bölgelerinin çoğunluğunda 2 aday ikinci tura kalıyordu.
Adayların geri çekilmesi çağrısı
Sonuçlar açıklanır açıklanmaz partilerin genel merkezleri, ikinci tur için talimatlarını vermekte gecikmedi. Melenchon, Rassemblement National adayının önde olduğu yerlerde üçüncü sırada bulunan partisi LFI’nin adaylarının yarıştan çekileceğini söyledi. Ayrıca üçüncü sıradaki tüm NFP adaylarının da çekilmesi çağrısında bulundu.
Sosyalist Parti de, merkez bloğuna aynı çağrıda bulundu. NFP adaylarının gerekli seçim bölgelerinde çekileceğini, aynı hamleyi başkanlık grubu Ensemble’ın da yapmasını istedi.
Fransa’da iki turlu milletvekili seçimi nasıl çalışıyor?
Milletvekilleri, seçim bölgelerine göre iki turlu çoğunluk oyu esasına göre doğrudan genel oyla seçiliyor. Başka bir deyişle, bir adayın ilk turda seçilebilmesi için
- kullanılan oyların yüzde 50’sinden fazlasını
- ve kayıtlı seçmen sayısının en az yüzde 25’ine eşit sayıda oy alması gerekiyor.
İlk turda hiçbir aday seçilemezse, bir hafta sonra ikinci tur düzenleniyor. İkinci turda sadece belirli adaylar aday olabiliyor:
- ilk sırada gelen adaylar;
- kayıtlı seçmen sayısının en az yüzde 12,5’ine eşit sayıda oy almış olan adaylar.
İkinci turda en fazla oyu alan aday seçiliyor. Eşitlik halinde en yaşlı aday Meclis’e gidiyor.
Her milletvekili, sınırları Seçim Kanunu tarafından belirlenen ve departmanlar ve denizaşırı kolektivitelerdeki demografik yapıya dayanan bir seçim bölgesinde seçiliyor. Bu nedenle seçim bölgeleri, oy hakkının eşitliği ilkesine saygı göstermek için karşılaştırılabilir sayıda nüfusu temsil ediyor.
