HABER İNCELEME | İLKER DOĞAN
Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 16,5’e çekmesinin ardından kamu bankaları konut kredisi faiz oranlarında indirime gitti. Ancak bu arada müteahhitler de boş durmadı; sıfır ev fiyatları yüzde 10-11 civarında zamlandı. Geçtiğimiz ay 450 bin TL istenen evin fiyatı 500 bin liraya fırladı! Uzmanlara göre, kredi faiz oranlarındaki indirim konut sektörünün nefes almasını sağlayabilir ancak komadan çıkaramaz. Zira faiz oranları yüzde 1’in altına bile düşse vatandaşın alım gücü eridi. Geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyona dayandı. İç talep yetersiz. Ve en önemlisi AKP’nin güven vermeyen ekonomi politikası insanların harekete geçmesini, yatırım yapmasını engelliyor. Dolayısıyla 3,25 puanlık faiz indiriminden çok fazla şey beklemek hayali!
Türkiye’de krizi en fazla hisseden sektörlerden biri de konut. Artan maliyetler, dolar kurundaki afaki yükseliş ve ekonomik kriz konut sektörünü komaya soktu. Ülkeyi 17 yıldır tek başına yöneten iktidarın ‘betona’ dayalı ekonomi modeli duvara tosladı. Elde kalan konut sayısı 1 milyona dayandı.
KONUT SEKTÖRÜ ÇIKMAZA GİRDİ
Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, konut satışları 2019 Haziran ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 49 azaldı. 2019 Temmuz ayında ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,5 oranında azalarak 102 bin 236 olduğu bildirildi. Yılın ilk altı ayında sektör bir önceki döneme göre yüzde 22 civarında küçüldü. Son bir yılda kapanan inşaat firmasının sayısı 4 bin 579. BETAM’a göre sektörün 15 aylık istihdam kaybı 640 bin civarında.
ERDOĞAN ‘İNECEK’ DEDİ, İNDİ!
Merkez Bankası, politika faizlerini düşürdü. Yüzde 3.25’lik indirim ile yeni faiz oranı 16.50 oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “inecek” dediği faizler son üç ayda yüzde 24’den yüzde 16.50 oranına çekilmiş oldu. MB’nin faiz indirimi kararının ardından kamu bankaları da konut kredisi faiz oranlarına güncelledi. Bir kaç ay önce yüzde 1,5-2 bandında olan konut kredisi faiz oranları bugün yüzde 1 seviyelerine çekildi.
200 BİN LİRA DAHA AZ FAİZ ÖDENECEK
Bugün kamu bankalarından 300 bin liralık 180 ay vadeli bir kredi kullanmanız durumunda toplamda ödeyeceğiniz para 650 bin liraya yakın. Faiz oranlarının yüzde 1,5’lerde olduğu dönemde ödeyeceğiniz miktar 850 bin lirayı buluyordu. İşte aradaki bu 200 bin liralık fark müteahhitleri de cezbetti ve ev fiyatları yüzde 10-11 civarında zamlandı! Geçtiğimiz hafta 500 bin liradan satılan ev bugün 550 bin lira!
FAİZ DÜŞÜŞÜ ÇARE OLACAK MI?
Kredi faiz oranlarındaki düşüş komadaki sektörün nefes almasını sağlayabilir. Ancak eldeki stok miktarı çok fazla. 1 milyondan fazla konut stoğu var! Bu da sorunun 3,25 puanlık faiz indirimiyle çözülemeyeceği açık. İkinci olarak ekonomideki belirsizlik insanları harekete geçmekten alıkoyuyor. Türkiye’deki insanlar önünü göremiyor. Önünü göremediği için de yatırım yapmaktan kaçıyor. AKP’nin ekonomi yönetimine olan güvensizlik de cabası.
ALIM GÜCÜ ERİDİKÇE ERİDİ!
Ve belkide en önemlisi insanlar 5-6 yıl öncesine göre kredi kullanma konusunda isteksiz. Zira alım gücü azaldı. AKP iktidara geldiği 2002 yılında asgari ücretle ayda 10 çeyrek altın alınabiliyordu. Bugün asgari ücret 2 bin 20 lira. Alınabilecek çeyrek altın sayısı ise tanesi 437 liradan 4,5 adet! Alım gücü AKP rejiminin iktidarda olduğu dönemde tam anlamıyla eridi! İşsiz sayısı resmi rakamlara göre 4,5, resmi olmayan rakamlara göre ise 7 milyondan fazla. İşi bine olmayan insanlardan para harcamasını beklemek ne kadar mantıklı?
