Rusya’dan S-400 füzelerini aldığı F-35 programından çıkarılan Türkiye’nin kaybının milyarlarca dolara ulaşacağı belirtiliyor. Türkiye şu ana kadar projeye 1,25 milyar dolar ödese de F-35 uçaklarını alamadığı için kaybının 12 milyar dolara çıktığı aktarılıyor.
Pentagon, Türkiye’nin programdan çıkarıldığına ilişkin resmi bildirimi Milli Savunma Bakanlığı’na yapmıştı.
DW’nin aktardığına göre, bir dönem Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği görevinde de bulunmuş olan emekli büyükelçi Faruk Loğoğlu da, “Amerika, S-400’e takmıştı. Türkiye, S-400’leri elinden çıkarmadığı gibi diplomasiyi de işletemedi ve sonuçta F-35 programından çıktı. Şimdi sadece Türk-Amerikan ilişkisinde değil, Türkiye-NATO ilişkisinde de büyük sorun var” yorumu yapıyor.
Türkiye, F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Programı’na (JSF) 2007’de imzaladığı bir ortak mutabakat zaptı ile ortak üretici olarak katıldı. Amerika, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Danimarka, Kanada ve Norveç programın diğer katılımcılarını oluşturdu. Türkiye’ye belli süreler içinde 6 F-35 uçağının mülkiyeti verildi ancak S-400 krizi çıkınca bu uçaklar Türkiye’ye teslim edilmedi.
Uçaklar için Türkiye’nin 1,25 milyar dolar ödediğini açıklayan AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin yaptığı ödemeyi Amerika’dan isteyeceğini duyursa da, bu sürecin nasıl işletildiğine ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı.
“Türkiye’nin kaybı 12 milyar dolar”
Ekonomik ve Dış Politikalar Araştırma Merkezi (EDAM) Başkanı Sinan Ülgen, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının S-400’lerle doğrudan bağlantılı olduğuna dikkat çekerken, “Konunun iki boyutu var. Türkiye hem üretim zincirinden çıkarıldı hem de Türkiye’ye F-35 uçaklarının verilmesi engellendi. Türk savunma sanayiinin burada 12 milyar doları bulan bir kaybı var” diyor.
Türkiye’nin ABD’den gelecek yaptırımlarla karşı karşıyayken, 2017’de S-400 anlaşması yaparak tercihini Rusya’dan yana kullandığını söyleyen Ülgen’e göre Pentagon’dan yapılan son resmi bildirimin hiç de “arzu edilmeyen bir sonuç” olduğuna dikkat çekiyor.
“Hasımdan S-400 alınmaz”
Emekli Büyükelçi Selim Yenel ise Türkiye’nin Rusya’dan S-400 almasının “büyük hata” olduğunu söylüyor. “Çünkü NATO’ya göre Rusya, en hafifinden bir hasım, buna göre politikalar yapılıyor. Siz hasmınızdan S-400’leri alırsanız tabii ki tepkiler yaratır” diyen Yenel, Erdoğan’ın eski başkan Donald Trump ile kurduğu ikili ilişki çerçevesinde yaptırımların geciktiğini ama önlenemediğini de vurguluyor.
Yakın tehlike: 24 Nisan
ABD’yle S-400 krizini nasıl çözeceği büyük muammaya dönüşen Ankara’yı F-35 sarsıntısından sonra şimdi 24 Nisan da sarsacak mı? Diplomatik kulislerde en çok üzerinde durulan soru; üç aydır ABD başkanlık koltuğunda oturan ve bu süre zarfında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı aramayan Joe Biden’ın 1915 olaylarını 24 Nisan’da soykırım olarak tanıyıp tanımayacağı.
Amerikan medyası ABD’li yetkililere dayandırarak Biden’ın “Ermeni Soykırımını Anma Günü” olarak kabul edilen 24 Nisan’da, 1915’te Osmanlığı İmparatorluğu tarafından bir buçuk milyon Ermeni’nin sürgün sırasında öldürülmesini “soykırım olarak tanıyacağı” yönünde haberler yaptı.
EDAM Başkanı Ülgen, bu tür haberlerin Biden öncesindeki ABD başkanlarının göreve ilk geldikleri zamanlarda da çıktığını hatırlatıyor ve “Açıkçası göreceğiz. Ama Biden 1915 olayları için soykırım derse bu Türk-Amerikan ilişkileri için yeni ve büyük bir kriz noktası olacak” değerlendirmesi yapıyor.
