HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Türkiye yeni güne yeni bir zamla uyandı. Artan döviz kurunun da etkisiyle konut, sanayi ve ticarethanelerde kullanılan elektriğe dün itibariyle yüzde 5.75 zam geldi. TÜİK’e göre yıllık enflasyon yüzde 11.77. Ancak geçtiğimiz yılın bu dönemine göre elektrik yaklaşık yüzde 38, son 3 yılda ise yüzde 82 oranında zamlandı. Enflasyon yüzde 12’lerdeyse elektriğe neden bir yılda yüzde 38 zam yapıldı sorusu cevapsız. Elektrik zammının önümüzdeki günlerde gıda fiyatlarına da yansıması bekleniyor.
Elektrik zammı en çok da TRT’ye yaradı. Zira TRT, her faturadan yüzde 2 pay alıyor. Faturalar kabardıkça, TRT’nin vatandaşın cebinden çektiği para da artıyor. Bandrol ve elektrik faturalarından 2015, 2016, 2017 ve 2018’de toplam 8 milyar liraya yakın gelir elde eden TRT’nin geçtiğimiz yıl ve 2020’nin ilk 9 ayında milletin cebinden ne kadar çektiği bilinmiyor! Ancak rakamın geçtiğimiz yıl yapılan zamlarla birlikte 3 milyarı bulduğu tahmin ediliyor. Sorun şu ki her yıl kasasında yaklaşık 2,5-3 milyar lira bulan TRT, buna rağmen zarar etmeyi başarıyor. Kurumun son iki yıldır milletin cebinden ne kadar çektiği, buna rağmen ne kadar zarar ettiği bilinmiyor; zira üç yıldır faaliyet raporu bile açıklanmıyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın, “Ben döviz kuruna hiç bakmıyorum, o beni ilgilendirmiyor.” açıklamasının üzerinden iki gün geçmeden elektrik fiyatları döviz kuruna bağlı olarak zamlandı. Buna göre konut, sanayi ve ticarethanelerde kullanılan elektriğe yüzde 5.75 zam geldi. TÜİK, geçtiğimiz haftaya göre elektrik fiyatlarının aynı döneme göre yüzde 32,5 arttığını açıklamıştı. Son zamla birlikte bir yılda elektriğe gelen zam yaklaşık yüzde 38 oldu. Son üç yılda yapılan zam oranı ise yüzde 82! Üç yıl önce 60-70 TL fatura ödeyen vatandaşlar bugün 120-130 lira ödemek zorunda.
FATURALAR KABARDIKÇA TRT’NİN PAYI ARTIYOR
Elektriğe gelen zamlar en çok TRT’yi sevindiriyor. Zira TRT, her faturadan yüzde 2 pay alıyor. 13 televizyon, 16 radyo, 38 dil ve lehçede web yayını ve 4 basılı dergisi ile Türkiye’nin en büyük medya kuruluşu olan TRT’nin gelirlerinin yaklaşık yüzde 90’nını elektrik hasılat payı ve bandrol ücretleri oluşturuyor. 33 milyon elektrik abonesi, AKP’nin yayın organı haline gelen TRT’ye yılda 100 milyonlarca TL ödüyor… Özerk bir kurum olan TRT, yılda 2,5 milyar civarında parayı hiç bir şey yapmadan bandrol ve elektrik hasılat payı olarak kasasında buluyor. TRT’nin 2016 yılı faaliyet raporuna göre bandrol ve TRT Payı gelirleri 1,8 milyar TL. Yani vatandaş 2016’da TRT için 1,8 milyar lira ödemiş! 2017’de 2.1 milyar lira olan bandrol ve elektrik hasılatı geliri 2018’de yaklaşık 2,4 milyar lira olarak kayıtlara geçti.
3 YILDIR FAALİYET RAPORU YAYINLANMIYOR
Sayıştay, 2015’de hazırladığı raporda, “Kurum giderlerinin, gelirlerine uygun olmayan hızlı artışı kurumun finansman açığının büyümesine yol açmaktadır. Kısa vadede yeterli ve hızlı bir tasarrufa gidilmesi gerektiği ortadadır.” uyarısında bulunmuştu. Zira 2015’de bandrol ve elektrik faturalarından kurumun kasasına tam 1 milyar 700 milyon TL giren TRT, buna rağmen 2015’i 147 milyon TL zararla kapattı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın geçtiğimiz aylarda yayınladığı Kamu İşletmeleri Raporu’nda yer alan bilgilere göre ise, 2018 yılında TRT’nin faaliyet kârı bir önceki yıla göre yüzde 121.2 geriledi ve kurum 92 milyon lira zarar etti.
FAALİYET RAPORLARI SIR GİBİ SAKLANIYOR
264 milyon lira ilan ve reklam geliri elde eden kurumun, hizmet alımı için ne kadarlık ödeme yaptığı ise bilinmiyor. TRT’nin son 3 yıldaki zararı ile geçtiğimiz yıl elektrik ve bandrol gelirlerinden ne kadar para aldığını tam olarak bilmiyoruz! Zira en son faaliyet raporu 2016’da yayınlandı. Faaliyet raporu 3 yıldır yayınlanmıyor. Ve faaliyet raporunun neden yayınlanmadığı da açıklanmıyor.
