YUSUF DERELİ | HABER İNCELEME
İstanbul’da konut kira artışı hız kesmiyor. Megakentte ortalama kira 13 bin lirayı aştı. Bir gayrimenkul platformunun araştırmasına göre, kiralar mart ayında aylık yüzde 11 artış gösterdi. Yükseliş bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 140’ı aştı. Kiralık konut değeri metrekare başına 130 lira oldu.
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Kırklareli mitinginde sebep oldukları fahiş kira meselesini yine kendilerinin çözeceğini söyledi. Erdoğan, “Bizim vaadimiz açık; ülkemizin kalkınma hamlelerini nasıl gerçekleştirdi isek bugün de milletimizin ne meselesi varsa biz çözeriz. Kira problemini de çarşı pazardaki aşırı fiyat artışlarını da yine biz çözeriz.” dedi.
Burada temel bazı sorunlar var.
- Şöyle ki; konut fiyatları ve dolayısıyla kiraların fahiş rakamlara çıkmasının temel sebebi Erdoğan’ın uygulamaya koyduğu sözde düşük faiz politikasına dayanan ‘yeni Türkiye ekonomi’ modeli. Yani Erdoğan aslında kendisinin bizzat sebep olduğu ‘barınma krizini’ yine kendisinin çözeceğini iddia ediyor…
- Ayrıca ‘barınma’ sorunu son üç yılda zirveye çıktı. Rejimin ‘çözüm’ adına uyguladığı hiç bir politika işe yaramadı. Yüzde 25’lik kira artış sınırlamasının gerçek hayatta neredeyse hiç bir karşılığı yok. Ev ya da dükkan sahibi, yüzde 100 hatta 200 artış yapıyor. Kiracı kabul etmeyince, ‘Evimden çık’ diyor.
- Son olarak madem bu sorunu siz çözebiliyorsunuz; 3 yıldır neden çözemediniz? Fahiş kira sorununu çözmek için neden 14 Mayıs sonrasını bekliyorsunuz?
KİRALAR NEDEN ARTIYOR?
İstanbul’da 2020 yılının başında 1.500-2.000 TL olan evlerin kiraları bugün 12-13 bin lira! 3 yıldaki artış oranı yüzde 500’ün bile üzerinde. Bir gayrimenkul platformunun araştırmasına göre İstanbul’da sadece son bir yıldaki kira artış oranı yüzde 140!
Kiraların artmasının bir çok sebebi var. Bunların en önemlisi AKP rejiminin uyguladığı ekonomi politikası. 2019 yılı sonunda ucuz faizli konut kredisi verildi. Vatandaşlar akın akın ev almaya koştu. Talep artınca fiyatlar katlandı. Konunun uzmanlarına göre yeteri kadar ‘arz’ olmaması da fiyatların artmasında etkili oldu. Bu meselenin bir yanı…
Ayrıca, Erdoğan’ın faiz inadı döviz kuru ve buna bağlı olarak enflasyonu patlattı. Enflasyon TÜİK’in tartışmalı verilerine göre bile geçtiğimiz yılın sonuna doğru yüzde 85’i gördü. Türk Lirası pul oldu. Girdi maliyetleri arttı. Ev fiyatları fırladı. Bununla birlikte kiralarda inanılmaz bir hızla tırmandı. Kısaca; girdi maliyetleri kontrol altına alınmadan ev kiralarının inme ihtimali yok!
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın açıkladığı verilere göre; Konut Fiyat Endeksi 2023 yılı şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak yüzde 141.5 oranında arttı.
YABANCILARA KONUT SATIŞI, DEVEDE KULAK!
Bir de mülteci sorunu var. Resmi verilere göre 5 milyona yakın mülteci var. Resmi olmayan verilere göre rakam 10 milyonun bile üzerinde. Bu da doğal olarak ev fiyatlarının ve kiraların artmasında önemli bir etken.
Yabancılara konut satışı da ev fiyatlarını ve kiraları artıran bir başka sebep olarak gösteriliyor ancak bunun etkisi ekonomi politikalarının neden olduğu artışın yanında devede kulak kalıyor. Yabancılara yapılan konut satışları Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38,7 azalarak 3 bin 415 oldu. Mart ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 3,2 oldu.
