Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB), resmi sitesinde nikah tanımı yaparak, bulûğ çağına girmiş olanların dinen nikahlanabileceğini, bulûğ yaşının alt sınırını kızlarda 9, erkeklerde 12 olarak belirttiği iddia edilmişti. Bunun üzerine bir açıklama yapan DİB, bazı basın yayın organlarında yer alan başkanlığın, kız çocuklarının erken yaşta evlenebilecekleri yönünde açıklamada bulunduğuna dair haberlerin asılsız olduğu ve kesinlikle gerçeği yansıtmadığı kaydetti.
Başkanlıktan yapılan yazılı açıklamada, başkanlığın “Dini Terimler Sözlüğü” isimli yayınındaki tanım ve maddelerin çarpıtılmasıyla böyle bir iddia üretmenin iyi niyetle izah edilemeyeceği belirtildi. Bazı basın yayın organlarında yer alan başkanlığın, kız çocuklarının erken yaşta evlenebilecekleri yönünde açıklama yaptığına dair haberlerin asılsız olduğu ve kesinlikle gerçeği yansıtmadığı kaydedilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Kız çocuklarını anne olma ve aile kurma sorumluluğuna sahip olmadan, psikolojik ve biyolojik olgunluğa erişmeden evlendirmek, nikahta rıza ve irade hürriyetini şart koşan İslam dini ile bağdaşmaz. Nitekim Başkanlığımız, tarihi boyunca erken yaşta evliliklere asla onay vermemiştir, vermeyecektir. Kurumumuz tarafından gerçekleştirilen Din Şuraları ve İl Müftüleri Seminerleri gibi üst düzey toplantıların Sonuç Bildirgelerinde, kız çocuklarını erken yaşta evlendirmenin asla dini referanslarla desteklenemeyeceği defalarca kayda geçirilmiştir. Din İşleri Yüksek Kurulumuzun görüşü de bu yöndedir.”
Diyanet’in resmi sitesindeki ‘Dini Kavramlar Sözlüğü’ bölümünde ‘bulûğ’ ve ‘nikâh’ kelimelerinin açıklamaları tartışma başlatmıştır.
Dini Kavramlar Sözlüğü bölümünde ‘bulûğ’ için şu ifadelere yer verilmişti:
Sözlükte “ulaşmak, yetişmek, iş gayesine varmak gibi” anlamlara gelen bulûğ, fıkıh terimi olarak, bir kimsenin çocukluk dönemini bitirip, ergenlik çağına ulaşması demektir. Bulûğ çağına ulaşan kimseye bâliğ denir. Ergenlik yaşı çocuğun vücut yapısına ve iklim şartlarına göre değişebilir. İslâm hukukçularınca bulûğ çağının alt sınırı, erkekler için 12, kızlar için 9 yaş olarak belirlenmiştir. Bu yaşa ulaştıktan sonra erkeğin ihtilam olması, baba olabilme devresine girmesi; kızın da adet görmesi, gebe kalabilme çağına ulaşması fiilî olarak bâliğ olmalarıdır. Ancak erkek ve kızlar 15 yaşlarına ulaştıklarında, kendilerinde bu erginlik alametleri görülmese de bâliğ olduklarına hükmedilir. Buluğ, kişinin dinen mükellef sayılıp, yetişkin insan statüsünü kazandığı dönemdir. Bu çağa ulaşan ve akıllı olan kimse artık tam edâ ehliyeti kazanır. Böylece, ibâdet, helal ve haram gibi dinî hükümlere muhatap; cezâî, malî ve hukukî yükümlülüklere ehil olur.
Dini Kavramlar Sözlüğü bölümünde ‘nikâh’ için şu ifadelere yer verilmişti:
Sözlükte “evlenmek ve cinsi ilişkide bulunmak” anlamına gelen nikâh, bir fıkıh terimi olarak, karşı cinsten iki kişinin, birlikte yaşamalarına ve karşılıklı yardımlaşmalarına imkân veren ve taraflara karşılıklı hak ve sorumluluklar yükleyen bir sözleşmedir. Medenî bir sözleşme olan nikahı Hz. Peygamber tavsiye etmiş ve “Nikâh benim sünnetimdir.” buyurmuştur (İbn Mâce, Nikâh, 1). Evlilik, kişiyi zinadan korur, insan neslinin devamını sağlar. Kişinin gayri meşru ilişkiye girme tehlikesi bulunması halinde evlenmesi vaciptir. Buna karşılık, eşlerin birbirine karşı olan hak ve sorumluluklarını yerine getiremeyeceği ve haksızlık yapacağı kanaatinin ağır basması halinde ise mekruhtur. Bunların dışında evlilik sünnettir. Nikâhın, iki şahit huzurunda tarafların irade beyanında bulunmak suretiyle akdedilmesi gerekir. Buluğ çağına erişmiş kadının velisi olmaksızın kendisinin nikâhlanabilmesi mümkün olmakla birlikte, velisinin de bulunması menduptur. Nikâhın sahih olması için, evlenecek kişilerin evlilik engelleri bulunmamalıdır. Şartlarına uygun olarak gerçekleşen evlilik; dinin izin verdiği ölçüler içinde eşleri birbirine helâl kılmakta, hısım akrabalığı, nesep, miras, mehir, nafaka gibi hukukî sonuçlar doğurmaktadır. Hukuken tanınmayan evlilikte, bu sonuçlar güvence altına alınamadığından, resmen tescil ettirilmeyen evlilik kanunen suç olduğu gibi, dinen de doğru değildir.
