‘’Hastaneye ilk gittiğimizde sadece soğuk algınlığı denilmişti. İki gün sonra zatürre olduğu söylendi.” Kış aylarında bu cümleyi kuran ailelerin sayısı azımsanmayacak fazla. Çocuk Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ercan Tutak, erken tanı ve uygun tedavi ile tamamen iyileştirilebilen zatürrenin, özellikle 1-4 yaş arası çocuklarda ölüm nedenlerinin yüzde 40’ına tekabül ettiğini söylüyor.
Ateş ve öksürük bulguları ile hastaneye gelen bir çocuğun önceden zatürre olabileceğini öngörmenin mümkün olmadığına işaret eden Tutak, ‘’Akciğer enfeksiyonları soğuk algınlığı bulguları ile başlar. Akciğere yerleşip tipik bulguların ortaya çıkması birkaç günü bulabilir. 39 derece ve üzeri yüksek ateş, öksürük, balgam çıkarma, iştahsızlık, halsizlik, çabuk yorulma, sık ve zor nefes alma, hırıltılı solunum, göğüs ağrısı, karın ağrısı, dudakta uçuk belirtileri ciddiye alınmalı.’’ diyor.
Zatürrenin çocuklarda her yaş grubunda görülebildiğini belirten Doç. Dr. Ercan Tutak, 8 risk faktörünü ise şöyle sıralıyor:
- Çocuğun 2 yaş altı ve hiç anne sütü almamış olması
- Bebeğin erken ve prematüre doğması
- Olumsuz sosyo-ekonomik şartlar
- Yetersiz beslenme
- Kötü hijyenik koşullar
- Kalabalık ortamlarda yaşama
- Sigara dumanına maruz kalma
- Bağışıklık sistemini etkileyen kronik hastalıklar
Tutak, Zatürre konusunda şu önemli bilgileri paylaşıyor: Zatürre tedavisi sonrası çocuğun akciğerinde herhangi bir hasar olup olmayacağı ailelerin en çok merak ettiği konulardan biridir. Akciğer enfeksiyonlarının birçoğu tedavi ile tamamen düzelir ve çocuk sorunsuz bir şekilde, herhangi bir özel tedbir almaksızın hayatına devam edebilir. Sadece ağır enfeksiyonlardan sonra özellikle akciğerde apse oluşumu yani enfekte sıvı birikimi nedeni ile göğse tüp takılarak sıvının boşaltılması gereken durumlarda kalıcı hasar durumu yaşanabilir. Bazen cerrahi olarak bu bölgenin tamamının veya sadece akciğer zarının çıkarılması gerekebilir.
Zatürrenin tekrar etme riski oldukça düşük
Zatürre geçiren bir çocuğun tekrar zatürre olma riski, eğer altta yatan bir bağışıklık yetersizliği yoksa daha önce hiç zatürre geçirmemiş çocukla aynıdır. Zatürreden korunmak için öncelikle bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve solunum yoluyla enfeksiyonların yayılımını kolaylaştıracak; kalabalık, havalandırması kötü, sigara içilen ortamlardan uzak durulması gereklidir. Bağışıklığın güçlendirilmesi beslenmenin dengeli, yeterli olması ve yaşa uygun aşıların zamanında uygulanması ile sağlanabilir. Pnömokok, suçiçeği, kızamık, hemofilus influenza ve grip aşıları akciğer enfeksiyonlarına karşı çocukları büyük oranda korur. Eğer bir çocukta zatürre yılda ikiden fazla veya toplamda üçten fazla tekrarlıyorsa ya da iyileşme beklenenden uzun sürüyorsa altta yatan diğer nedenler araştırılmalıdır. Çocuk mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanı tarafından kistik fibrozis, reflü, solunum yollarına yabancı cisim kaçması ve doğumsal bazı akciğer anormallikleri açısından değerlendirilmelidir.
