Çin aşısında ‘aracı vurgunu’

HABER İNCELEME | İLKER DOĞAN 

AKP rejiminin yayın organ haline gelen TRT, farkında olmadan yılın haberlerinden birini patlattı! Salgında gerçek rakamları gizlediği aylar sonra ortaya çıkan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın, Çin aşısının alımında ‘aracı firma olmayacağı’ yönündeki açıklamaları da yalan çıktı. TRT Muhabirinin Çin’den paylaştığı fotoğraf, aşıların ‘Keymen’ ilaç firması tarafından Türkiye’ye getirildiği ortaya koydu. Söz konusu firmanın Sinovac’ın Türkiye distribütörü olduğu açıklandı. Ancak iktidar temsilcileri dün akşam saatlerine kadar konuya ilişkin tek kelime açıklama yapmadı. 

ENDONEZYA 13 DOLARA ALDI, TÜRKİYE 70!

Aşıda aracı firma kullanıldığının ortaya çıkması ‘fiyat’ tartışmalarını da alevlendirdi. Zira Çin aşısı piyasanın en pahalısı olarak biliniyor. İddiaya göre Türkiye söz konusu aşının iki dozu için 70 dolar ödeyecek. 50 milyon aşı için imzalar da atıldı. Aynı aşıya Endonezya ise 13,6 dolar ödeyecek! Arada neredeyse 57 dolar fark var. Endonezya’nın 13,6 dolara anlaştığı aşı için Türkiye’nin neden 70 dolar ödediği bilinmiyor.

İddiayı ilk olarak CHP Milletvekili Murat Emir, 9 Aralık’ta ortaya attı. Murat Emir, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın söylediklerinin aksine Çin’den gelecek ilaç için iktidara yakın bir aracı firma kullanıldığını söyledi. Emir, “Çin aşısı 10 gündür Türkiye’de. Aşıyı getiren firma da her zamanki gibi yine Keymen İlaç oldu. Aşı 10 gündür el altından AKP’li siyasilere, aile dostlarına, nüfuzlu kişilere ve tanıdıklara yapılmaya başlanmış bile” ifadelerini kullandı. 

BAKAN YALANLADI: ARACI YOK, DMO DOĞRUDAN ALACAK!

Murat Emir’in iddiaları Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya soruldu. Koca, bir köşe yazarına verdiği demeçte, “Bu kesinlikle doğru değil. Biz anlaşmamızı doğrudan Sinovac’ın kendisiyle yaptık. DMO yani Devlet Malzeme Ofisi ve Sinovac arasında herhangi bir aracı filan yok” dedi. Ancak tıpkı pandemide gerçek rakamların gizlenmesi gibi burada da gerçeğin ortaya çıkması uzun sürmedi. TRT muhabirinin farkında olmadan Çin’den yaptığı bir fotoğraf paylaşımı, ilaçların Keymen İlaç firması tarafından getirildiğini ortaya koydu. Fotoğrafta aşıların üzerinde ‘Keymen İlaç’ yazdığı görüldü.

BİR SÖYLEDİĞİNİZ DE DOĞRU ÇIKSIN!

Skandala ilk tepki iddiayı ortaya atan Murat Emir’den geldi. Sosyal medya hesabı üzerinden, “Sağlık Bakanı’na aylardır “Çin aşısında aracı firma olacak mı?” diye soruyoruz. Keymen İlaç’ın aşıyı getirdiğini söylediğimizde de Bakan, “Aracı yok” demişti. Oysa bugün gelen fotoğrafta kolilerin üzerinde Keymen yazdığını görüyoruz. Bir kere de söylediğiniz doğru çıksın.” cümlelerini paylaştı. 

İKTİDAR SESSİZ, FİRMA KONUŞMUYOR 

İktidar temsilcileri sessizliğini koruyor. İktidara yakın gazeteciler ise Sağlık Bakanlığı yetkilileri ile görüştüklerini, Keymen İlaç’ın Sinovac’ın Türkiye distribütörü olduğunu anlatıyor. Firma yetkilileri de gazete ve televizyonlara konuşmuyor.

FİYAT DÜNYA ORTALAMASININ ÜZERİNDE

Söz konusu gelişme aşı fiyatlarını yeniden gündeme getirdi. Türkiye, ilaçlara diğer bütün ülkelerden daha yüksek ücretler ödüyor. Bunu bizzat Sağlık Bakanı Koca itiraf etmişti. Koca, “Sipariş ettiğimiz aşının (Sinovac) fiyatı dünya ortalamasının üzerinde ama vatandaşlarımızdan ücret almayacağız” demişti. 

ENDONEZYA 13,6 DOLARA ALDI

Çin’le 50 milyon doz aşı için anlaşma imzalandı. İddiaya göre iki dozu için 70 dolar ödenecek. (Bir kişiye iki doz vurulması gerekiyor) Rakamın 75 dolar olduğunu yazanlar da var. Bu konuda da net bir bilgi yok. Ancak aynı ilacı Endonezya’nın 13,6 dolara aldığı biliniyor. Arada 57 dolar kadar fark var. Söz konusu rakam kabul edilebilir bir fark değil. Aradaki bu farkın ne kadarının aracı kuruma gideceği de bilinmiyor. Ancak basit bir hesapla her bir aşıda aracı firma 20 dolar kazansa (25 milyon x 20) toplam kazancı 500 milyon dolar oluyor. Bu da yaklaşık 3 milyar 750 milyon TL yapıyor. 

EN PAHALISI SİNOVAC

Peki Türkiye Sinovac’ı değil de Pfizer-BioNTech’i tercih etseydi ne kadar ödeyecekti? Yaklaşık 40 dolar. Neredeyse yarı yarıya daha ucuz. Diğer aşılar Oxford AstraZeneca 4, Sputnik V 10, Moderna 37 dolardan satılıyor.