ÖZEL HABER | HASAN CÜCÜK
Karen Haekkerup, Eylül 2011’de iktidara gelen sol koalisyonun büyük ortağı Sosyal Demokrat Parti’nin en başarılı bakanlarından biriydi. 10 yıldır mecliste olan Haekkerup, Ekim 2014’de ani bir kararla, politik kariyerinin zirvesindeyken hem adalet bakanlığına hem de politikaya veda ettiğini açıkladı.
Henüz 40 yaşında olan Karen Haekkerup, önünde uzun bir politik gelecek olmasına karşın Çiftçiler Birliği’ne başkan olmayı tercih etti.
Haekkerup, 10 yıllık Meclis kariyerine son noktayı koyarken ‘Asla politikaya geri dönmem’ dedi. Yıllar geçmesine raümen zirvesine çıktığı siysseti geri dönmeyip, sözünü tuttu.
Karen Haekkerup ne ilk ne de son örnek. Siyaset zenginleşme aracı olmadığından çok sayıda Avrupalı politikacı, ömür boyu meslek olarak görmediği siyasete genç sayılacak yaşta veda ediyor.
Fredrik Reinfeldt, 2006-2014 arasında İsveç başbakanlığı yaptı. Eylül 2014’te yapılan genel seçimlerde liderliğini yaptığı Liberal Muhafazakâr Parti seçimleri kaybedince parti başkanlığından istifa ettiği gibi politikaya da veda etti. Yaşı 50 olmasına karşın ‘geri dön’ çağrılarına da olumsuz cevap verdi. Reinfeldt, kurumsal yönetim ve medya sektörüne danışmanlık hizmetleri verecek bir şirket kurarak ticari yaşama merhaba dedi. Seçim kaybeden liderlerin görevini bırakması Avrupa siyasetinin yazılı olmayan kuralları arasında uzun yıllardır yer alıyor. Çoğu lider sadece pareti başkanlığını değil, siyaseti de bırakıyor.
Avrupa’da milletvekili olmanın ayrıcalığı ve ‘Siz benim kim olduğumu biliyor musunuz’ cümlesinin hiçbir anlamı yok. Avrupa’daki birçok ülkede yasama dokunulmazlığı geniş kapsamlı değil. Almanya, Belçika, Danimarka, Avusturya, İsveç, İtalya, Fransa, İspanya, İsviçre, İzlanda, Lüksemburg, Norveç, Portekiz ve Yunanistan’da suçüstü yakalanan milletvekili için dokunulmazlık geçerli değil. İsviçre’de ise ülke dışına kaçma riski olan milletvekilleri tutuklanabiliyor.
Türkiye’de milletvekili olmanın en cazip yönü ‘statü’ oluyor. Milletvekili olunca protokolün ön sıralarında yer buluyorsunuz. Sıradan vatandaşlıktan çıkıp VIP oluyorsunuz. Avrupa’da protokol kuralları Türkiye’ye kıyasla yok denecek kadar az. Otobüste veya trende seyahat ederken milletvekili ile karşılaşmanız sıradan bir durum. Danimarka, Hollanda ve İsveç gibi ülkelerdeki vekillerin en tercih ettiği makam aracının başında ‘bisiklet’ geliyor. Hatta bazı bakanlar kırmızı plakalı aracı yerine bisiklet kullanmayı tercih ediyor.
Kurallar ister vatandaş isterse milletvekili olsun herkes için geçerli. Avrupa’da aşırı hızdan ceza yiyen ve ehliyetine el konan milletvekili veya bakan haberlerini okumak oldukça sıradan bir durum. 2006’da dönemin Danimarka Adalet Bakanı Lene Espersen kendi otomobiliyle giderken sağa dönmek için hereket hâlindeyken arkadan gelen küçük bir motosiklete çarpmıştı. Motosikletin sürücüsü acil serviste ayakta tedavi olurken, kazadan sonra Lene Espersen kendisine bağlı olarak görev yapan polisi arayıp haber vermişti. Kazada suçlu bulunan Espersen 1500 kron (200 Euro) ceza ödemiş ve ehliyetine 2 yıl el konmuştu.
Maaşı ve statüsü normal vatandaşınkinden farklı olmayan politikacılığı meslek olarak daha çok idealistler seçiyor. Ve en önemlisi partinin politikasıyla hayatını özdeşleştirenler tercih ediyor. Partiler arasında gel-gitlerin yok denecek kadar az olduğu Avrupa’da, lider tek seçici değil. Milletvekili adaylığında son sözü parti üyeleri söylüyor. Parti üyelerinin onayını almayan birinin adaylığı söz konusu olmuyor.
Hele parti üyesi olmayan birinin tepeden gelen onayla aday olmasına rastlanmıyor. Milletvekili adayları Türkiye’de olduğu gibi seçimlere iki ay kala değil, parti teşkilatında yapılan ön seçimlerle aylar, hatta yıllar öncesinden belli oluyor. Sıralamayı genel merkez değil, parti teşkilatı belirliyor. Kısacası Avrupa’da milletvekili olmak ayrıcalık getirmediği gibi, çoğu zaman sorumluluk ve aşırı çalışmadan dolayı bazı vekiller özel sektöre geçmenin yollarını arıyor. Siyasette mezarda emeklilik kavramı bulunmuyor.
