Bu üçlüye dikkat

Kriz kâhini Marc Faber’e göre Türkiye, Arjantin ve Brezilya küresel krizi tetikleyecek

HABER-ANALİZ | SEMİH ARDIÇ

Piyasalarda Marc Faber için en fazla kullanılan iki unvan var: “Kriz kâhini” ve “doktor kıyamet”.

1946 İsviçre doğumlu Faber kurucu editörü olduğu Gloom Boom&Doom Report’ta aylık yatırım raporları yayımlıyor.

“Parlama, patlama ve çöküş” anlamına gelen üç kelimeden müteşekkil internet sitesi üzerinden de hizmet veriyor. Dünyada büyük yatırımcıların hemen hepsi raporları için Faber’e yüklü ödemeler yapıyor.

AZ VE ÖZ KONUŞUR

Yatırımcılar nezdinde muazzam bir itibara sahip Marc Faber az ve öz konuşması ile tanınır. Muhtemel siyasî, iktisadî ve malî riskler tahakkuk etmeden hazırladığı raporlarla müşterilerini daha erken haberdar eder.

Bu yüzden abone şirketler ödedikleri paranın karşılığını kat be kat alır.

Kriz kâhini bu defa ticarî savaşlar ve muhtemel neticeleri hakkında konuştu.

ABD Başkanı Donald Trump’ın fitilini ateşlediği ticarî savaşların dünyada dengeleri değiştirebileceğine dair tespitlere Marc Faber de iştirak ettiğini belirtiyor.

FABER: TİCARÎ SAVAŞLAR ABD’NİN LİDERLİĞİNE SON VEREBİLİR

Faber, İngilizce yayın yapan rt.com (Russia Today) haber sitesine verdiği mülakatta ticarî savaşlardan en fazla ABD’nin zarar göreceğini iddia etti. Amerikan ekonomisini muhafaza etmek adına yola çıkan Trump diğer ekonomilerden niyetinin aksi ile tokat yiyecek.

Trump’ın başlattığı bilek güreşinden Çin ve Rusya’nın kazançlı çıkacağını ifade eden Faber, ABD’nin savaşın kesin kaybedeni olacağından emin.

Kriz kâhini, “mağluplar kulübünde” ABD ile beraber hangi devletlerin yer alacağını da anlatıyor.

TÜRKİYE, BREZİLYA VE ARJANTİN EKONOMİLERİ ZOR DURUMDA

“Avrupalılar Asya ile Asyalılar da Avrupa ile daha çok ticaret yapacak ve ABD’yi aradan çıkaracaklar.” diyen Marc Faber, ticaret savaşının ABD haricindeki mağlupları şöyle sıraladı: “Ekonomileri çok kötü durumda olan Brezilya, Türkiye ve Arjantin.”

ABD ile birlikte bu üç ekonomi de mağlup olacak. Zira her üçü “en kırılgan üç ekonomi” olarak gösteriliyor.

Faber sözlerini bir adım ileri götürüyor ve şu tespitlerde bulunuyor:

• 2008’den sonraki yeni küresel kriz de bu ekonomilerden (Brezilya, Türkiye ve Arjantin) patlak verecek.
• Ticaret savaşıyla birlikte yaşanacak küresel kriz durgunluğu artıracak.
• Küresel büyüme sıfırlanacak.

Türkiye, Brezilya ve Arjantin diğer gelişmekte olan ekonomilere göre daha zor durumda. Üstelik maruz kaldıkları borç krizi bulaşıcı özelliğe sahip.

YÜKSEK BORÇ, CARİ AÇIK VE ERİYEN TL…

Faber; malî sıkıntıları, artan cari açıkları ve büyük miktarlarda dış borçları yetmezmiş gibi mütemadiyen eriyen para birimleri sebebiyle Türkiye, Brezilya ve Arjantin’in küresel bir krizi tetikleyebileceği görüşünde.

Türkiye 460 milyar dolar dış borcu, 57,2 milyar dolar cari açığı ve 7 ayda yüzde 27 eriyen Türk Lirası ile bu tarife birebir uyuyor.

Yeni krizin ne zaman geleceğine dair tarih vermiyor, amma velakin krizin arefesi diye nitelediği şu günlerde en isabetli yatırım formülünü hülâsa ediyor: Yatırım portföyünü nakit döviz, tahvil, değerli madenler ve emlak şeklinde çeşitlendirin.

Yatırımcıların akıl hocası demek istiyor ki borçlanmayın, döviz nevinden nakitte kalın, hisse senedi piyasaları gibi riskli mecralardan uzak durun.

BORSACILAR TİCARET SAVAŞINI HAFİFE ALIYOR

ABD borsalarının dünyada patlak veren ticaret savaşı hakkındaki haberleri göz ardı ettiğini vurgulayan Faber, “Eğer ticaret savaşı varsa, küresel ekonomik büyüme için iyi değildir. Küresel ekonomi zaten yavaşlıyor. Ticarî savaşa devam etmek büyük bir hata olacaktır.” ifadelerini kullanıyor.

Aynı mülakatta sarfettiği şu sözlerden dünyayı zor günlerin beklediği anlaşılıyor:

• Geri kalan tüm dünyaya karşı ABD İmparatorluğu, 1950 veya 60’larda zirve yaptı. Ancak o dönemden sonra diğer memleketler de güçlenmeye başladı.
• Özellikle Çin Halk Cumhuriyeti ve şimdi giderek artan hızda Hindistan artık ipleri ele almaya hazırlanıyor.
• ABD’nin küresel hegemonyası ve etkisi giderek azalıyor. Bu azalış aslında uzun süredir de devam ediyor.
• Bu ticaret savaşı, küresel ekonomik dengelenmede “mutasyon”u hızlandıracak ve ‘diğer’ memleketler daha çok önem kazanacak.
• ABD giderek önemsizleşecek.

YOLUN SONUNDA TÜRKİYE’YE KAYYIM TAYİN EDECEKLER

Faber’in tespitlerinden biz kendi payımıza düşeni alalım…

Kredi notlarımızı indiren Fitch, Moody’s ve Standard&Poor’s gibi kuruluşlara kızacağımıza dünyayı yeni bir krize sürükleyecek kadar perişan halde olduğumuzu ne vakit kabul edeceğiz?

Sadece şirketlerimizin 227 milyar dolar borçlu olduğu büyük para baronlarının işaret edeceği adresten başka bir çıkış görünmüyor.

Gemi su alıyor. Ankara’da herkes koltuk derdinde.

Acı reçeteyi Türkiye’yi aile şirketi gibi idare eden Recep Tayyip Erdoğan’ın iradesine bırakmayabilirler.

Krizin kendi ekonomilerine bulaşmaması için Kemal Derviş benzeri bir komiser tayin edebilirler.

Türkiye ekonomisinin sevk ve idaresi bir nevi kayyıma devredilebilir.

Maalesef yolun sonunda IMF var.