HABER-ANALİZ | SEMİH ARDIÇ
Bundan 5 sene evvel Nasdaq OMX, Türkiye’ye yatırım kararı aldığında Borsa İstanbul (BIST) idaresi hem İstanbul’da hem de New York’ta peşi sıra toplantılar tertip etmişti.
Dönemin BIST Başkanı İbrahim Turhan, Nasdaq’ın kararını “Türkiye’nin istikbaline olan inancının bir nişanesi.” şeklinde tarif etmişti.
Turhan, 73 ayrı devlette borsa işletmeciliği yapan bir firmadan sadece teknoloji transfer etmediklerini, know how (teknik bilgi) için kıymetli bir işbirliğine imza attıkların kaydetmişti.
2023 SENESİNE KADAR KALACAKTI
O günkü beyanlarda Nasdaq’ın 2023 senesine kadar Türkiye’de kalmayı taahhüt ettiği yer alsa da ABD mahreçli firma sessiz sedasız Borsa İstanbul ortaklığından ayrıldı.
Yüzde 5 ortaklıkla girdiği Türkiye’de payını yüzde 7’ye kadar çıkarmıştı.
Nasdaq’ın gelişini neredeyse fener alayı ile kutlayan BIST, gidişten kimseleri haberdar etmedi. BIST’in internet sitesinde ortaklık yapısını gösteren linki tıklayanlar 26 Eylül 2018 itibarıyla Nasdaq ortaklar arasında görünmüyor.
VARLIK FONU’NA GEÇMİŞ HİSSELER
Yabancı ya da yerli bir yatırımcı grup da almamış hisseleri. Nasdaq’ın payı da Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) geçmiş. TVF’nin payı yüzde 80,6’ya yükselmiş.
Borsa’nın hisseleri işlem gören şirketlere getirdiği “Özel Durum Açıklaması” mükellefiyeti Nasdaq’ın çıkışında niye uygulanmadı. BIST kendini muaf tuttu herhalde.
Yatırımcıların böylesine mühim bir hâdiseyi bilmeye hakkı vardı. Sermaye Piyasası Kanunu amir hükümlerini ve piyasa teamüllerini çiğneme pahasına bu bilgi gizli tutuldu.
ERDOĞAN’IN TVF KARARNAMESİ İLE İPLER KOPTU
Niçin böyle bir skandala imza attı BIST? Kanun ve nizam umurlarında olmadığı için oralı bile değiller. İki satır beyanla ortalıkta dolaşan iddialara da cevap verilirdi.
Nasdaq’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye Varlık Fonu’nun yönetim kurulu başkanlığına kendisini ve başkan vekilliğine de damadı Berat Albayrak’ı tayin etmesinden rahatsız olduğu belirtiliyor.
5 sene evvel Türkiye’ye gelirken borsanın özelleştirileceği sözüne yatırım yapan bir firma için TVF kararnamesi tam bir hayal kırıklığı. Özelleştirme şöyle dursun Saray’a doğrudan bağlandı Borsa.
BORSA’DA TEKNİK ARIZA!
Kurların ve faizlerin rekor kırdığı, BIST’in sene başından bu yana yüzde 20’ye yakın gerilediği bir dönemde piyasa üzerinde Erdoğan kılıcının sallanmasından rahatsız olduğu ve gittiği söyleniyor.
Nasdaq’ın gittiğinin ortaya çıktığı gün BIST, Şuhut Ticaret Borsası kadar işlem yapamadı. 10:30’dan 140:00’a kadar “teknik arıza” denilerek işlemler durduruldu. Hisseler, dolayısı ile endeksler sert düştüğünde BIST’in sistemi “teknik arıza” veriyor.
Normal seans akışına geçildiği belirtilen saatten sonra da çok sayıda tahtada “otomatik işlem kesici” devreye girdi.
İddia o ki Yeşil GYO başta olmak üzere onlarca kâğıt taban olunca BIST çareyi şalteri indirmekte bulmuş.
PİYASA DEĞERİ 77 MİLYAR DOLAR ERİDİ
En şeffaf olması icap eden bir müessesede bugün bunlar oldu. Ocak sonunda 14 milyar dolar piyasa değerine sahip Garanti Bankası’nın eylülde 3,1 milyar dolara gerilediği bir piyasada bilgiyi saklamanın kimseye faydası yok.
Garanti’yi en kıymetli marka olduğu için misal verdim. Borsa’nın değeri, yani işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri aynı dönemde 77 milyar dolar eridi.
BIST Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ’ın tenzil-i rütbe ile Halkbank yönetim kurulu üyeliğine tayin edildiği tarihin üzerinden neredeyse iki ay geçti. BIST’in yönetim kurulu halen vekâleten idare ediliyor.
Unvanlar ve şahıslar Erdoğan mevzu bahis ise manasız hale geldiği için Borsa İstanbul’da da benzer bir temayül hiç şaşırtıcı olmadı.
FED’İN FAİZ ARTIŞI TL’NİN ALEYHİNE
Makale biterken ABD Merkez Bankası (Fed) politika faizini yüzde 1,75-2,00 aralığından yüzde 2,00-2,25 aralığına çıkardı. TL’nin aleyhine bir gelişme bu.
Son iki toplantıdan birinde faiz artış kararı da bekleniyor. 2019 senesinde de 3 defa faiz artışında bahsediliyor.
Dünyada dövizin maliyetinin arttığı bir dönemde birileri borsayı muz cumhuriyet borsasına çevirdi.
Yatırımcı hangi riske göre hareket edecek ki! Görünmeyen risklerin bu kadar fazla olduğu bir memlekette krizden çıkış kolay olmayacak.