Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce’nin darbe girişimi olarak nitelendirdiği ayaklanmanın ardından Bolivya ordusunun üst düzey iki komutanı tutuklandı. Askerler ve tanklar öğleden sonra Başkanlık binasının ve Kongre’nin bulunduğu tarihi meydan Plaza Murillo’ya girmişti.
Bolivya, dün 5 saat süren bir “darbe girişimine” sahne oldu. Öğleden sonra askerler ve tanklar Başkanlık ofisinin ve Kongre’nin bulunduğu meydana geldi. Kara Kuvvetleri Komutanı General Juan Jose Zuniga, “silahlı kuvvetlerin demokrasiyi yeniden yapılandırmayı, 30-40 yıldır aynı birkaç kişi tarafından yönetilen bir demokrasi olmaktan çıkarıp gerçek bir demokrasi haline getirmeyi amaçladığını” söyledi.
Tanklar ve askerler yaklaşık 5 saatin sonunda meydandan geri çekilirken, Kara Kuvvetleri Komutanı Juan Jose Zuniga ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Juan Arnez Salvador tutuklandı.
İçişleri Bakanı Eduardo del Castillo, Zuniga ve donanma şefinin “demokrasiyi ve ülkemizin kurumsallığını yok etmeye çalışan ve başarısız olan iki askeri darbe lideri” olduğunu söyledi.
Hükümet sarayının balkonundan konuşan 60 yaşındaki Devlet Başkanı Arce de, yüzlerce destekçisine “Kazandığımız demokrasiyi kimse elimizden alamaz” dedi.
Arce, Başkanlık sarayında bakanlarla birlikte televizyondan yayınladığı mesajında “Bolivya halkını darbeye karşı demokrasi lehine örgütlenmeye ve harekete geçmeye” çağırdı.
Darbe mi tiyatro mu?
Darbe lideri ilan edilen Zuniga tutuklanmadan önce gazetecilere, Başkan’ın kendisini güçlü göstermesi ve düşen onay oranını yükseltmesi için kendisine bir ayaklanma düzenlemesini söylediğini anlattı.
General, Pazar günü yapılan bir toplantıda Zuniga’nın Arce’ye “zırhlı araçlar getirelim mi?” diye sorduğunu söyledi. Başkanın da “getirin” diye cevap verdiğini söyledi. Zuniga, Arce’nin talimatının “popülaritesini arttırmak için bir şeyler sahnelemek” olduğunu söyledi.
Morales ve Acre arasında çekişmeler
Bolivya yıllarca süren siyasi istikrarsızlığın ardından derin bir kutuplaşmaya sahne olurken, iktidardaki Sosyalizme Doğru Hareket (MAS) partisi de Arce’nin destekçileri ile eski akıl hocası Morales arasındaki iç çatışmalarla çalkalanıyor.
Bolivya’nın ilk yerli başkanı olan Morales, anayasayı devre dışı bırakarak 2019’da dördüncü kez seçilmeye çalışana kadar son derece popülerdi.
Morales seçimleri kazandı ancak seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla düzenlenen ölümcül protestoların ortasında istifa etmek zorunda kaldı ve ülkeden kaçtı. Ekim 2020’de Luis Arce’nin seçilmesinin ardından geri döndü.
O zamandan beri iki adam arasında bir güç mücadelesi büyüdü ve Morales hükümeti giderek daha fazla eleştirdi ve onu yolsuzluk yapmakla, uyuşturucu kaçakçılığına göz yummakla ve kendisini siyasi olarak kenara itmekle suçladı.
6 ay önce Anayasa Mahkemesi Morales’i 2025 seçimlerinden diskalifiye etti, ancak Morales yine de adaylık arayışını sürdürüyor.
General Zuniga Pazartesi günü çıktığı televizyon programında Morales’in 2025’te tekrar aday olmakta ısrar etmesi halinde onu tutuklayacağını söyledi. Röportajdan ardından Zuniga’nın görevden alınmanın eşiğinde olduğuna dair söylentiler dolaşmaya başladı.
“Darbe girişimine” tepkiler geliyor
ABD yönetimi, Bolivya’daki olayları yakından takip ettiğini söyleyerek “sükûnet çağrısı” yaptı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Perşembe günü yaptığı açıklamada askeri darbe girişimini “şiddetle” kınayarak Güney Amerika ülkesindeki “yıkıcı dış müdahaleye” karşı uyarıda bulundu. Moskova, “güvenilir stratejik ortağımızla dayanışma içindeyiz” dedi.
BM Sözcüsü Stephane Dujarric, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Bolivya’daki olaylardan “derin endişe” duyduğunu söyledi.
Latin Amerika’nın dört bir yanından da asker hareketlerini kınayan açıklamalar geldi; Şili, Ekvator, Brezilya, Peru, Meksika, Kolombiya ve Venezuela liderleri demokrasiye saygı gösterilmesi çağrısında bulundu.
