Bloomberg’de yer alan habere göre, Türkiye’de en az altı özel banka pazartesi gününden itibaren gelecek hafta faiz artırmaya hazırlanıyor.
Uluslararası haber ajansı Bloomberg’in sitesinde yer alan bir habere göre, Türkiye’nin önde gelen en az altı büyük bankası, pazartesi günü başlamak üzere mevduata verdikleri faizleri arttırmayı tartışıyor. Bankaların bu planlarını bilen “içeriden” bir bankacıya dayandırılan habere göre, kaynak en az altı büyük bankanın faiz artırımıyla ilgili planları olduğunu söyledi.
İsmini vermek istemeyen kaynağa göre, bankacılar bu kez siyasi yönetimden bu planlar hakkında ciddi bir tepki görme ihtimalini düşük buldukları için böyle bir hamleye girişiyor. Halbuki 31 Mart yerel seçimi öncesindeki haftalarda otoriteler tarafından bankalara mevduat çekmek için birbirleriyle sert bir rekabet içine girmemeleri telkin ediliyordu. Böylece seçim öncesi borç alma maliyetlerinin yükselmesinin önüne geçilmesi amaçlanmıştı.
Bu kez mevduat faizlerinin niye arttırılmak istendiği ise aslında açık. Çünkü, Türkiye vatandaşları TL’den çıkıp dövize geçiyorlar. Döviz tevdiat hesapları (DTH) son yedi ayda yüzde 20 artarak 182 milyar dolara yükseldi. Çünkü enflasyon oranı resmi hedefin tam dört katı ve mevduat faizleri mevcut enflasyon oranını belki ancak karşılıyor.
Öte yandan döviz kuru da belli başlı üç sebep yüzünden yükselmeye devam ediyor. Birincisi ABD ile jeopolitik nedenlerle süregelen gerilim, ikincisi İstanbul seçimlerinin iktidar blokunun itirazları nedeniyle iptal ihtimalinin hâlâ gündemde olması ve üçüncü de Merkez Bankası’nın rezervlerindeki volatilite ya da oynaklık denebilecek ve tam olarak açıklanamayan değişimler.
Bunların da sonucu olarak bu yıl başından beri belli başlı para birimleri arasında TL, Arjantin Pezosu’nun ardından yüzde 11 kayıpla en kötü performansı gösteren para birimi.
Faizlere gelince TL mevduat faizlerinin ağırlıklı ortalaması Bloomberg’in derlediği rakamlara göre yüzde 21 düzeyinde; ve bu ay başından beri yüzde 1 civarında yükselmiş durumda.
Bloomberg haberinde bu konuyla ilgili soru yönelttikleri BDDK yetkililerinin, faiz arttırma iddialarıyla ilgili “bankaların kendi ticari mülahazaları ile faizleri belirlemekte serbest oldukları” şeklindeki genel bir ifade dışında yorum yapmaktan kaçındıkları belirtildi.
Bloomberg’in haberinde seçim sonrasında sadece yüzde 1 düzeyinde bir faiz yükselmesi olduğu bilgisine rağmen paraanaliz.com sitesinde yer alan bilgilere göre durum biraz daha farklı görünüyor. Gerçekte son bir ayda kredi faizleri yüzde 3-4 arası yükselerek ortalama yüzde 27’lere tırmanırken; mevduata verilen faiz ise paranın 32 gün minimum vadeli veya rotatif kredili mevduat olmasına bağlı olarak yine değişiyor.
10 bin lira üstü rakamlarda faiz 21,50 veya en çok 22-22,50 iken, günlük rotatif mevduatta iyi kredi istihbaratına bağlı olarak bile 17’ye, hatta 16’ya kadar düşüyor. Öte yandan faizlerin vade yapısında da uzun vadeli faizler pratikte daha düşük hale geldi. Büyük miktarda parayı uzun vadeli olarak yatırdığınızda faiz oranı yükseleceğine azalıyor. Bunun bir sebebi iyi denebilecek bir durum: Demek ki bankalar uzun dönemde enflasyonun düşeceğini bekliyor. Diğer bir bakışa göre ise “bankalardaki kısa dönemli TL ihtiyacı bir hayli yükseldi” şeklinde de yorumlamak mümkün.
