HABER-ANALİZ | ALİ DENİZ
İnsanlık tarihinin görüp görebileceği en büyük devrim ‘Blockchain’ yani ‘Blok Zincir’dir. Henüz devrim gerçekleşmedi, kapının önüne kadar geldi, bekliyor. Birden içeri dalacak.
Gelecek tasavvurlarınızı gözden geçirin. İş hayatı çok değişecek.
Sürekli olarak Bitcoin ve diğer başka kripto paraları duyuyorsunuz. Kafalarda birçok sorular var;
- Kripto paralara yatırım yapılır mı?
- Güvenli mi?
- Paramız nerde tutuluyor?
- Bitcoin’i kim çıkardı? Arkasında kim var?
- Kripto paralar saadet zinciri mi?
- Bitcoin üretmekte ne demek? İsteyen herkes kripto para mı üretiyor? Bunun sonu nereye varacak?
- Bitcoin madenciliği nedir? Bu iş nasıl yapılır? Kazancı nedir?
- Bitcoin ile nasıl ödeme yapacağız?
Bunlara benzer sorulara cevap vermeden, Bitcoin’i anlatmadan önce içinden çıktığı Blockchain’i anlatmam gerekli.
Nedir Blockchain?
90’larda Nokia rüzgârı vardı. Ancak ‘akıllı’ telefonlar Nokia’yı yıktı geçti. Kendilerinden çok fazla eminlerdi ama zirvede yalnız olmaları onları bitirdi. Benzeri ‘akıllı aksiyonlar’ önümüzdeki dönemlerde birçok iş kolunu bitirecek. Yeni iş kolları açılacak.
Artık ebeveynler çocuklarına, gençler kendilerine kariyer planı yaparken ‘akıllı teknoloji’leri göz ardı edemez! Bugün geçerli gibi görünen meslekler 4-5 sene sonra ortadan kalkacak.
Bitcoin ve diğer 1300’den fazla kripto paranın çıkış yeri Blokchain’dir. Merkezsiz olan Blokchain yapısı paraya çok farklı çalışma yöntemi, yepyeni bir tanım getirmiştir. Bitcoin ile iktisat kitaplarında paranın tanımını değiştirecek gelişmeler oldu.
Para devletlerin, merkez bankalarının kontrolünden çıkmak üzere! Bu basit bir cümle değil!
Blokchain’i sadece Bitcoin vb kripto paralar üreten bir platform olarak asla görmeyin. İşin bu kısmı devede kıl bile değil. Kripto paralar kullanıma girdiği için çok fazla gündeme geliyor, o kadar!
Devletler şimdilik buna pek sıcak bakmıyor gibi görünse de Rusya dahil gelişmiş birçok ülke bu teknolojiyi nasıl kullanırım, bunu nasıl kazanca çeviririm, ne yapar eder de ‘bu teknolojiyi kontrol altında tutarım’ın araştırmalarını yapıyorlar. İşleri zor, blokzinciri hiçbir güce, hiçbir merkeze boyun eğmeyecek güç odaklarının hegemonyasına girmeyecek şekilde tasarlanmış bir teknolojidir. Neticede devletler bu teknoloji ile barışık olmak zorunda kalacaklar.
İlerde blok zincir sınırları daha da anlamsızlaştıracaktır.
Blok zincir aklınıza gelen her türlü güven sorununa son veren, bugünkü teknolojinin ve hatta tasavvur edilebilen teorilerin de yıkamayacağı çok sağlam bir teknoloji platformudur.
‘Herkesten bağımsız insanlık tarihinin kurabileceği en sağlam NOTER’dir’
Aklınıza gelen her iş çok kısa zaman sonra blok zincir üzerinden yapılmaya başlanacak. Bütün küresel firmalar, gelişmiş ülkeler her türlü fiziki işlemi, blok zincir üzerine taşına konusunda araştırmalar yapıyorlar.
Mesela Rusya’da Alex’a bir tır dolusu domates sattım. Bunun karşılığında Alex bana 2 bitcoin gönderdi.. Bu kayıtlar merkezi bir bilgisayarda tutulmuyor, sistemdeki milyonlarca bilgisayarlarda tutuluyor. Bu ticareti Alex ile blok zincir üzerinde kayıtlara geçirip gerçekleştirmiş oldum. Malı verdim Alex’te bitcoin ile parasını ödedi! Bende kendi bitcoinlerimle başka bir tedarikçiden tohum alabileceğim. Bakın ortada devletin parası, banka havalesi vs yok.
90’larda 2000’li yıllar için uçan arabalarla tasavvur ediliyordu. Arabayı henüz uçuramadık ama ondan çok daha önemli gelişmeler ‘Blok Zincir’ teknolojisidir!
Blok zincir kayıt gerektiren her işlem için kullanılabilecek bir teknoloji. Asla kaybolmayacak, virüs, siber saldırı risklerine karşı tam güvenli bir sistem. Çok fazla sayıda bilgisayardaki işlemleri kaydeden herkese açık dijital defterdir. Kayıtlar asla değiştirilemez.
Şu an hala kullanmakta olduğumuz bilgiler hep bir merkez tarafından kontrol altında tutulmaktadır. Birileri bu bilgileri menfaati için değiştirebilir, silebilir veya satabilir. Blok zincirde merkezi bir yapı yoktur. Bilgi sistemdeki bütün bilgisayarlarda şifreli olarak tutulur.
Merkezi olmayan sistemdeki ‘düğüm’ yani ‘bilgisayar ağları’
Mevcut sistemde bankaya, fatura kesmeye, notere ihtiyaç duymadan malınızı başkasına satmanız asla mümkün değil. Blok zincir platformunda bunların hiçbirine ihtiyacınız kalmıyor.
Şirketler mallarının satışını, tahsilatlarını, borç alacak ilişkilerini bu sistem ile yapabilecek. Evinizi, arabanızı devlete bağlı noterlere ihtiyaç duymadan bu sistem üzerinden satabileceksiniz. Tapu, nüfus, patent kayıtları hiçbir doğal afet veya sabotajlardan etkilenmeyecek şekilde blok zincir üzerinde tam güvenli olarak tutulabilecek.
Şimdi bir örnek ile açıklayalım:
Mesela fabrikanızdan Almanya’daki bir firmaya otomobil yedek parçası satıyorsunuz. Firma ile fiyatta, ürün özelliklerinde ve miktarda anlaştınız. Alman firma 5 Bitcoin göndererek malın parasını ödedi. Malı sattınız.
Bu satış dijital bir deftere yazılıyor. Kaydını kendi bilgisayarınızdan blok zincire dahil olan milyonlarca bilgisayarlar ile şifreli olarak paylaşıyorsunuz. Merkezi bir yer ile değil! Milyonlarca bilgisayar ile paylaşıyorsunuz, orada işlem çok büyük algoritmaların çalışması ile onaylanıyor. Bu algoritma bilgiyi işleyip blok zincire dahil ediyor. Bu bilgi asla değiştirilemiyor.
Çok karmaşık algoritmalarla elde edilen müdahale edilmesi mümkün olmayan işlemlerdir.
Almanya’daki firma ile bu ticaretiniz dünyaya yayılmış milyonlarca bilgisayarda blok zincir algoritmalarının çalışması ile işlemiş hale geliyor.
Burada merkezi bir bilgisayar yok. Almanya’daki firmaya satışınızın bilgileri milyonlarca bilgisayara gidiyor. Her bilgisayarda çalışan bir algoritma var. Bu bilginin değiştirilmesi mümkün değil. Sizin bilgisayarınız çalınsa, yansa, saldırıya uğrasa bile bu bilgi milyonlarca bilgisayarda blok zincir içinde bir bilgi olarak saklanıyor.
Blockchain ve Bitcoin ile alakalı birkaç yazı yazacağım. Konu ile ilgili sorularınız olursa yazıları da sorulara göre ilerletebiliriz.
alidenizeu@gmail.com | @alidenizeu
Teşekkürler Ali Bey, çok istifadeli bir yazı olmuş ve de olmaya devam edecek görünüyor inşâallah…
Çok güzel bir giriş yapmışsınız, maşâallah… Sabırla devam ettirin bunu. Çok istifadeli ve aydınlatıcı olacak görünüyor biz okurlar için… Afâki aktüel bir şey değil, o açıdan çok değerli…
Tevfik Allah’tan…
Selamlar…
Insanın guvensizlesmesi nefsinin islah edilememesi ile oluyor guven zincirinin ilk halkası insanın kendisi. Biz biliyoruz ki asıl deger emek ve malzeme ile iluyor malzeme allahtan emek ise insandan modern dunyanın ejderhaları insanın emegini ve kainatın allahın yani insanlıgın malını devletin yapıp devlet icinde bir takım yapılar paranın sahibi olup emegi ve malı degersizlestirip sadece parayı degerlendirip milletin malını ve emegini somuren sınıfsal bir piramit kurup isletiyorlar icinde insanları ogutuyor. Paraın degil emegin degerini ortaya koyan islamiyeti ve insanı degerleri bırakıp bilgisayarların urettigi sayılaramı deger verecegiz. Boyle olursa ne degisecek gucu elinde tutan yine herseyi eline gecirecek insanlık ırgatlıga devam edecek. Bence bu yok kagıt para gitti elektronik para geldi aldatmacalarını yeni bir sey oluyormus zannedip aldanmaya devam etmeyelim. Esas olan insan ve emegidir bilgisidir sahsiyetidir. Birinin cok elektirik almaya imkanı var cihaz almaya parası var e daha cok bitcoin uretiyor ve daha cok imanı oluyor bu yeni bir ladatmaca degilmidir yazar bize bir sonraki yazıda aldatsın. İslamiyetin insanın emeginin ve degerlerinini korunması uzerine islyeyip kimsenin kimseyi suistimal etmedigi bir isitem oldugunu dusunyorduk bu gazetede bu anlayıs degisiyormu onu ogrenmek istiyorum
Rusya’ya mali gonderdim. Adam bitcoin’i gondermedi. Ya da evi almak icin bitcoin verdim ama tapuyu teslim etmedi. Kim yardimci olacak? Devlete gidip yardim istediginizde, kendi tanimadigi, vergilendirmedigi bir iliski icin yardimci olmayacaktir. Bitcoin icin heyecaninizi anliyorum ama cok optimistik yazilmis, hicbir kotu senaryo dikkate alinmamis bir yazi. Asla cokmeyecek bir algoritma milyonlarca bilgisayarda vs. Bankalar bir hata yapar ve islemde hata olursa, elinizdeki belgelerle duzeltme yaptirma, mahkemeye gitme haklarina sahipsiniz. Bitcoin algoritmasindaki cok kucuk bir hata paranizi yerse, kimden destek isteyeceksiniz? Regulasyon olmadan bu isler zor. Regulasyon ise denetlenebilir ve takip edilebilir bir sistem ister. Bunlari biraz daha arastirmanizi tavsiye ederim
Hasan gokcenin endiselerine mutlaka aciklik getirilmeli. Ancak su hususda bence tetkik edilmeli. Suan mevcut dunya duzeninde faizli bankacilik sistemi var ve bu musluman toplum icin haram. Simdi yeni dunya duzeninde etkin olacagi dusunulen blockchain ve kripto paralar haram helal noktasinda degerlendirilmeli. Mesela onlarca ekran karti alip rigler kurup binlerce liralik elektrik sarfiyati ile veri madenceligi ile uretilen bu paralarin uretimi islami acidan helal mi.orada islenen veri bir bilimsel arastirmaya katki saglayan real bir degeri mi ifade ediyor yoksa bir pc oyunundaki madene gonderdigin 2 iscinin maden kazmasi gibi tamamen insanliga faydasiz bir dijital faaliyet seklindemi. Yani bu paralarin cikisi helal mi. Caiz bir emek karsilinda mi oldu. ilk coin sahipleri bunu cok ucuza temin ettikler ve real olmayan bir sekilde paralar degerlendi. Bu nekadar helal? Ornegin bitcoin suan deger kaybetmis olsada ilk degerinin uzerine 1000 lerce kat koymus bir para ve gercek dunyada bir mala karsilik gelmemesine ragmen bu degere sahip oldu. Sonunda buna inanan bir kesim insan bu paralari uretti veya satin aldi. Ve real bir deger kazandirdi.Yani sanki altin alir gibi dijital bir deger haline geldi. Zaten adida bu bit_ coin yani veri parasi yani dijital para. Ama ilk çikislari şaibe. Mesru bir malvarligi bir devlet eliyle uretilip piyasa surulmediler… Simdi bir yazi dizisine baslarken ciddi elestiriler ve sorular ortaya konmali ve onlara cevap vermelisiniz. Boylece sonuca ulasmali bizleride ulastirmalisiniz. Siz inandiginiz ve islami tetkikden gecirmediginiz( cunku yazida bahsetmemisdiniz) bir seyi pesinen dogru olarak one surup. burada insanlara kabul ettirmek icin bir yazi dizisine baslamis oldunuz. Yinede elinize emeginize saglik.Hayirli olsun devamini bekliyorum merakla.
Iki sorum var: 1. Devletlerin bu sistemi kontrol edememesi acaba daha esitlikci ve seffaf bir demokrasiye goturebilir mi, ya da baska bir siyasal sisteme? 2. Cocuklarimizin egitim hedefleri konusunda somut oneriler var mi?