HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ

Her seçim öncesinde olduğu gibi bu seçim arefesinde de ‘yerli otomobilimiz şu tarihte yollarda’ açıklamaları havada uçuşuyor. AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘yerli otomobil’ çıkışının üzerinde 8 yıl geçti. Önce 2016 sonra 2018’de yollarda olacağı açıklandı. Yıllar su gibi akıp gitti. Ortada otomobilden eser yoktu! Ardından 2019’da seri üretime geçileceği söylendi. O da olmadı! 8 yılın sonunda otomobilin tasarımının bile tamamlanmadığı geçtiğimiz hafta bizzat projenin CEO’su tarafından açıklandı. Yerli otomobil için yeni tarih 2022! Anlaşılan o ki bu masal hiç bitmeyecek!

Recep Tayyip Erdoğan, ilk yerli otomobil çıkışını başbakan olduğu dönemde Ocak 2011’de TÜSİAD Genel Kurulu’nda yapmıştı. Erdoğan, toplantıda bulunan Rahmi Koç, merhum Mustafa Koç, Ali Kibar, Tuncay Özilhan gibi otomotiv sektörü temsilcilerine, “Babalar burada. Artık Koç gibi bir marka üretin.” diye seslendi. Gazeteciler Erdoğan’ın çağrısını soruncu rahmetli Mustafa Koç, “Daha onu teknolojik olarak yapmak biraz imkan dışı gibi gözüküyor.” ifadelerini kullanmıştı. Söz konusu açıklama iktidar temsilcileri ve yandaş medyanın hoşuna gitmedi.

MUSTAFA KOÇ: TİCARİ İNTİHAR OLUR!

Koç Holding’in patronu daha sonra da konuya ilişkin gerçekçi değerlendirmelerde bulundu. 2013 yılı Nisan ayında yaptığı açıklamada, yerli otomobil fikrini, “Bu ticari bir intihar olur!”sözleriyle değerlendirdi. Koç’un ‘acı sözleri’ aldığı ihalelerin bile ‘iptal’ edilmesine neden olacaktı. Aradan yıllar geçti ve geçen her saniye Mustafa Koç’un ne kadar haklı olduğunu ortaya koydu. Hükümetin 2023 programı içindeki en önemli hedeflerden biri olan ‘Yüzde 100 Türk malı otomobil üretimi’ tam bir komediye dönüştü.

DAVUTOĞLU: 2015’TE İLK PROTOTİP ÜRETİLECEK!

2015 genel seçimlerinden hemen önce dönemin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, yerli oto konusunda önemli çalışmalar yaptıklarını söyledi. Seçimlerden bir hafta önce ise dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu, “2015 Ağustos’unda ilk prototip üretim, 2016’da inşallah ilk filo üretimi gerçekleşecek.” açıklamasını yaptı. Tabii ki hiç birisi yapılamadı!

FİKRİ IŞIK: 2019’DA SERİ ÜRETİME GEÇECEĞİZ

Haziran seçimlerinde sarsılan AKP, ülkeyi erken seçime zorladı. Ülke yeniden seçim sürecine girince yerli otomobil yine gündeme geldi. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, 2013 yılı ekim ayında yerli(!) otomobil prototiplerinin kamuflajlı görüntüsünü kamuoyuyla paylaştı. Üretilmiş 3 prototip olduğunu anlatan Işık, “İnşallah 2016’da her türlü mevsim, iklim ve arazi şartında deneyeceğimiz 30-40 araç üretmeyi hedefliyoruz. 2020’den önce de 2019 sonuna kadar Türkiye’de bunun seri üretimini başlatmayı hedefliyoruz.” ifadelerini kullandı.

YERLİ OTOMOBİL ‘CADİLLAC’ ÇIKTI!

Bakan’ın ‘yerli’ diye tanıttığı otomobillerin Cadillac’ın (Saab markasıyla birlikte) üretimini durdurduğu BLS modeli olduğunun anlaşılması uzun sürmedi. Bakan’ın paylaştığı ve yerli otomobilin içini gösteren fotoğrafta sadece Cadillac logosunun üzeri kapatılmıştı. İlerleyen günlerde projenin içinde TÜBİTAK’ın dışında Malezyalı Proton, İsveçli Saab, BMC ve İngiliz tasarım firması Frezer-Nash’ın yer aldığı ortaya çıktı.

2019 MART AYINDA YOLLARDA OLACAK!

Yıllar geçti, şubat 2017’ye gelindi. Yeni Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı artık Faruk Özlü’ydü. “2019 mart ayında yerli otomobili yollarda görmeyi hedefliyoruz.” dedi. Mart ayı bitmek üzere. Ancak ortada henüz bir araba olmadığı gibi tasarımının bile tamamlanmadığını biliyoruz.

40 MİLYON EURO ÇÖP OLDU!

İsveçli Saab’dan 40 milyon Euro’ya satın alınan platform ve TIR’larla getirilen kamuflajlı araçlar ne oldu dersiniz? Çöp! Yetkililer, TÜBİTAK’ın üzerinde çalıştığı bu projenin tamamen hata olduğunu ve rafa kalktığını açıkladı. İlk yerli otomobil çağrısının üzerinden koskoca 7 yıl geçmişti ve bir arpa boyu bile yol alınamamıştı. 2017’nin sonlarıydı. Yandaş medyaya göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Saray’ında gerçekleştirilen ‘tarihi’ toplantıda yerli otomobilin üretim ve satış tarihine ilişkin de artık net bilgiler veriyordu. Buna göre yerli otomobil en geç 2019’da tamamlanacak, 2021’de de satışına başlanacaktı. Erdoğan, Türkiye’nin otomobilini yapacak Ortak Girişim Grubu’nda Anadolu Grubu, BMC, Kıraça Holding, Turkcell Grubu ve Zorlu Holding’in bulunduğunu açıkladı.

2019 CENEVRE OTOMOBİL FUARI DA KAÇTI!

Dönemin Başbakanı Binali Yıldırım da konuyla ilgili konuştu. Geçtiğimiz yıl şubat ayında açıklama yapan Yıldırım, “Yerli otomobilin seri üretimini 2020-2021’de bitirmiş olacağız.” dedi. Bu açıklamadan iki ay sonra yandaş medyada yer alan bir haberde ise “Erdoğan’ın himayelerinde 2 Kasım 2017 tarihinde imzalanan protokol ile Anadolu, BMC, Kıraça, Turkcell ve Zorlu’dan oluşan Türkiye’nin Otomobili Ortak Girişim Grubu (OGG) eylem planı belli oldu. İlk prototip 2019’da üretilecek.” deniliyordu. Sözde otomobil 2019 yılı Cenevre Otomobil Fuarı’nda tanıtılacaktı. Fuar, 7-17 Mart tarihleri arasında yapıldı!

TASARIM BİLE TAMAMLANMAMIŞ

Ve geçtiğimiz hafta… Türkiye Otomobili Girişim Grubu (TOGG) CEO’su Mehmet Gürcan Karakaş konuştu. Otomobilin tasarım aşamasının bile henüz tamamlanmadığını açıkladı.  Verilen tarihleri biraz daha öteledi ve 2022 yılını telaffuz etti. Karakaş, “2022’den itibaren piyasaya tamamıyla elektrikli araç tabir ettiğimiz yani doğuştan elektrikli olarak tasarlanarak girecek araçların sayısı artıyor. Biz bu nedenle 2022 yılını şirketimizin ürününün lansmanını yapacağı yıl olarak belirledik.” dedi. Bu arada, 8 yıldır yerli ve milli otomobilimizin nerede üretileceği bile henüz netlik kazanmadı. Bursa’da üretilme ihtimali üzerinde duruluyor.

Yerli otomobil mantıklı yatırım mı?

Esasında burada asıl sorulması gereken soru şu? Yerli otomobil ne kadar mantıklı bir yatırım? Zira konunun uzmanlarına göre en az 2,5-3 milyar dolar yatırım yapılmalı. Kaldı ki o yatırımı yapsanız da yüzde 100 yerli bir otomobil üretmeniz mümkün değil. Diyelim ki yüzde 70-80’i yerli bir otomobil ürettiniz; kime satacaksınız? Pazarlamasını nasıl yapacaksınız? Bayi ağı, servis ve yedek parça ağını nasıl oluşturacaksınız? Asıl sorun; dünya otomotiv devleriyle nasıl rekabet edeceksiniz?

OTOMOBİLİ KİME SATACAKSINIZ?

Maliyetlerin düşmesi için belli bir sayının (yılda 250 bin) üzerine çıkmak zorundasınız. Ürettiğinizi satamadığınız zaman artan maliyetleri nasıl sübvanse edeceksiniz? Hali hazırda dev otomotiv şirketleri bugün Türkiye pazarında satış yapamıyor. Siz ekonomimiz krizle boğuşan insanlara ‘yerli otomobili’ nasıl satacaksınız? Dolayısıyla ihracat yapmak zorundasınız.

TEHDİT ETTİĞİMİZ İNSANLARA OTOMOBİL Mİ SATACAĞIZ?

Markalaşma ve imaj sorununu çözmeden global pazarda varolabilmek mümkün mü? Bir AB ülkesi vatandaşı, özellikle son dönemde yolsuzluklar, yalanlar ve yasaklarla gündeme gelen bir ülkenin otomobilini alır mı? “Dedelerinizi nasıl gömdüysek sizi de öyle gömeriz!” diye meydan okuduğunuz insanları, ‘sizin için kaliteli bir otomobil yaptık, hadi alın!’ diyerek mi ikna edeceğiz?