YORUM | TARIK TOROS
Savaşlar çok yönlüdür.
Baktığınız açıya göre sebep ve sonuçlar değişir.
Gri alanları çoktur.
***
Dere kenarında, suyun akıntısına göre yukarıda yer tutmuş kurdun…
Aşağıda kendi halinde su içmekte olan kuzuya “suyumu bulandırıyorsun” demesi gibi bir durum yaşanıyor Ukrayna’da.
Son 25 yılda yayımlanmış onlarca makale okudum.
İçlerinde eski siyasetçiler, akademisyenler, gazeteciler var.
Mühim bir bölümü de Batılı.
Hepsi bir ağızdan diyor ki, NATO’nun Doğu’ya doğru genişlemesi Rusya’yı kızdırır ve kışkırtır.
***
Elbette hiçbir ülke, NATO veya Avrupa Birliği’ne “silah zoruyla” katılmıyor.
Peki, 1991’de Sovyetler Birliği’nin “kansız, çatışmasız” dağılmasıyla teknik olarak varlık sebebi ortadan kalkan NATO, neden kendini feshetmedi?
Ve neden NATO’ya katılmak için göz kırpan Rusya’ya kırmızı ışık yaktı?
Cevabı basit: Yeni tehdit Rusya’ydı ve NATO devam etmeliydi.
Çünkü Rusya, hali hazırda nükleer güç olmayı sürdürüyordu, uzay projeleri devam ediyordu.
***
Putin, “genişlemeyeceklerine dair verdikleri sözü tutmadılar” diyor fakat ortada böyle bir sözün varlığına dair maddi kanıt yok.
Böyle bir “söz” olsa da olmasa da…
NATO’nun Baltık ülkelerinden başlayarak aşağı doğru eski Sovyetlerden kopan -Ukrayna ve Belarus hariç- tüm ülkeleri kendine bağlayarak “kurdu ürkütmesi” kaçınılmazdı.
***
Ukrayna özelinde:
Putin, 2010 yılında devlet başkanı seçilen Yanukoviç’le Kiev’de ipleri eline aldığını düşünürken…
2013, “Meydan” eylemleriyle kontrolü kaybetti ve ertesi yıl Kırım’ı ilhak etti.
Uzatmayacağım, son 8 yıl içerisinde Ukrayna’da yaşanan soğuk savaş titizlikle incelenirse…
24 Şubat’taki işgal kararının akşamdan sabaha alınmadığı anlaşılır.
***
Peki tüm bunlar hesaba katılıp Putin’in suyuna gidilse olaylar farklı gelişir miydi?
Bilmiyoruz.
Ülkeyi 2010-14 arasında idare eden Yanukoviç, 22 Şubat’ta Putin’in tanıdığı iki cumhuriyetten biri olan Donetsk’in eski valisiydi. Taktik icabı mı bilinmez, başlarda Avrupa’ya göz kırparken dümeni Kremlin’e kırınca milyonlar meydanlara döküldü ve koltuğu koruyamadı.
O milyonların içinde Neonaziler ve radikal sağ unsurlar da vardı ve Putin’in şimdilerde onlara gönderme yapması bundan.
***
Turuncu devrim ve Meydan eylemlerinin tetiklemesiyle…
Ukrayna’nın demografisi “döndürülemeyecek” biçimde değişiyordu ve Putin için “müdahale” kaçınılmazdı.
Tüm diplomatik çabaları püskürtmesi bundan: Kafasına koymuştu işgali.
Hedeflerini netleştirmedi henüz, fakat ikisinden eminiz:
İlki: Ukrayna’da siyasi ve askeri kontrolü ele almak.
İkincisi ve en vahimi: AB’ci, özgürlükçü milyonları ayıklamak.
Bu yönüyle, milyonlarca Ukraynalı’nın Batı’ya göçü, Putin’i rahatlatıyor.
Fakat o arada, ülkesini adeta kemoterapiye soktu.
Rusya, dünya ekonomik sisteminden dışlandı.
Kremlin’le bağlantılı oligarkların servetleri donduruldu.
***
Asıl merak ettiğim soruyu sona sakladım.
23 yıl boyunca Putin’i oyunda tutan…
Kremlin oligarklarına “nereden buldun” demeden kol kanat geren…
Savaş çıkana kadar Kiev’e istediği ve beklediği desteği vermeyen Batı…
Putin ve çevresinin fişini çekerken Ukrayna’yı feda mı etti?
Sınır boylarından yapılan yayınlar, milyonlarca göçmene kapıların vizesiz en az 3 yıl süreyle açılması, nasıl izah edilmeli?
Cevabı bilmiyorum.
Bugünden yarına yanıtlanacak bir konu da değil.
Ancak, ileride sonuçlara bakılarak görülebilir.
Fakat şaşırmayacağımız kesin.
