HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Türkiye bankacılık sektöründe takipteki krediler 5 aydır neredeyse hiç değişmiyor. Takipteki kredi miktarı 150 milyar TL ile 152 milyar TL arasında gidip geliyor. Normal bir ekonomide bunun olması mümkün değil ancak Türkiye’de oluyor; zira batık krediler yeniden yapılandırılarak yüzdürülüyor!
Ayrıca iddia o ki, bankalara ‘ödenmeyen kredileri takibe atmayın’ talimatı gönderildi. Rejimin ‘öfkesi’nden çekinen bankaların zamanı gelen ödenmeyen kredileri bile korkudan takibe atmadığı ileri sürülüyor.
Bu konuda dün önemli bir itiraf geldi. Türkiye Bankalar Birliği Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın, “Gerçekçi olalım yüzdürdüğümüz krediler vardır, tüm sektörde de vardır.” ifadelerini kullandı.
2021’de bankacılık sektörünün en önemli sorunlarından biri batık krediler olacak. Başkent Üniversitesi Finans ve Bankacılık Bölümü Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşcu’ya göre toplam batık kredi miktarı 520 milyar TL. Toplam kredi hacminin yaklaşık yüzde 15’i!
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, geçtiğimiz yıl ocak ayındaki değerlendirmesinde Türk bankalarındaki batık kredi oranının 2020’de yüzde 7-8’e yükseleceğini öngörmüştü. Ancak 2020 yılının sonunda oran yüzde 15’lere kadar çıktı zira ‘aktif rasyosu’ uygulamasıyla bankalar kredi vermeye zorlandı.
BDDK rakamlarına göre 2019 yılı Ocak ayında toplam kredi hacmi 2,404 trilyon liraydı. Geçtiğimiz yıl ocak ayında rakam 2,6 trilyon olarak kayıtlara geçti. Bugün bu rakam 3,5 trilyonu aştı. Sadece bir yılda toplam kredi hacmindeki artış oranı yüzde 33! Başkent Üniversitesi Finans ve Bankacılık Bölümü Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşcu’ya göre toplam batık kredi miktarı 520 milyar TL. Toplam kredi hacminin yaklaşık yüzde 15’i!
BATIK KREDİLER 5 AYDIR SABİTLENDİ
Batık kredi miktarı 5 aydır neredeyse hiç değişmiyor. Rakam 150 milyar lira ile 152 milyar lira arasında gidip geliyor. Peki bu nasıl oluyor? Temel sebebi kredilerin yüzdürülüyor olması. Takipteki krediler yapılandırılarak yeni verilmiş gibi gösteriliyor. Dolayısıyla küçük bir illüzyonla ‘takibe’ düşmesinin önüne geçiliyor. Bunu özellikle son bir yıldır kamu bankaları yoğun olarak yapıyor. Yani iktidar sorunu çözmek yerine yine ‘algıya’ oynuyor.
HÜSEYİN AYDIN: GERÇEKÇİ OLALIM, YÜZDÜRDÜĞÜMÜZ KREDİLER VAR
Batıkların yüzdürüldüğü iddiasıyla ilgili dün önemli bir itiraf geldi. Bloomberg HT’de konuşan Türkiye Bankalar Birliği Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın, “Gerçekçi olalım yüzdürdüğümüz krediler vardır, tüm sektörde de vardır.” ifadelerini kullandı.
BORÇ SARMALI VAR, YÜK ARTIYOR
Ayrıca ekonomide tam anlamıyla bir ‘borç sarmalı’ oluştu. Sadece bir yılda iktidarın zorlamasıyla toplam kredi hacmi yaklaşık 1 trilyon genişleyerek 3,5 trilyon lirayı aştı. Eski borçlar yeni çekilen kredilerle kapatılıyor. Yani borç, yeni borçlarla örtülüyor. Ancak ekonomideki daralma nedeniyle borçlar da katlanarak artıyor. Batık kredi oranlarındaki artış bunun en önemli göstergesi.
BDDK’DAN 150 GÜN HAMLESİ
BDDK’nın salgının başında kredilerin donuk alacak sınıflandırılması için öngörülen süreyi 90 günden 180 güne çıkarması da krizi öteledi. Söz konusu kararın süresi 31 Aralık 2020’de doluyordu. Ancak yeni bir kararla 180 gün kuralı 30 Haziran 2021’e kadar uzatıldı. Kredi ödemelerindeki gecikmelere 30 Haziran’a kadar esneklik tanınarak gecikmeye giren krediler takip hesaplarına aktarılmadan önce 90 gün yerine 180 gün beklenilmeye devam edilecek.
İÇ TALEBİN ARTIRILMASI LAZIM
AKP rejimi, sorunların temeline inerek yapısal reformlarla uzan vadeli çözümler üretmek yerine ‘günlük’ kararlarla algı yönetmeyi tercih ediyor. Batık kredileri daha ne kadar yüzdürebilirsiniz? Ekonomistlere göre sorunun çözümü vatandaşların gelirlerinin artırılmasında yatıyor. Zira yıllık enflasyon oranı ENAGrup’un verilerine göre yüzde 36,7. TL’nin alım gücü eridikçe eriyor. Türkiye, her güne yeni zam haberleriyle uyanıyor. İç talepte artış sağlanması için insanların reel gelirinde bir iyileşme olması şart. Aksi halde borç sarmalı hem bankalar, hem şirketler hem de bireyler için büyüyerek devam edecek.
